ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ
ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਸੰਸਦ ਜਾਂ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ (ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ: Parliament of the United Kingdom; ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਆਫ ਦਿ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ) ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਵਿਧਾਨਕ ਸੰਸਥਾ ਹੈ।ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਨਿਯਮਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ, ਬਦਲਣ ਅਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਸੰਪੂਰਨ ਅਤੇ ਸਰਵਉੱਚ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਧਿਕਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ (ਸੰਸਦੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ) ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਦੀ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਇੱਕ ਦੋ ਸਦਨ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹੈ, ਇਸਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਦੋ ਸਦਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਲਾਰਡਜ਼ ਅਤੇ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ।[3] ਹਾਊਸ ਆਫ ਕਾਮਨਜ਼ ਵਿੱਚ 650 ਸੀਟਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਹਾਊਸ ਆਫ ਲਾਰਡਜ਼ ਵਿੱਚ 800[4] ਸੀਟਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਲਾਰਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ - ਲਾਰਡਜ਼ ਸਪਰਿਚੁਅਲ ਅਤੇ ਲਾਰਡਜ਼ ਟੈਂਪੋਰਲ। ਅਕਤੂਬਰ 2009 ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਖੁੱਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਲਾਰਡਜ਼ ਦੀ ਵੀ ਲਾਅ ਲਾਰਡਜ਼ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਰਾਹੀਂ ਇੱਕ ਨਿਆਂਇਕ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ। ਦੋਵੇਂ ਸਦਨ ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਪੈਲੇਸ, ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੇ ਚੈਂਬਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਸਦ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਸੰਸਦ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਮੈਗਨਾ ਕਾਰਟਾ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯਤ ਅਤੇ ਨਿਯਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ, ਬਰਤਾਨਵੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਵੀ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਅਤੇ ਰਵਾਇਤੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਸੰਸਦ ਦਾ ਗਠਨ 1707 ਵਿਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਨੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਲੋਕਤੰਤਰ ਲਈ ਇੱਕ ਮਿਸਾਲ ਕਾਇਮ ਕੀਤੀ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਇਸ ਸੰਸਦ ਨੂੰ "ਮਦਰ ਆਫ਼ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ"[5] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[6]
ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਐਂਡ ਉੱਤਰੀ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ | |
|---|---|
| ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੀ 58ਵੀਂ ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ | |
 ਲੋਗੋ | |
| ਕਿਸਮ | |
| ਕਿਸਮ | ਦੋ ਸਦਨੀ |
| ਸਦਨ |
|
| ਇਤਿਹਾਸ | |
| ਸਥਾਪਨਾ | 1 ਜਨਵਰੀ 1801 |
| ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ |
|
| ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ | |
ਰਾਜਾ | ਮਹਾਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ ਤੀਜਾ 8 ਸਤੰਬਰ 2022 |
ਸਪੀਕਰ | ਐਲਕਲੂਥ ਦਾ ਲਾਰਡ ਮੈਕਫਾਲ 1 ਮਈ 2021 |
ਕਾਮਨਜ਼ ਦਾ ਸਪੀਕਰ | ਸਰ ਲਿੰਡਸੇ ਹੋਇਲ 4 ਨਵੰਬਰ 2019 |
ਰਿਸ਼ੀ ਸੁਨਕ, ਕੰਜ਼ਰਵੇਟਿਵ 25 ਅਕਤੂਬਰ 2022 | |
ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦਾ ਨੇਤਾ | ਸਰ ਕੀਰ ਸਟਾਰਮਰ, ਲੇਬਰ 4 ਅਪਰੈਲ 2020 |
| ਬਣਤਰ | |
| ਸੀਟਾਂ |
|
 | |
 | |
| ਚੋਣਾਂ | |
ਕਾਮਨਜ਼ ਆਖਰੀ ਚੋਣ | 12 ਦਸੰਬਰ 2019 |
ਕਾਮਨਜ਼ ਅਗਲੀ ਚੋਣ | 28 ਜਨਵਰੀ 2025 ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ |
| ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਜਗ੍ਹਾ | |
 | |
| ਪੈਲੇਸ ਆਫ਼ ਵੈਸਟਮਿੰਸਟਰ ਲੰਡਨ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ 51°29′58″N 0°07′29″W / 51.49944°N 0.12472°W | |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | |
| www | |
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ, ਸੰਸਦ ਦੁਆਰਾ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਧਾਨਿਕ ਹੋਣ ਲਈ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਸਹਿਮਤੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਜਾਂ ਅਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹਨ, ਪਰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਨਾਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਹੀ ਦੁਰਲੱਭ ਹੈ (ਆਖਰੀ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ 11 ਮਾਰਚ 1708 ਨੂੰ ਹੋਈ ਸੀ)। ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਭੰਗ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਸ ਕੋਲ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਸਹਿਮਤੀ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜਾਂ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਹੋਰ ਸ਼ਾਹੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਹੀ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰਾਜ ਦਾ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਾ ਸਰੋਤ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜਾ ਹਨ, ਗ੍ਰੇਟ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III ਹਨ । ਕਨਵੈਨਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਨਾਲ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਨੇਤਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਿਧਾਂਤਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨਾਗਰਿਕ ਜੋ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਲਾਰਡਜ਼ ਜਾਂ ਕਾਮਨਜ਼ ਵਿੱਚ, ਇਸ ਲਈ ਯੋਗ ਹੈ। ਅਹੁਦੇ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਦਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਨੂੰ ਇਸ ਅਹੁਦੇ 'ਤੇ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ, ਬਸ਼ਰਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹਾਊਸ ਆਫ਼ ਕਾਮਨਜ਼ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਅਜੋਕੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚ ਅਸਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਰਾਜੇ ਸਿਰਫ ਰਾਜ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਮੁਖੀ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੇ ਅਸਲ ਕਾਰਜਕਰਤਾ ਨੂੰ "ਪਾਰਲੀਮੈਂਟ ਕਿੰਗ" ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤਾਜ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦੁਆਰਾ, ਇਤਿਹਾਸਕ ਸੰਮੇਲਨ ਦੁਆਰਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਦੀ ਸਲਾਹ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਰਸਮੀ ਕਾਰਜਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਹੈ।
ਨੋਟ
ਸੋਧੋ- ↑ Excludes 42 peers on leave of absence or otherwise disqualified from sitting
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Lords membership". MPs and Lords. UK Parliament.
- ↑ "State of the parties". MPs and Lords. UK Parliament. Retrieved 16 July 2023.
- ↑ Parliament, Uk. "Parliament of the United Kingdom". Archived from the original on 7 May 2017. Retrieved 7 May 2017.
- ↑ Clear, Stephen (2023-07-04). "How do people get appointed to the House of Lords and can it ever change? The process explained". The Conversation (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2023-09-02.
- ↑ "Mother of Parliaments". TheFreeDictionary.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2023-09-02.
- ↑ "Parliament | History, Structure & Powers | Britannica". www.britannica.com (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 2023-08-29. Retrieved 2023-09-02.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ