ਵਿੱਤ

ਵਿੱਤ ਪੈਸੇ, ਮੁਦਰਾ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀ ਸੰਪਤੀਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਹੈ। ਇਹ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਪਰ ਸਮਾਨਾਰਥੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੈਸੇ, ਸੰਪਤੀਆਂ, ਵਸਤੂਆਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ, ਵੰਡ ਅਤੇ ਖਪਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ (ਵਿੱਤੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦਾ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ)। ਵਿੱਤੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਮੋਟੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿੱਜੀ, ਕਾਰਪੋਰੇਟ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ^{[lower-alpha 1]}

ਇੱਕ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ, ਸੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿੱਤੀ ਸਾਧਨਾਂ ਵਜੋਂ ਖਰੀਦਿਆ, ਵੇਚਿਆ ਜਾਂ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁਦਰਾਵਾਂ, ਕਰਜ਼ੇ, ਬਾਂਡ, ਸ਼ੇਅਰ, ਸਟਾਕ, ਵਿਕਲਪ, ਫਿਊਚਰਜ਼, ਆਦਿ। ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕਰਨ ਲਈ ਸੰਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਨਿਵੇਸ਼, ਅਤੇ ਬੀਮਾ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਨੁਕਸਾਨ ਅਭਿਆਸ ਵਿੱਚ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿੱਤੀ ਕਾਰਵਾਈ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਜੋਖਮ ਹਮੇਸ਼ਾ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਸਦੇ ਵਿਆਪਕ ਦਾਇਰੇ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵਿੱਤ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਪ-ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਸੰਪਤੀ, ਪੈਸਾ, ਜੋਖਮ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਮੁੱਲ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਵਿੱਤੀ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਿਸੇ ਕਿਰਿਆ ਜਾਂ ਇਕਾਈ ਦੀ ਵਿਹਾਰਕਤਾ, ਸਥਿਰਤਾ ਅਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਪ੍ਰਯੋਗਾਤਮਕ ਵਿੱਤ ਦੁਆਰਾ ਕਵਰ ਕੀਤੇ ਗਏ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਧੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਕੁਝ ਖੇਤਰ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਣਿਤਕ ਵਿੱਤ, ਵਿੱਤੀ ਕਾਨੂੰਨ, ਵਿੱਤੀ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਵਿੱਤੀ ਇੰਜੀਨੀਅਰਿੰਗ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ। ਇਹ ਖੇਤਰ ਕਾਰੋਬਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਾਕਾਰੀ ਦੀ ਨੀਂਹ ਹਨ।

ਵਿੱਤ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਇਤਿਹਾਸ ਪੈਸੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪੂਰਵ-ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲੀ ਸਭਿਅਤਾਵਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅਰਥਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿੱਤ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਾਰਜਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੈਂਕਿੰਗ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਲੇਖਾਕਾਰੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ। 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੱਧ ਵਿੱਚ, ਵਿੱਤ ਇੱਕ ਵੱਖਰੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਵਜੋਂ ਉੱਭਰਿਆ, ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਤੋਂ ਵੱਖ।^[1] (ਪਹਿਲਾ ਅਕਾਦਮਿਕ ਜਰਨਲ, ਦ ਜਰਨਲ ਆਫ਼ ਫਾਈਨਾਂਸ, 1946 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।) ਵਿੱਤ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਡਾਕਟੋਰਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ 1960 ਅਤੇ 1970 ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।^[2] ਕੈਰੀਅਰ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਅੰਡਰਗ੍ਰੈਜੁਏਟ ਅਤੇ ਮਾਸਟਰ ਪੱਧਰ ਦੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅੱਜ ਵੀ ਵਿੱਤ ਦਾ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ^[3]^[4]

ਨੋਟ

↑
The following are definitions of finance as crafted by the authors indicated:
- Fama and Miller: "The theory of finance is concerned with how individuals and firms allocate resources through time. In particular, it seeks to explain how solutions to the problems faced in allocating resources through time are facilitated by the existence of capital markets (which provide a means for individual economic agents to exchange resources to be available of different points In time) and of firms (which, by their production-investment decisions, provide a means for individuals to transform current resources physically into resources to be available in the future)."
- Guthmann and Dougall: "Finance is concerned with the raising and administering of funds and with the relationships between private profit-seeking enterprise on the one hand and the groups which supply the funds on the other. These groups, which include investors and speculators — that is, capitalists or property owners — as well as those who advance short-term capital, place their money in the field of commerce and industry and in return expect a stream of income."
- Drake and Fabozzi: "Finance is the application of economic principles to decision-making that involves the allocation of money under conditions of uncertainty."
- F.W. Paish: "Finance may be defined as the position of money at the time it is wanted".
- John J. Hampton: "The term finance can be defined as the management of the flows of money through an organisation, whether it will be a corporation, school, or bank or government agency".
- Howard and Upton: "Finance may be defined as that administrative area or set of administrative functions in an organisation which relates with the arrangement of each debt and credit so that the organisation may have the means to carry out the objectives as satisfactorily as possible".
- Pablo Fernandez: "Finance is a profession that requires interdisciplinary training and can help the managers of companies make sound decisions about financing, investment, continuity and other issues that affect the inflows and outflows of money, and the risk of the company. It also helps people and institutions invest and plan money-related issues wisely."