ਸੋਮਦੱਤਾ ਸਿਨਹਾ
ਸੋਮਦੱਤ ਸਿਨਹਾ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Somdatta Sinha; ਜਨਮ 1951)[1] ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਖੋਜਕਾਰ ਅਤੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹਨ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਿਧਾਂਤਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹਨ। ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਤਰਕ ਅਤੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਮੁਹਾਰਤ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਗਣਨਾਤਮਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ, ਗੈਰ-ਰੇਖਿਕ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਹ ਗਣਿਤਿਕ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟੇਸ਼ਨਲ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ - ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਕ੍ਰਮਾਂ ਤੋਂ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਣ ਤੱਕ - ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨਿਕ-ਸਥਾਈ ਸੰਗਠਨ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਅੰਡਰਗਰੈਜੂਏਟ ਅਤੇ ਪੋਸਟ ਗ੍ਰੈਜੂਏਟ ਪੱਧਰਾਂ 'ਤੇ ਖੋਜ, ਵਿਗਿਆਨਕ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ, ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ, ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ, ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕੋਰਸਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੁਆਰਾ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਗਣਨਾਤਮਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਹੁ-ਸਕੇਲ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਗਣਿਤਿਕ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਪੈਟਰਨ, ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ ਅਤੇ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਸਿਨਹਾ ਦੇ ਖੋਜ ਯੋਗਦਾਨ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਜੈਵਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੇ ਮਾਡਲਿੰਗ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ, ਸਰਕੇਡੀਅਨ ਰਿਦਮ, ਪੈਟਰਨ ਨਿਰਮਾਣ, ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਮਾਰਗ, ਸਿੰਥੈਟਿਕ ਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਸਿੰਗਲ ਅਤੇ ਮੈਟਾ-ਪੋਪੁਲੇਸ਼ਨ ਈਕੋਲੋਜੀਕਲ ਮਾਡਲ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਅਤੇ ਸਪੇਟੀਓਟੇਮਪੋਰਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨਾ। ਉਸਨੇ ਕੈਓਸ ਗੇਮ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ (ਸੀਜੀਆਰ) ਅਤੇ ਮਲਟੀ-ਫ੍ਰੈਕਟਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਗ੍ਰਾਫ ਥਿਊਰੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਬਣਤਰ-ਫੰਕਸ਼ਨ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਬਾਇਓਕੈਮੀਕਲ ਮਾਰਗਾਂ ਦੇ ਨੈਟਵਰਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੀਵਾਣੂਆਂ ਦੇ ਵਰਗੀਕਰਨ ਲਈ ਜੀਨੋਮ ਦਾ ਕੰਪਿਊਟੇਸ਼ਨਲ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨਾਂ ਨੇ ਸਬੰਧਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਹੀ ਹਵਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟੇਸ਼ਨਲ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਦੇ ਅੰਤਰ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਖੇਤਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਬਾਇਓਟੈਕਨਾਲੋਜੀ ਵਿਭਾਗ ਦੁਆਰਾ[2] ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸੀਨੀਅਰ ਵੂਮੈਨ ਬਾਇਓਸਾਇੰਟਿਸਟ ਅਵਾਰਡ (ਜੀਵਨ-ਕਾਲ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ) ਅਤੇ ਜੇ.ਸੀ. ਬੋਸ ਨਾਲ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[3] ਉਹ ਇੰਡੀਅਨ ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਾਇੰਸ ਅਕੈਡਮੀ, ਇੰਡੀਅਨ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਦੀ ਫੈਲੋ ਹੈ।[4]
| ਸੋਮਦੱਤ ਸਿਨਹਾ | |
|---|---|
| ਜਨਮ | 1951 |
| ਕੌਮੀਅਤ | ਭਾਰਤੀ |
| ਸਿਖਿਆ | ਵਿਸ਼ਵ-ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| Scientific career | |
| ਖੇਤਰ | ਸਿਧਾਂਤਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ |
| Institutions | ਆਈਆਈਐਸਈਆਰ ਮੋਹਾਲੀ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸੈਲੂਲਰ ਅਤੇ ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਬਾਇਓਲੋਜੀ |
ਉਹ 2000-2001 ਲਈ Wissenschaftskolleg zu Berlin (ਬਰਲਿਨ, ਜਰਮਨੀ ਵਿਖੇ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ) ਦੀ ਫੈਲੋ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ[5] ਅਤੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਵੈਨਕੂਵਰ, ਕੈਨੇਡਾ ਵਿੱਚ ਪੀਟਰ ਵਾਲ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਫਾਰ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਰਿਸਰਚ ਸਕਾਲਰ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ।[6] ਉਸਨੇ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਅਤੇ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬੁਲਾਏ ਭਾਸ਼ਣ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਐਸ.ਸੀ. ਅਤੇ ਐਮ.ਐਸ.ਸੀ.) ਵਿਸ਼ਵ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਅਤੇ ਐਮ.ਫਿਲ. ਅਤੇ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ (1982) ਤੋਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ। ਉਸਨੇ 1983 ਤੋਂ 2011 ਤੱਕ ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸੈਲੂਲਰ ਐਂਡ ਮੋਲੀਕਿਊਲਰ ਬਾਇਓਲੋਜੀ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਫਿਰ ਉਸਨੂੰ 2011 ਤੋਂ 2016 ਅਤੇ 2016 ਤੋਂ 2019 ਤੱਕ ਇੰਡੀਅਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਸਾਇੰਸ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਰਿਸਰਚ ਮੋਹਾਲੀ (IISER ਮੋਹਾਲੀ)[7] ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਉਹ IISER ਕੋਲਕਾਤਾ,[8] ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਕ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸੋਨੀਪਤ ਵਿੱਚ ਵਿਜ਼ਿਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੈ।[9] ਉਸਨੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਬੰਗਾਲੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਲਿਆਂ ਅਤੇ ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਗਿਆਨ ਲੇਖ ਲਿਖੇ ਹਨ, ਅਤੇ NCERT ਵਿਗਿਆਨ ਦੀਆਂ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਦੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਹਨ।[10]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "INSA". Insaindia.org. Archived from the original on 2014-01-11. Retrieved 11 Jan 2014.
- ↑ http://dbtindia.gov.in/sites/default/files/NWBAwardeesfrom1999-2016.pdf.
{{cite news}}: Missing or empty|title=(help) - ↑ "CCMB scientist gets JC Bose Fellowship". The New Indian Express. Retrieved 2020-10-02.
- ↑ "WiS". Ias.ac.in. Retrieved 11 Jan 2014.
- ↑ "Wissenschaftskolleg zu Berlin: Somdatta Sinha, Ph.D." Somdatta Sinha, Ph.D. (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). Retrieved 2020-10-02.
- ↑ "Somdatta Sinha". Peter Wall Institute for Advanced Studies. 2017-04-26. Archived from the original on 2020-11-27. Retrieved 2020-10-02.
- ↑ "Dr. Somdatta Sinha's Page". Iisermohali.ac.in. Retrieved 11 January 2014.
- ↑ "IISER Kolkata - Adjunct Faculty". www.iiserkol.ac.in. Retrieved 2020-10-02.
- ↑ University, Ashoka. "Faculty/Staff". Ashoka University (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2020-10-02.
- ↑ "CCMB SCIENTISTS: Research Profile of Somdatta Sinha". Ccmbscientists.blogspot.in. Retrieved 11 Jan 2014.