ਇਲੀਆਡ

ਇਲੀਆਡ (ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ: Ἰλιάς Iliás) - ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਮਹਾਂਕਾਵਿ, ਜੋ ਕਵੀ ਹੋਮਰ ਦੀ ਰਚਨਾ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਲੀਆਡ ਯੂਰਪ ਦੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਵੀ ਹੋਮਰ ਦੁਆਰਾ ਰਚਿਤ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਨਾਮਕਰਨ ਈਲੀਅਨ ਨਗਰ (ਟਰਾਏ) ਦੀ ਜੰਗ ਦੇ ਵਰਣਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਰਚਨਾ 24 ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੀ ਹੋਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ 15,693 ਸਤਰਾਂ ਹਨ। ਇਲੀਅਡ ਤੀਜੀ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਈ ਪੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਯੂਨਾਨੀ ਵੀਰਾਂ ਦੇ ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਰਚੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਲੀਅਡ ਵਿੱਚ ਟਰਾਏ ਰਾਜ ਦੇ ਨਾਲ ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਵਿੱਚ ਟਰਾਏ ਦੀ ਫਤਹਿ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਵੀਰ ਏਕਲਿਸ ਦੀ ਬੀਰਤਾ ਦੀਆਂ ਗਾਥਾਵਾਂ ਹਨ।

ਐਕਲੀਜ਼ ਦਾ ਕਹਿਰ

ਰੂਪਰੇਖਾ

ਈਲਿਅਨ ਦੇ ਰਾਜੇ ਪ੍ਰਿਅਮ ਦੇ ਪੁੱਤ ਪੇਰੀਸ ਨੇ ਸਪਾਰਟਾ ਦੇ ਰਾਜੇ ਮੇਨੇਲਾਉਸ ਦੀ ਪਤਨੀ ਪਰਮ ਸੁੰਦਰੀ ਹੈਲਨ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਪਤੀ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਅਗਵਾਹ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਹੈਲਨ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਅਤੇ ਈਲਿਅਨ ਨੂੰ ਸਜਾ ਦੇਣ ਲਈ ਮੇਨੇਲਾਉਸ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਭਰਾ ਆਗਾਮੈਮਨਨ ਨੇ ਕੁਲ ਗਰੀਕ ਰਾਜਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਮੰਤਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਕੇ ਈਲਿਅਨ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਚੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਪਰ ਇਸ ਚੜ੍ਹਾਈ ਦੇ ਉੱਪਰੋਕਤ ਕਾਰਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅੰਤਮ ਨਤੀਜੇ, ਅਰਥਾਤ ਈਲੀਅਨ ਦੇ ਨਾਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਤੱਖ ਵਰਣਨ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਆਰੰਭ ਤਾਂ ਗਰੀਕ ਸੈਨਿਕ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਕਵਿਤਾ ਦੇ ਨਾਇਕ ਐਕੇਲੀਜ ਦੇ ਰੋਸ਼ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਨੇ ਸੂਰਜਦੇਵ ਅਪੋਲੋ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਦੀ ਪੁਤਰੀ ਨੂੰ ਜਬਰਦਸਤੀ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖ ਛੱਡਿਆ ਹੈ। ਪਰਿਣਾਮ ਵਜੋਂ ਗਰੀਕ ਸ਼ਿਵਿਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਮਾਰੀ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਭਵਿਖਦਰਸ਼ੀ ਕਾਲਕਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਦੀ ਪੁਤਰੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੋੜਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਤਦ ਤੱਕ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨਹੀਂ ਰੁਕੇਗੀ। ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਵੱਡੀ ਕਠਿਨਾਈ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਉਹ ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਐਕੇਲੀਜ ਦੇ ਕੋਲੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੀ ਧੀ ਬਰਿਸੇਇਸ ਨੂੰ ਖੋਹ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਐਕੇਲੀਜ ਇਸ ਕਾਰਨ ਰੁਸ਼ਟ ਹੋਕੇ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਨਾ ਲੜਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਆਪਣੀ ਮੀਰਮਿਦਨ (ਪਿਪਿਲਿਕਾ) ਫੌਜ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਪਾਤਰੋਕਲਸ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਚਲਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਬੇਨਤੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦਾ। ਪਰਿਣਾਮ ਵਜੋਂ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਦੇ ਪੱਖ ਦੀ ਹੇਠੀ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਗਰੀਕ ਫੌਜ ਭੱਜਕੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਿਵਿਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਨ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਪਰੀਸਥਤੀਆਂ ਵਲੋਂ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹੋਕੇ ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਏਕਿਲੀਜ ਦੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਦੂਤ ਭੇਜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਕਰਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਏਕਿਲੀਜ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ ਅਤੇ ਉਹ ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਰਤ ਜਾਣ ਦੀ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਉਹ ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਦੇਖਣ ਲਈ ਠਹਰਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਪਾਤਰੋਕਲਸ ਆਪਣੇ ਪੱਖ ਦੀ ਇਸ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਖਿਝ ਉੱਠਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਏਕਿਲੀਜ ਨੂੰ ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਲੜਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਐਕਲੀਜ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣਾ ਕਵਚ ਵੀ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਮੀਰਮਿਦਨ ਸੈਨਿਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਭੇਜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਤਰੋਕਲਸ ਈਲਿਅਨ ਦੀ ਫੌਜ ਨੂੰ ਖਦੇੜ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਉੱਤੇ ਆਪ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਉਹ ਈਲਿਅਨ ਦੇ ਮਹਾਂਰਸ਼ੀ ਹੇਕਤਰ ਕੋਲੋਂ ਮਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਤਰੋਕਲਸ ਦੇ ਨਿਧਨ ਦਾ ਸਮਾਚਾਰ ਸੁਣਕੇ ਏਕਿਲੀਜ ਸੋਗ ਅਤੇ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਗਾਮੈਮਨਾਨ ਨਾਲ ਸੁਲਾਹ ਕਰ ਕੇ ਨਵਾਂ ਕਵਚ ਧਾਰਨ ਕਰ ਹੇਕਤਰ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਲੜਾਈ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤੁਰਤ ਪਾਸਾ ਪਲਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਹੈਕਤਰ ਨੂੰ ਮਾਰ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪੈਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰੱਥ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਭਾਗ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਕੇ ਉਸ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਯੁੱਧਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਘਸੀਟਦਾ ਹੈ ਜਿਸਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਧੂੜ ਵਿੱਚ ਰਿੜ੍ਹਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਪਾਤਰੋਕਲਸ ਦੀ ਅੰਤੇਸ਼ਠੀ ਵੱਡੇ ਠਾਟ ਬਾਟ ਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਏਕਿਲੀਜ ਹੇਕਤਰ ਦੀ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਸਰੀਰ ਬੋਟੀ ਬੋਟੀ ਕਰ ਕੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਖਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ। ਹੈਕਤਰ ਦਾ ਪਿਤਾ ਈਲਿਅਨ ਰਾਜਾ ਪ੍ਰਿਅਮ ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਿਵਿਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤ ਦਾ ਅਰਥੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਵਿਲਾਪ ਨਾਲ ਏਕਿਲੀਜ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਕ੍ਰੋਧ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਕਰੁਣਾ ਵੱਸ ਹੋਕੇ ਹੈਕਤਰ ਦੀ ਅਰਥੀ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਾਲ 12 ਦਿਨ ਲਈ ਲੜਾਈ ਵੀ ਰੋਕ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਹੇਕਤਰ ਦੀ ਅੰਤੇਸ਼ਠੀ ਦੇ ਨਾਲ ਈਲਿਅਦ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।