ਐੱਲਵੀਐੱਮ3
ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ ਮਾਰਕ-3 (LVM 3),[1][2] ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਓਸਿੰਕ੍ਰੋਨਸ ਸੈਟੇਲਾਈਟ ਲਾਂਚ ਵਹੀਕਲ ਮਾਰਕ III (ਜੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਮਾਰਕ III) ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਖੋਜ ਸੰਗਠਨ (ਇਸਰੋ) ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇੱਕ ਤਿੰਨ-ਪੜਾਅ ਵਾਲਾ ਮੱਧਮ-ਲਿਫਟ ਲਾਂਚ ਵਾਹਨ ਹੈ। ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੀਓਸਟੇਸ਼ਨਰੀ ਆਰਬਿਟ ਵਿੱਚ ਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ,[1][3] ਇਹ ਇੰਡੀਅਨ ਹਿਊਮਨ ਸਪੇਸਫਲਾਈਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੈ।[4] ਐੱਲਵੀਐੱਮ 3 ਕੋਲ ਇਸਦੇ ਪੂਰਵਗਾਮੀ, ਜੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਪੇਲੋਡ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ।[5][6][7]
ਕਈ ਦੇਰੀ ਅਤੇ 18 ਦਸੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਬ-ਔਰਬਿਟਲ ਟੈਸਟ ਫਲਾਈਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਇਸਰੋ ਨੇ ਸਤੀਸ਼ ਧਵਨ ਸਪੇਸ ਸੈਂਟਰ ਤੋਂ 5 ਜੂਨ 2017 ਨੂੰ ਐੱਲਵੀਐੱਮ 3 ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਔਰਬਿਟਲ ਟੈਸਟ ਲਾਂਚ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਕੀਤਾ।
ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦੀ ਕੁੱਲ ਵਿਕਾਸ ਲਾਗਤ ₹2,962.78 ਕਰੋੜ (2020 ਵਿੱਚ ₹38 ਬਿਲੀਅਨ ਜਾਂ US$480 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਸੀ।[8] ਜੂਨ 2018 ਵਿੱਚ, ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਨੇ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਵਿੱਚ 10 ਐੱਲਵੀਐੱਮ 3 ਰਾਕੇਟ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ₹4,338 ਕਰੋੜ (₹49 ਬਿਲੀਅਨ ਜਾਂ 2020 ਵਿੱਚ US$620 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦਿੱਤੀ।[9]
ਐੱਲਵੀਐੱਮ 3 ਨੇ ਕੇਅਰ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਸਪੇਸ ਕੈਪਸੂਲ ਰਿਕਵਰੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਮਾਡਿਊਲ, ਚੰਦਰਯਾਨ-2, ਭਾਰਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਚੰਦਰ ਮਿਸ਼ਨ ਲਾਂਚ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਭਾਰਤੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਪੇਸਫਲਾਈਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਹਿਲੇ ਚਾਲਕ ਮਿਸ਼ਨ ਗਗਨਯਾਨ ਨੂੰ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਮਾਰਚ 2022 ਵਿੱਚ, ਯੂਕੇ-ਅਧਾਰਤ ਗਲੋਬਲ ਸੰਚਾਰ ਉਪਗ੍ਰਹਿ ਪ੍ਰਦਾਤਾ ਵਨਵੈੱਬ ਨੇ ਯੂਕਰੇਨ ਉੱਤੇ ਰੂਸੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਰੋਸਕੋਸਮੌਸ ਤੋਂ ਲਾਂਚ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕੱਟੇ ਜਾਣ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਪੀਐੱਸਐੱਲਵੀ ਦੇ ਨਾਲ ਐੱਲਵੀਐੱਮ 3 ਉੱਤੇ ਸਵਾਰ ਵਨਵੈੱਬ ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਲਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਰੋ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਮਝੌਤਾ ਕੀਤਾ।[10][11][12] ਪਹਿਲਾ ਲਾਂਚ 22 ਅਕਤੂਬਰ 2022 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਲੋਅ ਅਰਥ ਔਰਬਿਟ ਲਈ 36 ਸੈਟੇਲਾਈਟਾਂ ਦਾ ਟੀਕਾ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਨੋਟ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedisro-gslv-mk3 - ↑ "As it happened: ISRO successfully launches GSLV Mark-III". The Hindu (in Indian English). 17 December 2014. ISSN 0971-751X. Retrieved 30 May 2018.
- ↑ "'India masters rocket science': Here's why the new ISRO launch is special".
- ↑ "Two international astronauts survive space scare. How well is India prepared?".
- ↑ Ramachandran, R. (22 January 2014). "GSLV MkIII, the next milestone". Frontline (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 30 May 2018.
- ↑ Sengupta, Rudraneil (5 June 2017). "Cryogenic rocket engine has been developed from scratch: Isro chief". LiveMint. Retrieved 30 May 2018.
- ↑ "India launches 'monster' rocket". BBC News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਬਰਤਾਨਵੀ)). 5 June 2017. Retrieved 30 May 2018.
- ↑ "Government of India, Department of Space; Lok Sabha Unstarred Question no.3713; GSLV MK-III" (PDF). 12 August 2015. Archived from the original (PDF) on 29 January 2020.
- ↑ "Government approves Rs 10,000-crore continuation programmes for PSLV, GSLV". The Economic Times. 7 June 2018. Retrieved 8 June 2018.
- ↑ "OneWeb Suspends Launches from Baikonur as Repercussions from Russia's Invasion of Ukraine Grow" (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2022-10-15.
- ↑ "OneWeb partners with Isro to launch satellites using GSLV-MKIII, PSLV". The Economic Times. Retrieved 26 December 2021.
- ↑ "NSIL/ISRO and OneWeb to collaborate for taking Digital Connectivity to every Corner of the World". OneWeb. Retrieved 26 December 2021.
ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ
ਸੋਧੋ