ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ
ਰਾਜਾ ਸਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ, KCIE (15 ਨਵੰਬਰ 1851 – 20 ਮਈ 1930) ਰਾਜਾ ਸਰ ਰੰਧਾਰ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ, GCSI, ਰਾਜਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾ ਕਪੂਰਥਲਾ ਰਾਜਾ ਕੜਕ ਸਿੰਘ ਬਹਾਦਰ ਦਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਸੀ।
ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਸੇਵਾ ਲਈ ਬਰਤਾਨਵੀ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ 1907 ਵਿੱਚ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਉਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਰਾਜਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਨਾਈਟਹੁਡ, ਕੇਸੀਐਸਆਈ ਖਤਾਬ ਦਿੱਤੇ, ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਲਈ ਅਵਧ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਇਸ ਕਦਮ ਦਾ ਜਗਤਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਵਿਅਰਥ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਜਨਮ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਵਜੋਂ ਵੱਡਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਰ ਹਰਨਾਮ ਪਵਿਤਰ ਈਸਾਈ ਅਤੇ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਅਤੇ ਅਖੀਰ ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕੌਮੀ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਿਆ।
ਜੀਵਨੀ ਸੋਧੋ
ਉਸ ਨੇ ੧੮੭੮ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਦੀ ਅਚਨਚੇਤੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਪੂਰਥਲਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਨਾਲ ਕਪੂਰਥਲਾ ਦੀ ਗੱਦੀ ਦੇ ਉੱਤਰਾਧਿਕਾਰੀ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਆਪਣੇ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਟਿਊਟਰ ਰੇਵ ਵੁੱਡਸਾਈਡ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੇਠ ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੰਗਾਲੀ ਮਿਸ਼ਨਰੀ ਗੋਲਕਨਾਥ ਚੈਟਰਜੀ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਨਾਲ, ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਅਪਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਦਿੱਤਾ।
ਰਾਜਾ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਾਣ-ਸਨਮਾਨ ਮਿਲੇ। ਉਹ 1900 ਤੋਂ 1902 ਤੱਕ ਪੰਜਾਬ ਲਈ ਵਿਧਾਨ ਪਰਿਸ਼ਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ, ਕਪੂਰਥਲਾ ਕੌਂਸਲ ਆਫ ਸਟੇਟ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਆਨਰੇਰੀ ਫੈਲੋ ਰਿਹਾ। 1902 ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਈਸਾਈ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦਿਆਂ ਵਜੋਂ ਕਿੰਗ ਐਡਵਰਡ ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਣੀ ਅਲੈਗਜ਼ੈਂਡਰਾ ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਲਈ ਲੰਡਨ ਵਿੱਚ ਸਨ।[1]
ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ 1930 ਵਿੱਚ 78 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ, ਰਘੁਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਦੀ ਉਪਾਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜੋ ਦੋ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮਰ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਉਪਾਧੀ ਉਸ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੌਂਪੀ ਗਈ।[2]
ਪਰਿਵਾਰ ਸੋਧੋ
1875 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਰਾਣੀ ਪ੍ਰਿਸਿਲਾ ਕੌਰ ਸਾਹਿਬਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ( ਪ੍ਰੀਸਿਲਾ ਗੋਲਕਨਾਥ), ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨੌਂ ਬੱਚੇ, ਸੱਤ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸਨ।
- ਰਾਜਾ ਰਘਭੀਰ ਸਿੰਘ, ਓ.ਬੀ.ਈ. (3 ਮਈ 1876 - 17 ਨਵੰਬਰ 1932)
- ਕੰਵਰ ਰਾਜਿੰਦਰ ਸਿੰਘ (1877-1883 ਈ.)
- ਰਾਜਾ ਸਰ ਮਹਾਰਾਜ ਸਿੰਘ, ਸੀ.ਆਈ.ਈ., ਸੀ.ਐਸ.ਟੀ.ਜੇ. (17 ਮਈ 1878 - 6 ਜੂਨ 1959)
- ਲੈਫਟੀਨੈਂਟ ਕਰਨਲ ਡਾ. ਕੰਵਰ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ, ਐਮ.ਡੀ., ਐਮ.ਆਰ.ਸੀ.ਐਸ., ਐਲ.ਆਰ.ਸੀ.ਪੀ.
- ਕੈਪਟਨ ਡਾ. ਕੰਵਰ ਇੰਦਰਜੀਤ ਸਿੰਘ, ਐਮ.ਸੀ., ਐਮ.ਡੀ., ਐਮ.ਆਰ.ਸੀ.ਪੀ. (27 ਦਸੰਬਰ 1883 - 23 ਨਵੰਬਰ 1914)
- ਕੰਵਰ ਸਰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ (2 ਜੂਨ 1885 – 13 ਜਨਵਰੀ 1971)
- ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਬੀਬੀ ਜੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕੌਰ, ਡੀ.ਐਸ.ਟੀ.ਜੇ. (2 ਫਰਵਰੀ 1889 – 9 ਫਰਵਰੀ 1964
- ਬੀਬੀ ਰਾਜ ਕੌਰ (29 ਮਈ 1882 – 29 ਮਈ 1882