ਅੰਬਾਜੀ ਮੇਲਾ
ਅੰਬਾਜੀ ਮੇਲਾ ਬਨਾਸਕਾਂਠਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦਾਂਤਾ ਤਾਲੁਕਾ ਦੇ ਅੰਬਾਜੀ ਵਿਖੇ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਪਾਲਨਪੁਰ ਤੋਂ 50 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਅੰਬਾਜੀ ਹਰ ਪੂਨਮ ਮੇਲੇ ਵਰਗਾ ਮਾਹੌਲ ਸਿਰਜਦਾ ਹੈ।[1] ਪਰ, ਕੁੱਲ ਮਿਲਾ ਕੇ, ਇੱਥੇ ਕਾਰਤਿਕ, ਚੈਤਰ, ਭਾਦਰਵੋ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋ (ਅਸ਼ਵਿਨਾ) ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਨੂੰ ਵੱਡੇ ਮੇਲੇ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ‘ਭਾਦਰਵੀ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦਾ ਮੇਲਾ’ ਬਹੁਤ ਹੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਮੇਲਾ ਹੈ।[2]
| ਅੰਬਾਜੀ ਮੇਲਾ | |
|---|---|
 ਚਾਚਰ ਚੌਕ ਵਿੱਚ ਰਾਸ ਗਰਬੇ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ | |
| ਕਿਸਮ | ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਤਿਉਹਾਰ |
| ਵਾਰਵਾਰਤਾ | ਸਾਲਾਨਾ |
| ਟਿਕਾਣਾ | ਅੰਬਾਜੀ ਪਿੰਡ, ਬਨਾਸਕਾਂਠਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ, ਗੁਜਰਾਤ |
| ਦੇਸ਼ | ਭਾਰਤ |
| ਹਾਜ਼ਰੀ | 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ |
ਸਮਾਂ
ਸੋਧੋਭਾਦਰਵੀ ਪੂਨਮ ਦਾ ਇਹ ਮੇਲਾ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਅਰਥਾਤ ਤੇਰਸ (ਤਰਯੋਦਸ਼ੀ), ਚੌਦਸ (ਚਤੁਰਦਸ਼ੀ) ਅਤੇ ਪੂਨਮ (ਪੂਰਨਿਮਾ) ਤੱਕ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ 'ਚ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕ ਦੇਵੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇੱਥੇ ਪੈਦਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।[2]
ਮਹੱਤਵ
ਸੋਧੋਇੱਥੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਸ਼ਕਰਾਦਿਆ ਭਜਨ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ, ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਜਾਵਟ ਨਾਲ ਸ਼ਿੰਗਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸਪਤਸ਼ਤੀ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਭਾਦਰਵੀ ਪੂਨਮ 'ਤੇ ਅੰਬਾਜੀ ਦੇਵੀ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਦੇਸ਼-ਵਿਦੇਸ਼ ਦੇ ਹੋਰ ਰਾਜਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਮੰਦਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਮੂਰਤੀ ਜਾਂ ਤਸਵੀਰ ਦੀ ਪੂਜਾ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਪਰ 'ਸ਼੍ਰੀ ਵਿਸਯੰਤਰ' ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[3]
ਪੋਸ਼ੀ ਪੂਨਮ (ਪੌਸ਼ ਪੂਰਨਿਮਾ), ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋਣ ਦਾ ਦਿਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਚੈਤਰ ਪੂਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ਰਦ ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਵੀ ਲੋਕ ਕਰਮਕਾਂਡ ਅਤੇ ਪੂਜਾ-ਪਾਠ ਅਤੇ ਯੱਗ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੇਲੇ ਵੀ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਪੂਰਨਿਮਾ ਦੇ ਦਿਨ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਭਾਵਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਚਾਚਰ ਚੌਂਕ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲੋਂ ਭਵੈ ਅਤੇ ਰਾਸ ਗਰਬਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[1]
ਇੱਥੇ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਵਿੱਚ, ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਢੋਲ ਦੀ ਤਾਜ ਤੇ ਵਧੀਆ ਰਾਸਗਰਬਾ ਖੇਡਦੇ ਹਨ। ਅੰਬਾਜੀ ਦੇ ਇਸ ਮਹਾਂ ਮੇਲੇ (ਵੱਡੇ ਮੇਲੇ) ਵਿੱਚ 3 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਦਿਹਾੜਿਆਂ ਦੌਰਾਨ ਅੰਬਾਜੀ ਨੂੰ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ।[2]
ਇਸ ਮੌਕੇ ਪੂਰੇ ਮੰਦਰ ਪਰਿਸਰ ਅਤੇ ਅੰਬਾਜੀ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਵੀ ਸਜਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਲੂਸ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[3] ਹੁਣ ਹਰ ਐਤਵਾਰ ਵੀ ਅੰਬਾਜੀ ਵਿਖੇ ਮੇਲੇ ਵਰਗਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[2]
ਸਹੂਲਤਾਂ
ਸੋਧੋਭਾਦਰਵੀ ਪੂਨਮ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਮੰਦਰ ਅਤੇ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਆਮਦ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸਾਦੀ, ਚੂੰਡੀ, ਸ਼੍ਰੀਫਲ, ਕੰਕੂ, ਪੁਸ਼ਪਾ ਆਦਿ ਵੇਚਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਲਈ ਸਾੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਭੀੜ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਰਹੀ ਹੈ। ਫੂਡ ਸਟਾਲ ਵੀ ਆਰਜ਼ੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਲਾਕੇ ਦੀਆਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਔਰਤਾਂ ਟੈਟੂ ਅਤੇ ਚੂੜੀਆਂ ਖਰੀਦਣ ਦੀਆਂ ਸ਼ੌਕੀਨ ਹਨ। ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।[2]
ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੇਵਾ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਰਾਮ, ਚਾਹ, ਸਨੈਕਸ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਅੰਬਾਜੀ ਦੇਵਸਥਾਨ ਟਰੱਸਟ ਅਤੇ ਬਨਾਸਕਾਂਠਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਮੇਲੇ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਿਆਂ 'ਤੇ ਵੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।[2] ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਇੱਥੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵੀ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।[3]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.0 1.1 Vyas, Rajni (2012). ગુજરાતની અસ્મિતા (5th ed.). Ahmedabad: Akshar Publication. pp. 57–58.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Kalariya, Ashok (2019–20). ગુજરાતના લોકોત્સવો અને મેળા. Gandhinagar: Directorate of Information/ GujaratState. pp. 24–25.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "અંબાજી મંદિર વિશેની આ વાતોની તમને ખબર છે?". Gujarati News (in ਗੁਜਰਾਤੀ). 2011-09-07. Retrieved 2020-12-06.