ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ
ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਲਾ ਅੰਦੋਲਨ ਹੈ ਜੋ ਲਗਭਗ 1886 ਅਤੇ 1905 ਦੇ ਵਿੱਚ, ਆਖਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਫਾਊਵਿਜ਼ਮ ਦੇ ਜਨਮ ਤੱਕ ਚੱਲਿਆ ਸੀ। ਰੋਸ਼ਨੀ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀਆਂ ਦੀ ਕੁਦਰਤੀਵਾਦੀ ਚਿਤਰਕਾਰੀ ਲਈ ਹੇਜ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ ਵਜੋਂ ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਅਮੂਰਤ ਗੁਣਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਤੀਕਮਈ ਕੰਨਟੈਂਟ ਤੇ ਇਸਦੇ ਵੱਡੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕਾਰਨ,ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਵਿੱਚ ਨਵ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ, ਪ੍ਰਤੀਕਵਾਦ, ਕਲੋਇਜ਼ਨਨਿਜ਼ਮ, ਪੋਂਟ-ਏਵਨ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਸਿੰਥੇਟਿਜ਼ਮ, ਅਤੇ ਕੁਝ ਬਾਅਦ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਸ ਅੰਦੋਲਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ [[ਪਾਲ ਸੈਜਾਂ
_-_A_Centennial_of_Independence_-_Google_Art_Project.jpg)
ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ (ਪੋਸਟ-ਇਪ੍ਰੈਸ਼ਨਿਜ਼ਮ) ਪਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕਲਾ ਆਲੋਚਕ ਰੋਜਰ ਫ੍ਰਾਈ ਦੁਆਰਾ 1906 ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[1][2] ਆਲੋਚਕ ਫਰੈਂਕ ਰਟਰ ਨੇ ਆਰਟ ਨਿਊਜ਼ ਵਿੱਚ 15 ਅਕਤੂਬਰ 1910 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਸਲਨ ਡੀ ਆਟੋਮੇਨ ਦੀ ਇੱਕ ਸਮੀਖਿਆ ਵਿੱਚ ਆਥੋਨ ਫਰੇਸਜ਼ ਦਾ "ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਦੇ ਆਗੂ" ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ; ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਸ਼ੋ ਦੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਵੀ ਸੀ।[3] ਤਿੰਨ ਹਫਤਿਆਂ ਬਾਅਦ, ਰੋਜਰ ਫ੍ਰਾਈ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ 1910 ਦੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ, ਮੈਨੇਟ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਮੈਨੇਟ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਫਰਾਂਸੀਸੀ ਕਲਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ।
ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀਆਂ ਨੇ ਇਸਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਖਾਰਜ ਕਰਦਿਆਂ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ: ਉਹ ਜੀਵੰਤ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਕਸਰ ਮੋਟੇ ਪੇਂਟ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਅਤੇ ਅਸਲੀ ਜੀਵਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਾ ਹੁੰਦੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਜਿਆਦਾਤਰ ਜ਼ੈਮੈਟ੍ਰਿਕ ਰੂਪਾਂ ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣ ਵੱਲ ਝੁੱਕਦੇ ਸਨ, ਪ੍ਰਗਟਾਉ ਦੇ ਤੱਕੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਲਈ ਰੂਪ ਵਿਗਾੜਨ, ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਂ ਮਨਮਾਨੇ ਰੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਸਨ।
ਅਵਲੋਕਨ
ਸੋਧੋਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਉਸ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸ਼ਟ ਸਨ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਅਨੁਸਾਰ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਾ-ਵਸਤੂ ਦੀ ਤੁੱਛਤਾ ਅਤੇ ਸੰਰਚਨਾ ਦੀ ਕਮੀ ਸੀ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਦੇ ਰਾਹ ਬਾਰੇ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਸਨ।ਜੌਰਜ ਸੀਰਾਟ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈਆਂ ਨੂੰ ਬਿੰਦੂਵਾਦ, ਰੰਗ ਦੇ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਵਰਤੋਂ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਸੀ। ਪੌਲ ਸੈਜ਼ੈਨ ਨੇ "ਮਿਊਜ਼ੀਅਮਾਂ ਦੀ ਕਲਾ ਦੇ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਨੂੰ ਠੋਸ ਅਤੇ ਹੰਢਣਸਾਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ", ਪੇਂਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਵਿਵਸਥਾ ਅਤੇ ਸੰਰਚਨਾ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। [4] ਉਸ ਨੇ ਵਸਤਾਂ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਆਕਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਘਟਾ ਕੇ ਇਹ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਕੀਤੀ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਦੇ ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਰੰਗ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖੇ.। ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਕਮੀਲ ਪਿਸਾਰਰੋ ਨੇ 1880 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅੱਧ ਅਤੇ 1890 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਨਵ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੀਤੇ। ਉਸ ਨੇ ਰੋਮਾਂਚਕ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਤੋਂ ਅਸੰਤੁਸਟ ਹੋ ਕੇ, ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਪਵਿੱਤਰ ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਵੱਲ ਵਾਪਸ ਪਰਤਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ ਬਿੰਦੂਵਾਦ, ਜਿਸਨੂੰ ਉਹ ਵਿਗਿਆਨਕ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ, ਦੀ ਘੋਖ ਕੀਤੀ। [5] ਵਿਨਸੰਟ ਵੈਨ ਗਾਗ ਨੇ ਆਪਣੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਨੋ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਰੰਗ ਅਤੇ ਜਾਨਦਾਰ ਘੁੰਮਣ ਵਾਲੇ ਬਰੱਸ਼ ਛੋਹਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ।
ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਅਕਸਰ ਇਕੱਠੇ ਨੁਮਾਇਸ਼ਾਂ ਲਾਉਂਦੇ ਸਨ, ਪਰੰਤੂ ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦੀ ਕਲਾਕਾਰ ਇੱਕ ਇੱਕਸੁਰ ਲਹਿਰ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇਕਮੱਤ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਫਿਰ ਵੀ, ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਇਕਸੁਰਤਾ ਅਤੇ ਸੰਰਚਨਾਗਤ ਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਅਮੂਰਤ ਸਰੋਕਾਰ, ਕੁਦਰਤਵਾਦ ਉੱਤੇ ਹਾਵੀ ਸਨ। ਸੀਰਾਟ ਵਰਗੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਰੰਗ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ੁੱਧ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਪਹੁੰਚ ਅਪਣਾਈ। [6]
20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਜਵਾਨ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਿਪਰੀਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਵੱਖੋ-ਵੱਖਰੇ ਸਟਾਈਲਿਸ਼ਟਿਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਫ਼ਾਵਿਜ਼ਮ ਅਤੇ ਕਿਊਬਿਜ਼ਮ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਉੱਤਰ-ਪ੍ਰਭਾਵਵਾਦ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟਦੇ ਗਏ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Richard R. Brettell, Modern Art, 1851-1929: Capitalism and Representation, Oxford University Press, 1999, p. 21
- ↑ Peter Morrin, Judith Zilczer, William C. Agee, The Advent of Modernism. Post-Impressionism and North American Art, 1900-1918, High Museum of Art, 1986
- ↑ Bullen, J. B. Post-impressionists in England, p.37. Routledge, 1988. ISBN 0-415-00216-8, ISBN 978-0-415-00216-5
- ↑ Huyghe, Rene: Impressionism. (1973). Secaucus, N.J.: Chartwell Books Inc., p. 222. OCLC 153804642
- ↑ Cogniat, Raymond (1975). Pissarro. New York: Crown, pp. 69–72. ISBN 0-517-52477-5.
- ↑ Caroline Boyle-Turner, Post-Impressionism, History and application of the term, MoMA, From Grove Art Online, Oxford University Press, 2009