ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਪੂਰ

ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਕਪੂਰ (1873-1936) ਇੱਕ ਗਣਿਤ ਸ਼ਾਸਤਰੀ, ਲਿਖਾਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਧਿਆਪਕ ਸੀ।

ਜੀਵਨੀ

ਉਹ ਭਾਈ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ ਜੋ ਕਾਬੁਲ, ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ਼ਹਿਰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਈ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਲਾਹੌਰ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਿਆ। ਉਹ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮੋਹਰੀ ਵਿਦਿਅਕ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੀ।

ਉਹ 1897 ਵਿੱਚ ਕਾਲਜ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਗਣਿਤ ਦਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ, ਅਤੇ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1898 ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ, ਵੇਰੇ ਓ'ਰਟਿਗਨ ਨੇ ਕਾਲਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਕਿਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹ ਕਾਲਜ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਿੱਖ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣ ਗਿਆ। ਉਸਨੇ ਫਿਰ 15 ਅਗਸਤ 1899 ਨੂੰ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਸੰਭਾਲੀ ਜਦੋਂ ਜੌਨ ਕੈਂਪਬੈਲ ਓਮਾਨ ਨੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਜਾਣ ਲਈ ਕਾਲਜ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ।

ਉਹ ਜਾਨਕੀ ਦਾਸ ਐਂਡ ਸੰਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਗਣਿਤ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਲੇਖਕ ਸੀ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਸਕੂਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਲਜਾਂ ਲਈ ਪਾਠ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਟੈਂਪਰੈਂਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਦਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸੀ। ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਵਜੋਂ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਾਇਸਰਾਏ ਅਤੇ ਗਵਰਨਰ ਜਨਰਲ ਲਾਰਡ ਕਰਜ਼ਨ ਦੀ ਫੇਰੀ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਪੰਜਾਬ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸੈਨੇਟ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ 1936 ਤੱਕ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ।

ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ

ਉਸਨੇ 1898 ਵਿੱਚ ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦੀ ਹੁਕਮ ਕੌਰ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋ ਬੱਚੇ, ਇੱਕ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਕ ਧੀ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਟੀ ਸੁਖਵੰਤ ਕੌਰ ਦਾ ਜਨਮ 1901 ਈ. ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਕੁਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 1907 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ