ਰਾਬਰਟ ਕੋਚ
ਰਾਬਰਟ ਹੈਨਿਰਿਚ ਹਰਮਾਨ ਕੋਚ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ: Robert Koch; 11 ਦਸੰਬਰ 1843 - 27 ਮਈ 1910)[1][2] ਇੱਕ ਜਰਮਨ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਓਲੋਜਿਸਟ ਸੀ। ਆਧੁਨਿਕ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਟੀ.ਬੀ., ਹੈਜ਼ਾ ਅਤੇ ਐਂਥ੍ਰੈਕਸ ਦੇ ਖਾਸ ਪ੍ਰੇਰਕ ਏਜੰਟ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਲਈ ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਸਹਾਇਤਾ ਦਿੱਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਨਸਾਨਾਂ ਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।[3] ਕੋਚ ਨੇ ਸੂਖਮ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਦੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸਿਹਤ ਵਿਚ ਮੁੱਖ ਖੋਜਾਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੋਚ ਦੀ ਤਰਜਮਾਨੀ ਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜੋ ਚਾਰ ਵਿਆਪਕ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ ਜੋ ਖਾਸ ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜੋੜਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ "ਮੈਡੀਕਲ ਮਾਈਕਰੋਬਾਇਲੋਜੀ" ਵਿੱਚ "ਸੋਨੇ ਦੀ ਮਿਆਰੀ" ਹਨ।[4] ਟੀ. ਬੀ. ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਲਈ, ਕੋਚ ਨੂੰ 1905 ਵਿਚ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਜਾਂ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਮਿਲਿਆ। ਰਾਬਰਟ ਕੋਚ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਰਾਬਰਟ ਕੋਚ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | ਰਾਬਰਟ ਹੈਨਿਰਿਚ ਹਰਮਾਨ ਕੋਚ 11 ਦਸੰਬਰ 1843 |
| ਮੌਤ | 27 ਮਈ 1910 (ਉਮਰ 66) |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਜਰਮਨੀ |
ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ
ਸੋਧੋਕੋਚ, ਕਲੋਸਥਲ, ਜਰਮਨੀ ਵਿਚ 11 ਦਸੰਬਰ 1843 ਨੂੰ ਹਰਮਨ ਕੋਚ ਅਤੇ ਮੈਥਿਲਡੇ ਜੂਲੀ ਹੈਨਰਿਏਟ ਬਾਇਵਾਂਡ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।[5]
ਕੋਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਵਿੱਦਿਅਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਹੁਸ਼ਿਆਰ ਸੀ। 1848 ਵਿਚ ਸਕੂਲ ਦਾਖਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸਿੱਖਆ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਅਤੇ ਲਿਖਣਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ 1862 ਵਿੱਚ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿੱਚ ਐਕਸੀਲੈਂਸ ਹੈ। 19 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਕੋਚ ਨੇ ਗੌਟਿੰਗਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।[6]
ਪਰ, ਤਿੰਨ ਸੇਮੈਸਟਰਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ, ਕੋਚ ਨੇ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪੰਜਵ ਸਮੈਸਟਰ ਦੌਰਾਨ, ਜੋਕੈਬੇਨ ਹੈਨਲ, ਇਕ ਐਟਟੋਮਿਸਟ ਸਨ ਜਿਸਨੇ 1840 ਵਿਚ ਛੂਤ ਦੀ ਥਿਊਰੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਗਰੱਭਾਸ਼ਯ ਨਰਵ ਬਣਤਰ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਖੋਜ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਹਾ। ਆਪਣੇ ਛੇਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ, ਕੋਚ ਨੇ ਫਿਜਿਆਓਲੌਜੀਕਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਵਿੱਚ ਖੋਜ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਸੁਸਿਕ ਐਸਿਡ ਦੀ ਸਫਾਈ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ, ਜੋ ਇੱਕ ਸਿਗਨਲ ਐਨੀਕੋਲ ਹੈ ਜੋ ਮਿਟੌਚੌਂਡਰਰੀਆ ਦੇ ਚੈਨਬਿਊਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਇਹ ਅਖੀਰ ਆਪਣੇ ਅਭਿਆਸ ਦਾ ਆਧਾਰ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਜਨਵਰੀ 1866 ਵਿਚ, ਕੋਚ ਨੇ ਮੈਡੀਕਲ ਸਕੂਲ ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੁਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ, ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਭੇਦ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਕਮਾਏ।
ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ
ਸੋਧੋ
1897 ਵਿਚ ਕੋਚ ਨੂੰ ਰਾਇਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੈਂਬਰ ਚੁਣ ਲਿਆ ਗਿਆ। 1905 ਵਿਚ ਕੋਚ ਨੇ ਟੀ. ਬੀ. ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਲਈ ਫਿਜ਼ੀਓਲੋਜੀ ਅਤੇ ਮੈਡੀਸਨ ਵਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਜਿੱਤਿਆ ਸੀ। 1906 ਵਿਚ, ਟੀ. ਬੀ. ਅਤੇ ਗਰਮੀਆਂ ਦੇ ਰੋਗਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਸੀਆਂ ਆਰਡਰ ਪੌਰ ਲੀ ਮੇਰਾਈਟ ਜਿੱਤਿਆ ਅਤੇ 1908 ਵਿਚ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਨਮਾਨ, ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਰੋਬਰਟ ਕੋਚ ਮੈਡਲ ਸਥਾਪਿਤ ਹੋਇਆ।
ਕਾਪਲ ਸਟ੍ਰੀਟ, ਬਲੂਮਜ਼ਬਰੀ ਵਿਚ ਲੰਡਨ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਹਾਈਜੀਨ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਪੀਕਲ ਮੈਡੀਸਨ ਦੇ ਬਿਲਡਿੰਗ ਦੀ ਫਰਿਜ਼ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਫ-ਸਫਾਈ ਅਤੇ ਖੰਡੀ ਮਾਧਿਅਮ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਚ ਦਾ ਨਾਂ, 23 ਜਾਣਿਆ ਵਿੱਚੋ ਇੱਕ ਹੈ।[7]
ਕੋਚ ਦੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਬਰਲਿਨ ਦੇ ਮਾਈਟ ਭਾਗ ਵਿੱਚ, ਚੈਰਿਟੀ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਉੱਤਰ ਵਿੱਚ ਰੌਬਰਟ ਕੋਚ ਪਲੈਟਜ਼ ਨਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਾਰਕ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਇੱਕ 1939 ਦੇ ਜਰਮਨੀ ਦੁਆਰਾ ਪੇਸ਼ ਮੋਸ਼ਨ ਪਿਕਚਰ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਸਕਰ ਜੇਤੂ ਅਭਿਨੇਤਾ ਐਮਿਲ ਜੈਨਿੰਗਜ਼ ਨੂੰ ਸਿਰਲੇਖ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 10 ਦਸੰਬਰ 2017 ਨੂੰ, ਗੂਗਲ ਨੇ ਕੌਚ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗੂਗਲ ਦੇ ਹੋਮ ਪੇਜ ਤੇ ਡੂਡਲ ਦਿਖਾਇਆ।[8][9]
ਨਿੱਜੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਜੁਲਾਈ 1867 ਵਿਚ ਕੋਚ ਨੇ ਐਮਾ ਐਡੋਲਫਾਈਨ ਜੋਸਫੀਇਨ ਫਰੈatz ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 1868 ਵਿਚ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਇਕ ਲੜਕੀ ਗਰਟਰਿਡ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਆਹ 1893 ਵਿਚ 26 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬਾਅਦ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਿਆ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਉਸੇ ਸਾਲ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐੱਡ੍ਰੈਗ ਹੈਡਵਿਗ ਫੈਰਬਰਗ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾ ਲਿਆ।
9 ਅਪ੍ਰੈਲ 1910 ਨੂੰ ਕੋਚ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਪੈ ਗਏ ਅਤੇ ਕਦੇ ਵੀ ਪੂਰੀ ਰਿਕਵਰੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਪ੍ਰਾਸਸੈਸੀ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਿਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਟੀ. ਬੀ. ਦੀ ਖੋਜ 'ਤੇ ਇਕ ਭਾਸ਼ਣ ਦੇਣ ਤੋਂ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਬਾਅਦ 27 ਮਈ ਨੂੰ, ਕੋਚ 66 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿਚ ਬੇਡਨ-ਬੇਡਨ ਵਿਚ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਮਗਰੋਂ, ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਨਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੀ ਸਥਾਪਨਾ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਉਹ ਅਧਾਰਮਿਕ ਸੀ।[10]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Koch". Random House Webster's Unabridged Dictionary.
- ↑ "Koch". The American Heritage Dictionary of the English Language, Houghton Mifflin Harcourt
- ↑ "Robert Koch." World of Microbiology and Immunology. Ed. Brenda Wilmoth Lerner and K. Lee Lerner. Detroit: Gale, 2006. Biography In Context. Web. 14 Apr. 2013.
- ↑ Brock, Thomas. Robert Koch: A life in medicine and bacteriology. ASM Press: Washington DC, 1999. Print.
- ↑ Metchnikoff, Elie. The Founders of Modern Medicine: Pasteur, Koch, Lister. Classics of Medicine Library: Delanco, 2006. Print.
- ↑ "Heinrich Hermann Robert Koch." World of Scientific Discovery. Gale, 2006. Biography In Context. Web. 14 April 2013.
- ↑ "London School of Hygiene & Tropical Medicine, Behind the Frieze".
- ↑ https://www.google.com/doodles/celebrating-robert-koch
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=lEeBZceXjfg
- ↑ Thomas D. Brock (1988). Robert Koch: A Life in Medicine and Bacteriology. ASM Press. p. 296. ISBN 9781555811433. "He loved seeing new things, but showed no interest in politics. Religion never entered his life."