ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ
ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ (20 ਜਨਵਰੀ 1895-26 ਮਾਰਚ 1936) ਇੱਕ ਅਲਬਾਨੀ ਨਾਰੀਵਾਦੀ, ਅਧਿਆਪਕ ਅਤੇ ਨਾਟਕਕਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਲਿਧਜਾ ਏ ਗ੍ਰੂਸ ਸੀ।[1]
ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ | |
|---|---|
.jpg) | |
| ਜਨਮ | 20 ਜਨਵਰੀ 1885 |
| ਮੌਤ | 26 ਮਾਰਚ 1936 (ਉਮਰ 51) |
ਜੀਵਨੀ
ਸੋਧੋਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ ਦਾ ਜਨਮ ਦਸੰਬਰ 1895 ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਜੀਰੋਕਾਸਟਰ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਸਟੈਗੋਪੁਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ, ਸਪਾਈਰੋ ਰੰਬੋ, ਨੇਡ਼ਲੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸਨ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ, ਅਥਾਨਾ, ਇੱਕ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਤਿੰਨ ਭਰਾ, ਕੋਰਨਿਲ, ਥਾਨਸ ਅਤੇ ਧਿਮਿਟਰ ਰੰਬੋ ਸਨ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਭੈਣ ਐਮਿਲੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ।[1]
ਉਸ ਨੇ ਮੁੱਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਫਿਲੀਟਸ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਛੇ ਗ੍ਰੇਡ ਪੂਰੇ ਕੀਤੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਉਹ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਲੋਕ ਕਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋ ਗਈ।[1] ਉਹ ਅਲਬਾਨੀਆ ਅਤੇ ਯੂਨਾਨੀ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖਣਾ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਪੰਦਰਾਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਉਸ ਨੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਸਾਹਿਤ ਪਡ਼੍ਹਾਉਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। 1910 ਤੋਂ ਰੰਬੋ ਨੇ ਇਓਨਾ ਦੇ ਇੱਕ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਬਾਲਕਨ ਯੁੱਧ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਿਆ।[1] ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਤਾਲਵੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰੈਂਚ ਸਿਖਾਇਆ।
1916 ਤੋਂ 1917 ਤੱਕ ਉਸ ਨੇ ਅਲਬਾਨੀ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਅਧਿਆਪਕ ਵਜੋਂ ਦੱਖਣੀ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਢੋਕਸਤ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ ਅਲਬਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ। 1917 ਤੋਂ 1918 ਤੱਕ ਉਸਨੇ ਮਿੰਗੁਲ ਅਤੇ ਨੋਕੋਵੇ ਵਿੱਚ ਪਡ਼੍ਹਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1919 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਜੀਰੋਕਾਸਟਰ ਦੇ ਡੀ ਰਾਡਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਡ਼ਾਇਆ।[1] ਸੰਨ19 ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਅਨਪਡ਼੍ਹਤਾ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਿੱਸਿਆਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। 1920 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਰਿਲਿੰਡਾ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਕੋਟੋ ਹੋਸ਼ੀ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਕੋਟੋ ਹੋਸ਼਼ੀ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ।[1] ਕੋਟੋ ਹੋਸ਼ੀ ਸਕੂਲ ਕੁਡ਼ੀਆਂ ਲਈ ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਸਕੂਲ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਜੀਰੋਕਾਸਟਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਹਿੱਸਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੀਆਂ ਸਨ। ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਸਕੂਲ ਦੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਬਣ ਗਈ।[1][1]
1921 ਤੋਂ 1924 ਤੱਕ ਅਲਬਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਮਹੂਰੀ ਅੰਦੋਲਨ ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿੱਚ, ਰੰਬੋ ਨੇ ਸਥਾਨਕ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਡੈਮੋਕ੍ਰੈਟੀਆ ਅਤੇ ਦ੍ਰੀਟਾ ਵਿੱਚ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਲੇਖ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ।[1] ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਸਿਲਾਈ, ਕਢਾਈ, ਖੇਤੀਬਾਡ਼ੀ, ਸੰਗੀਤ ਅਤੇ ਬਾਗਬਾਨੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਲਾਈ ਕੋਰਸ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੇ।[1] ਉਸ ਨੇ ਥੀਏਟਰ ਨਾਟਕ ਵੀ ਲਿਖੇ ਅਤੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਕੂਲ ਥੀਏਟਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ। [ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ][<span title="This claim needs references to reliable sources. (April 2010)">citation needed</span>]
23 ਨਵੰਬਰ, 1920 ਨੂੰ, ਹਾਸ਼ੀਬੇ ਹਰਸ਼ੋਵਾ, ਨਕਸ਼ੀਜੇ ਹੋਕਸ਼ਾ ਅਤੇ ਜ਼ੇਮਿਲ ਬਾਲੀਲੀ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਉਸਨੇ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਮੁਕਤੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਲਬਾਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ, ਜੀਰੋਕਾਸਟਰ ਲਿਧਜਾ ਈ ਗ੍ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ।[1] ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਤਕਰੇ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅਖਬਾਰ ਦ੍ਰੀਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘੋਸ਼ਣਾ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।[1] 1923 ਵਿੱਚ ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ ਨੇ ਹੋਰ ਔਰਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਕੁਡ਼ੀਆਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਮੁਹਿੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ।[1][1]
25 ਜੁਲਾਈ, 1924 ਨੂੰ, ਰੰਬੋ ਨੇ ਨਾਰੀਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਪੈਰਮਿਰਾਸੀਮੀ "ਇੰਪਰੂਵਮੈਂਟ" ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਪੇਰਮੀਰੇਸਿਮੀ ਨੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ ਰੁਤਬਿਆਂ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਵਿਦਿਅਕ ਕੋਰਸ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ। 4 ਜੁਲਾਈ, 1930 ਨੂੰ, ਉਸ ਉੱਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੋਟੋ ਹੋਕਸ਼ੀ ਸਕੂਲ ਦੀਆਂ ਲਡ਼ਕੀਆਂ ਨੂੰ ਥੀਏਟਰ ਨਾਟਕਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਉਸ ਨੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਡੈਮੋਕ੍ਰੈਟੀਆ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਲੇਖ ਦੇ ਨਾਲ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੇਤੁਕਾ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਅਲਬਾਨੀਆ ਵਿੱਚ ਜਨਤਕ ਰਾਏ ਦੁਆਰਾ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵਲੋਰੇ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਨੇ 26 ਮਾਰਚ, 1936 ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।[1][1]
ਵਿਰਾਸਤ
ਸੋਧੋ1 ਮਾਰਚ, 1961 ਨੂੰ, ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਪੁਰਤਗਾਲੀ ਈ ਪੋਪੁਲਿਟ (ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਟੀਚਰ ਆਫ਼ ਦ ਪੀਪਲ) ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[1] ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੀਰੋਕਾਸਟਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਕੂਲ ਦਾ ਨਾਮ ਉਰਾਨੀ ਰੰਬੋ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਰੋਤ
ਸੋਧੋ- ↑ 1.00 1.01 1.02 1.03 1.04 1.05 1.06 1.07 1.08 1.09 1.10 de Haan, Franciska; Krasimira Daskalova; Anna Loutfi (2006). Biographical dictionary of women's movements and feminisms in Central, Eastern, and South Eastern Europe: 19th and 20th centuries. G - Reference,Information and Interdisciplinary Subjects Series. Central European University Press. pp. 475–77. ISBN 963-7326-39-1.