ਸਪਾਰਟਾਕਸ (ਯੂਨਾਨੀ: Σπάρτακος, Spártakos; ਲਾਤੀਨੀ: Spartacus[1]) (ਅੰਦਾਜ਼ਨ 109 ਈ ਪੂ - 71 ਈ ਪੂ) ਇੱਕ ਥਰੇਸੀਅਨ ਗਲੈਡੀਏਟਰ, ਰੋਮਨ ਰਿਪਬਲਿਕ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਵਿਆਪਕ ਦਾਸ ਬਗ਼ਾਵਤ (ਜਿਸਨੂੰ ਤੀਜੀ ਦਾਸ ਲੜਾਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਵਿੱਚ ਦਾਸਾਂ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚਰਚਿਤ ਨੇਤਾ ਸੀ। ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਲੜਾਈ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਪਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੁੱਝ ਗਿਆਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਮਿਲਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਵਿਵਰਣ ਕਦੇ - ਕਦੇ ਵਿਰੋਧਾਭਾਸੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੇ। ਉਹ ਇੱਕ ਨਿਪੁੰਨ ਫੌਜੀ ਨੇਤਾ ਸੀ।

ਸਪਾਰਟਾਕਸ
ਵਿਦਰੋਹੀ ਗੁਲਾਮਾਂ ਦਾ ਆਗੂ
ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਜਨਮਅੰਦਾਜ਼ਨ 109 ਈ ਪੂ
ਸਤਰੂਮਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਗਭਲੇ ਵਹਿਣ ਦੇ ਲਾਗੇ ਚਾਗੇ ਦਾ ਇਲਾਕਾ
ਮੌਤਅੰਦਾਜ਼ਨ 71 ਈ ਪੂ
ਪਟੇਲੀਆ ਨੇੜੇ ਜੰਗ ਦਾ ਮੈਦਾਨ
ਕੌਮੀਅਤਥਰੇਸੀਆਈ
ਫੌਜੀ ਸੇਵਾ
ਲੜਾਈਆਂ/ਜੰਗਾਂਗੁਲਾਮਾਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਲੜਾਈ

ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕ ਲੇਖਕਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਮਾਅਨੇ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦਾਸ ਮਾਲਕਾਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਦਲਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੀ ਅਜ਼ਾਦੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਲਈ ਜੁੰਡੀਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ਼ ਲੜੀ ਗਈ ਲੜਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਦੀ ਬਗ਼ਾਵਤ ਕਈ ਆਧੁਨਿਕ ਰਾਜਨੀਤਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤਕ ਲੇਖਕਾਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾਦਾਇਕ ਸਿੱਧ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ, ਦੋਨਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੋਕ ਨਾਇਕ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਸੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਨੂੰ ਸਾਹਿਤ, ਟੈਲੀਵਿਜ਼ਨ, ਅਤੇ ਫਿਲਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੂਲ ਸੋਧੋ

 
ਮੈਡੀ ਸਮੇਤ ਬਲਕਾਨ ਕਬੀਲੇ

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸੂਤਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ​​ਹੈ ਕਿ ਸਪਾਰਟਾਕਸ ਥਰੇਸੀਅਨ ਸੀ। ਪਲੂਟਾਰਕ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਖਾਨਾਬਦੋਸ਼ ਤਬਕੇ ਦਾ ਥਰੇਸੀਅਨ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।[2] ਅੱਪਿਅਨ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਦੀ ਉਹ ਜਨਮ ਵਲੋਂ ਇੱਕ ਥਰੇਸਿਅਨ ਸੀ, ਜੋ ਕਦੇ ਰੋਮ ਦਾ ਇੱਕ ਫੌਜੀ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਬਾਅਦ ਉਸਨੂੰ ਕੈਦੀ ਬਣਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇੱਕ ਗਲੈਡੀਏਟਰ ਵਜੋਂ ਵੇਚ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[3] ਫਲੋਰਸ (2.8.8) ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਜੋ ਭਾੜੇ ਦਾ ਥਰੇਸੀਅਨ ਫੌਜੀ ਹੈ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫੌਜ ਵਿੱਚੋਂ ਭਗੌੜਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਡਾਕੂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨੂੰ ਭਾਂਪਦਿਆਂ ਇੱਕ ਗਲੈਡੀਏਟਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[4]

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ ਸੋਧੋ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ