ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਚੱਟੋਪਾਧਿਆਏ

ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਚੱਟੋਪਾਧਿਆਏ (3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1903 – 29 ਅਕਤੂਬਰ 1988) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰਕ ਅਤੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਘੁਲਾਟੀਆ ਸੀ। ਉਸਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ  ਹੈ।

ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਚੱਟੋਪਾਧਿਆਏ
ਜਨਮ	ਕਮਲਾਦੇਵੀ (1903-04-03)3 ਅਪ੍ਰੈਲ 1903 ਮੰਗਲੋਰ ਕਰਨਾਟਕਾ ਭਾਰਤ
ਮੌਤ	29 ਅਕਤੂਬਰ 1988(1988-10-29) (ਉਮਰ85)
ਅਲਮਾ ਮਾਤਰ	ਬੇਡਫੋਰਡ ਕਾਲਜ ( ਲੰਦਨ )  (London)
ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ	Krishna Rao ​ (ਵਿ. 1917⁠–⁠1919)​ Harindranath Chattopadhyay ​ ​ (ਵਿ. 1919⁠–⁠1988)​
ਬੱਚੇ	ਰਾਮਾਕ੍ਰਿਸ਼ਣ ਚੱਟੋਪਾਧਿਆਏ
ਪੁਰਸਕਾਰ	Ramon Magsaysay Award (1966) Padma Bhushan (1955) Padma Vibhushan (1987)

ਡਾ॰ ਕਮਲਾਦੇਵੀ ਨੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਸ਼ਿਲਪਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਏ ਰੱਖਣ ਦਾ ਜੋ ਉਪਕਰਮ ਕੀਤਾ ਸੀ ਉਸ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਪੈਨੀ ਨਜ਼ਰ ਇਹ ਸਮਝ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਕਿ ਬਾਜ਼ਾਰ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਸਹਾਇਕ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਉਹ ਕਰਦਾ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਬਚਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ, ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਤਿੰਨ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤੀ ਹਸਤਸ਼ਿਲਪ ਜਗਤ ਉੱਤੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹਾਵੀ ਹੁੰਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਿੱਚ ਲਗਾਤਾਰ ਉਤਾਰ ਆਉਂਦਾ ਗਿਆ। ਭਾਰਤ ਭਰ ਦੇ ਹਸਤਸ਼ਿਲਪ ਵਿਕਾਸ ਨਿਗਮਾਂ ਨੇ ਸ਼ਿਲਪਾੰ ਨੂੰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਨਾਲ ਵੇਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸੌਖ ਅਤੇ ਸਹਜਤਾ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।