ਈਡਵਰਡ ਥੌਰਨਡਾਇਕ
ਈਡਵਰਡ ਲੀ ਥੌਰਨਡਾਇਕ (31 ਅਗਸਤ, 1874 – 9 ਅਗਸਤ, 1949) ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਲੱਗਪਗ ਆਪਣਾ ਪੂਰਾ ਕੈਰੀਅਰ ਨੂੰ ਟੀਚਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬਾਰੇ ਉਸ ਦੇ ਕੰਮ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਕੁਨੈਕਸ਼ਨਵਾਦ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿੱਚ ਨਿਕਲਿਆ ਅਤੇ ਵਿੱਦਿਅਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਲਈ ਵਿਗਿਆਨਕ ਬੁਨਿਆਦ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮਦਦ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਕਰਮਚਾਰੀ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਅਤੇ ਟੈਸਟਿੰਗ। ਉਹ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ 1912 ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਨ ਸਾਈਕਲੋਜੀਕਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਸੀ।[1][2] 2002 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਜਨਰਲ ਸਾਈਕਾਲੋਜੀ ਸਰਵੇ ਇੱਕ ਰਿਵਿਊ, 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਥੌਰਨਡਾਇਕ ਨੂੰ 9ਵੇਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ।[3] ਈਡਵਰਡ ਥੋਰੇਡੀਕੇ ਦਾ ਮੁੜਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਤੇ ਵੱਡਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਵਿਵਹਾਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨਕ ਵਿਹਾਰਕ ਨਿਯਮਾਂ ਲਈ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਮੁਹੱਈਆ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਵਿਵਹਾਰਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਮੁੱਖ ਪ੍ਰਭਾਵ ਆਏ, ਜਿੱਥੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਕਲਾਸਰੂਮ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਈਡਵਰਡ ਐਲ ਥੌਰਨਡਾਇਕ | |
|---|---|
 | |
| ਜਨਮ | ਈਡਵਰਡ ਲੀ ਥੌਰਨਡਾਇਕ ਅਗਸਤ 31, 1874 ਵਿਲੀਅਮਜ਼ਬਰਗ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ |
| ਮੌਤ | ਅਗਸਤ 9, 1949 (ਉਮਰ 74) ਮੌਂਟਰੋਸ, ਨਿਊਯਾਰਕ |
| ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ | ਅਮਰੀਕੀ |
| ਸਿੱਖਿਆ | ਰੌਕਸਬਰੀ ਲਾਤੀਨੀ ਸਕੂਲ |
| ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ | ਵੇਸਲੇਅਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਹਾਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਪੇਸ਼ਾ | ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ |
| ਮਾਲਕ | ਟੀਚਰਜ਼ ਕਾਲਜ, ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਸਿੱਖਿਅਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਪਿਤਾਮਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਾ ਕਾਨੂੰਨ ਰਵੱਈਆ ਸੋਧ |
| ਖਿਤਾਬ | ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ |
| ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ | ਐਲੀਜ਼ਾਬੇਥ ਮੌਲਟਨ (ਵਿਆਹ ਅਗਸਤ 29, 1900) |
ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਥੌਰਨਡਾਇਕ, ਵਿਲੀਅਮਜ਼ਬਰਗ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ,[4] ਉਹ ਈਡਵਰਡ ਆਰ ਅਤੇ ਐਬੀ ਥੌਰਨਡਾਇਕ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਜੋ ਲੌਏਲ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਮੈਥੋਡਿਸਟ ਮਿਨਿਸਟਰ ਸੀ।[5] ਥੌਰਨਡਾਇਕ ਨੇ ਪੱਛਮੀ ਰੌਕਸਬਰੀ, ਮੈਸੇਚਿਉਸੇਟਸ ਵਿੱਚ ਰੌਕਸਬਰੀ ਲਾਤੀਨੀ ਸਕੂਲ (1891) ਤੋਂ ਅਤੇ ਵੇਸਲੇਅਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ (ਬੀ.ਐੱਸ. 1895) ਤੋਂ ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਨੇ 1897 ਵਿੱਚ ਹਾਰਵਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਐਮ.ਏ. ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾ (ਲਿਨ ਅਤੇ ਐਸ਼ਲੇ) ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਦਵਾਨ ਬਣੇ। ਛੋਟਾ ਲਿਨ, ਇੱਕ ਮੱਧਕਾਲਵਾਦੀ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ ਜੋ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਜਾਦੂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਾਰਤ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਦਕਿ ਵੱਡਾ ਐਸ਼ਲੇ, ਇੱਕ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ ਅਤੇ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਥਾਰਟੀ ਸੀ।
ਹਾਰਵਰਡ ਵਿਖੇ ਉਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਚਾਹੁੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਜਾਨਵਰ ਕਿਵੇਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਿਲੀਅਮ ਜੇਮਸ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਜਾਨਵਰ 'ਆਦਮੀ' ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ, ਜਿਸਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[6] ਈਡਵਰਡ ਦੇ ਥੀਸਿਸ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਆਧੁਨਿਕ ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਦਸਤਾਵੇਜ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਥੋਰਂਡੀਕ ਆਪਣੀ ਮੁੱਢਲੀ ਦਿਲਚਸਪੀ, ਸਿੱਖਿਆ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਤੇ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। 1898 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਐਚ.ਡੀ.ਐੱਮ. ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸਾਈਕੋਮੈਟ੍ਰਿਕਸ ਦੇ ਮੋਢੀ ਪਿਤਾ ਜੇਮਸ ਮੈਕਕਿਨ ਕੈਟੇਲ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਕੀਤੀ।
ਕਲੀਵਲੈਂਡ, ਓਹੀਓ ਵਿੱਚ ਕੇਸ ਪੱਛਮੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਦੇ ਕਾਲਜ ਫਾਰ ਵੁਮੈਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਨਾਖ਼ੁਸ਼ ਮੁਢਲੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 1899 ਵਿੱਚ ਉਹ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਅਧਿਆਪਕ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕ ਬਣ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਬਾਕੀ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਲਈ, ਮਨੁੱਖੀ ਗਿਆਨ, ਸਿੱਖਿਆ, ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। 1937 ਵਿੱਚ, ਥੋਰੇਡੀਕੇ ਸਾਇਕੋਮੈਟਰਿਕ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਬਣਿਆ, ਅਤੇ ਲੁਈਸ ਲੌਨ ਥਰਸਟਨ ਦੇ ਕਦਮਾਂ ਤੇ ਚੱਲਿਆ, ਜਿਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਜਰਨਲ ਸਾਈਕੋਮੈਟਰਿਕਾ ਨੂੰ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Saettler, 2004, pp.52-56
- ↑ Zimmerman, Barry J.; Schunk, Dale H. (2003), Educational Psychology: A Century of Contributions, Lawrence Erlbaum Associates, ISBN 0-8058-3682-9
{{citation}}: More than one of|ISBN=and|isbn=specified (help) - ↑ Haggbloom, Steven J.; Warnick, Jason E.; Jones, Vinessa K.; Yarbrough, Gary L.; Russell, Tenea M.; Borecky, Chris M.; McGahhey, Reagan; Powell, John L., III; et al. (2002). "The 100 most eminent psychologists of the 20th century". Review of General Psychology. 6 (2): 139–152. doi:10.1037/1089-2680.6.2.139.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|last2=(help); Unknown parameter|displayauthors=ignored (|display-authors=suggested) (help)CS1 maint: multiple names: authors list (link) CS1 maint: Explicit use of et al. - ↑ "Dushkin Biography". Retrieved 2008-01-26.
- ↑ "Psychology History - Biography". Archived from the original on 2008-02-04. Retrieved 2008-01-26.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ Thomson, Godfrey (17 September 1949). "Prof. Edward L. Thorndike (Obituary)". Nature. 164 (4168): 474. doi:10.1038/164474a0.