ਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ
ਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ (ਜਨਮ 5 ਅਕਤੂਬਰ 1952) ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸੀ ਸਾਸ਼ਤਰੀ, ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਦਲਿਤ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕਾਰਕੁਨ ਹੈ। ਉਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਅਤੇ ਤੇਲਗੂ ਦੋਨੋਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਲੇਖਕ ਹੈ।
ਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ | |
|---|---|
 ਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ | |
| ਜਨਮ | 5 ਅਕਤੂਬਰ 1952 |
| ਸਿੱਖਿਆ |
|
| ਪੇਸ਼ਾ | ਡਾਇਰੈਕਟਰ, ਸੈਂਟਰ ਫਾਰ ਸਟੱਡੀ ਆਫ਼ ਸੋਸ਼ਲ ਐਕਸਕਲੂਜ਼ਿਵ ਐਂਡ ਇਨਕਲੂਜ਼ਿਵ ਮੌਲਾਨਾ ਆਜ਼ਾਦ ਨੈਸ਼ਨਲ ਉਰਦੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਪਾਲਿਸੀ (ਸੀ ਐਸ ਐਸ ਆਈ ਆਈ ਪੀ)ਹੈਦਰਾਬਾਦ |
| ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧ | ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਬਾਰੇ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਬੁਲਾਰਾ ਦਲਿਤ-ਬਹੁਜਨ ਅੰਦੋਲਨ ਲਈ ਥੀਓਰੀਸਟ ਅਤੇ ਕਾਰਕੁਨ |
| ਸਨਮਾਨ | ਮਹਾਤਮਾ ਜੋਤੀਬਾ ਫੂਲੇ ਅਵਾਰਡ
ਨਹਿਰੂ ਫੈਲੋ 1994-97 ਮਾਨਿਆਵਰ ਕਾਂਸ਼ੀਰਾਮ ਸਮ੍ਰਿਤੀ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਪੁਰਸਕਾਰ |
ਸ਼ੁਰੂ ਦਾ ਜੀਵਨ
ਸੋਧੋਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ ਦਾ ਜਨਮ ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਰਾਜ ਦੇ ਵਾਰੰਗਲ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਾਪਿਆਪੇਟ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।[1] ਉਸ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਭੇਡ-ਚਾਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੁਰੂਮਾ ਗੋਲਾ ਜਾਤੀ ਦਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਹੋਰ ਹੋਰ ਪਛੜੇ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਗਰੁੱਪ ਵਜੋਂ ਨਾਮਿਤ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰਾ ਮੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।[2] ਇਲਾਇਆ ਅਨੁਸਾਰ ਉਸਦੀ ਮਾਂ, ਕਾਂਚਾ ਕਟੱਮਾ ਦਾ ਉਸਦੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਵਿਚਾਰ ਨੂੰ ਰੂਪ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਸੀ।.[3] ਇਲਾਇਆ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਹ ਜੰਗਲ ਗਾਰਡਾਂ ਦੇ ਪੱਖਪਾਤੀ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਕੁਰੂਮਾ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਮੋਹਰੀ ਸੀ। ਪੁਲਿਸ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਹਿੰਸਕ ਝੜਪ ਵਿੱਚ ਕਾਂਚਾ ਕਟੱਮਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। [4]
ਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਖ਼ਬਰਾਂ ਦੀਆਂ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਦਲਿਤ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ,[5][6], ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਹ ਇੱਕ ਦਲਿਤ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਛੜੇ ਵਰਗ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਹੈ।
ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ
ਸੋਧੋਕਾਂਚਾ ਇਲਾਇਆ ਨੂੰ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਏ. ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਦੱਖਣ ਭਾਰਤੀ ਸੂਬੇ ਦੇ ਜ਼ਮੀਨੀ ਸੁਧਾਰ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਲਈ ਐਮ.ਫਿਲ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਮਹਾਤਮਾ ਜੋਤੀਬਾ ਫੂਲੇ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੈ ਅਤੇ 1994-97 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਨਹਿਰੂ ਫੈਲੋ ਸੀ।
ਇਲਾਇਆ ਨੇ ਬੁੱਧ ਧਰਮ ਦੇ ਸਿਆਸੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਆਧਾਰ ਤੇ ਪੀਐਚ.ਡੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ, ਜਿਸਦਾ ਤੋੜ ਬੁੱਧ ਦੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ - ਰਾਜਨੀਤਕ ਫ਼ਿਲਾਸਫਰ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਹੈ। [7].
ਇਲਾਇਆ ਨੇ ਦਲਿਤਾਂ ਲਈ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਮੁਹਾਰਤ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚਲੇ ਦਲਿਤਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬਾਹਰ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੌਧਿਕ ਸੰਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਵੇਗਾ, ਬਜਾਏ ਇਸਦੇ ਕਿ ਗੈਰ-ਦਲਿਤ "ਉਹਨਾਂ ਲਈ" ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।[8][9][10] ਮਈ 2016 ਵਿਚ, ਉਸ ਨੇ "ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਦੀ ਸਰਦਾਰੀ" ਜੋ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਕਾਇਮ ਹੈ, ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਇਲੇਯਾਹ ਨੇ "ਸ਼ੇਫਰਡ" ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜ ਲਿਆ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਚੋਣ ਵਿੱਚ ਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੂਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਸਮਾਰਥੀ ਦੀ ਬਜਾਇ ਇੱਕ ਅੰਗ੍ਰੇਜੀ-ਭਾਸ਼ੀ ਖ਼ਾਸ ਨਾਮ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, "ਸ਼ੇਫਰਡ" ਦਾ ਮਤਲਬ ਉਸ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਮਰਿਆਦਾ ਨਾਲੋਂ ਇੱਕ ਸੰਕੇਤਕ ਜੁਦਾਈ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ "ਬ੍ਰਾਹਮਣ" ਭਾਰਤੀ ਸਮਾਜ ਤੇ "ਥੋਪਣਾ" ਚਾਹੁੰਦੇ ਸੀ। ਇਲਾਇਆ ਨੇ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਬਦਲਣ ਨੂੰ ਦਲਿਤਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਵਜੋਂ ਦੱਸਿਆ।[11]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "The attempt to censor my writings is part of a larger game plan". Rediff. 24 May 2000. Retrieved 16 December 2014.
- ↑ "How a caste reference in his 2009 book has come back to haunt Kancha Ilaiah".
- ↑ "How cow protection laws brutalise our culture".
- ↑ "Kancha Ilaiah". Ambedkar.org. 16 November 2000. Retrieved 2013-12-04.
- ↑ India's President Ram Nath Kovind takes oath, Aljazeera
- ↑ Good Shepherd: Dalit thinker Kancha Ilaiah on name, caste, May 27, 2016, Sudipto Mondal, Hindustan Times
- ↑ "Modi should ask sadhus to clean the streets".
- ↑ "Introduce English in all schools, says Dalit scholar Kancha Ilaiah". Archived from the original on 2019-01-07. Retrieved 2018-05-06.
- ↑ http://timesofindia.indiatimes.com/interviews/Kancha-Ilaiah-Even-if-10-dalit-children-got-English-education-India-would-change/articleshow/18503625.cms
- ↑ "In defence of English: Blame the Indian education system, not the language".
- ↑ "Good Shepherd: Dalit thinker Kancha Ilaiah on name, caste". Hindustan Times. 2016-05-27. Retrieved 2016-07-18.