ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ

ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਲੋਕ ਕਲਾਕਾਰ ਅਤੇ ਕਲਾਸੀਕਲ ਗਾਇਕਾ ਸੀ।^[1]^[2]

ਕਰੀਅਰ ਸੋਧੋ

ਕੋਠਾਰੀ ਦੀ ਖੋਜ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਕਈ ਖੇਤਰਾਂ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਸ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰਾਂ, ਮੌਖਿਕ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਠਪੁਤਲੀ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ।^[3]

ਉਹ ਲੰਗਾ ਅਤੇ ਮੰਗਨੀਯਾਰ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਫੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵੀ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਬਾਅਦ ਵਾਲਾ 'ਭਿਖਾਰੀ' ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਮਰਾਸੀ ਲਈ ਇੱਕ ਅਪਮਾਨਜਨਕ ਸ਼ਬਦ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[4]^{[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]} ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਸੀ। ^[5] ਇਸ ਉਦੇਸ਼ ਲਈ, ਉਸਨੇ 'ਪ੍ਰੇਰਨਾ ' ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ।

ਕੋਠਾਰੀ ਚੰਡੀ ਦਾਨ ਦੇਥਾ^[6] ਦੁਆਰਾ ਸਥਾਪਿਤ ਰੂਪਯਾਨ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸਨ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬੋਰੁੰਡਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਵਿਜੈਦਾਨ ਦੇਥਾ ਦੇ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਜੋ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਲੋਕ-ਧਾਰਾ, ਕਲਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀਕਰਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕਰੀਅਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਸੰਗੀਤ ਨਾਟਕ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਇਆ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2004 ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।

ਅਵਾਰਡ ਅਤੇ ਸਨਮਾਨ ਸੋਧੋ

ਪਦਮ ਸ਼੍ਰੀ

ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ

ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਤਨ ਪੁਰਸਕਾਰ 2012

ਵਿਰਾਸਤ ਸੋਧੋ

ਉਸ ਦੇ ਨਸਲੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕੰਮ 'ਤੇ 1979 ਦੀ ਇੱਕ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ੀ ਫ਼ਿਲਮ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੋਰ ਸਿਰਲੇਖ ਵਾਲਾ ਕੋਮਲ ਦਾ, ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮਾਂ 'ਤੇ, ਹੁਣ ਕੋਲੰਬੀਆ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਰਕਾਈਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।^[3]

ਕੰਮ ਸੋਧੋ

ਲੰਗਾਂ 'ਤੇ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫ: ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜਾਤੀ 1960
ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਲੋਕ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ: ਇੱਕ ਫੋਲੀਓ :ਰਾਜਸਥਾਨ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ ਫੋਕਲੋਰ, 1977।
ਗੋਡਜ਼ ਆਫ਼ ਦ ਬਾਈਵੇਜ਼, ਆਧੁਨਿਕ ਕਲਾ ਦਾ ਅਜਾਇਬ ਘਰ, ਆਕਸਫੋਰਡ। 1982ISBN 0-905836-28-6 .
ਰਾਜਸਥਾਨ: ਦਿ ਲਿਵਿੰਗ ਟ੍ਰੈਡੀਸ਼ਨਜ਼, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਬੁੱਕ ਡਿਪੋ। 2000ISBN 81-7234-031-1 ISBN 81-7234-031-1 .
ਪਦਮ ਭੂਸ਼ਣ ਸ਼੍ਰੀ ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ (1929-2004) ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮ, ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਕਲੋਰ ਸਪੋਰਟ ਸੈਂਟਰ, NFSC ਦੁਆਰਾ। 2004.
ਬਾਰਡਜ਼, ਬੈਲਡਜ਼ ਅਤੇ ਬਾਉਂਡਰੀਜ਼: ਡੈਨੀਅਲ ਨਿਊਮਨ, ਸ਼ੁਭਾ ਚੌਧਰੀ, ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ ਦੁਆਰਾ ਪੱਛਮੀ ਰਾਜਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਗੀਤ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਦਾ ਇੱਕ ਨਸਲੀ ਵਿਗਿਆਨਕ ਐਟਲਸ । ਸੀਗਲ, 2007.ISBN 1-905422-07-5 ISBN 1-905422-07-5 .

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ

ਰਾਜਸਥਾਨ: ਇੱਕ ਮੌਖਿਕ ਇਤਿਹਾਸ - ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ, ਰੁਸਤਮ ਭਰੂਚਾ ਦੁਆਰਾ। ਪੈਂਗੁਇਨ ਇੰਡੀਆ। 2003.ISBN 0-14-302959-2 ISBN 0-14-302959-2 .

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ਸੋਧੋ

ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸੰਗੀਤ ਯੰਤਰ

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

↑ 2000 Prince Claus Award Accessed 1 June 2006
↑ "Komal Kothari – The Folk Musician". Press Information Bureau Government of India. 22 April 2004.
↑ ^3.0 ^3.1 Remembering Komal Korthari Columbia University, Accessed 1 June 2006
↑ Stephen Huyler, 25 September 2016
↑ The magical music of Manganiyars goes global Good news India, Accessed 1 June 2006
↑ "राजस्थानी बाल कहानियां : एक दृष्टि - दीनदयाल शर्मा". Dr. Mulla Adam Ali (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2023-02-02. गांवों में साहित्य, कला और संस्कृति की चेतना के लिए विक्रम संवत् 2021 में जोधपुर जिले के गांव बोरूंदा में तत्कालीन सरपंच चंडीदान देथा की देखरेख में एक साहित्यिक संस्थान 'रूपायन संस्थान' का गठन किया गया। गांव में इस संस्थान ने छापाखाना लगाया। संस्थान की तरफ से 'वाणी' नाम से एक मासिक पत्र आरंभ किया गया। जिसमें सैकड़ों लोक कथाएं और अनेक उपन्यास प्रकाशित किए गए। फिर यही लोक कथाएं पुस्तक रूप में आई तो इतनी मांग हुई कि एक ही वर्ष में एक पुस्तक के तीन-तीन संस्करण प्रकाशित हो गए।

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ

ਸ਼੍ਰੀ ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ Archived 2022-02-09 at the Wayback Machine. ਨੈਸ਼ਨਲ ਫੋਕਲੋਰ ਸਪੋਰਟ ਸੈਂਟਰ ਦਾ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਕੰਮ
ਕੋਮਲ ਕੋਠਾਰੀ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ Archived 2022-02-09 at the Wayback Machine.

[1] 2000 Prince Claus Award Accessed 1 June 2006

[pb-2] "Komal Kothari – The Folk Musician". Press Information Bureau Government of India. 22 April 2004.

[co-3] 3.0 ^3.1 Remembering Komal Korthari Columbia University, Accessed 1 June 2006

[4] Stephen Huyler, 25 September 2016

[5] The magical music of Manganiyars goes global Good news India, Accessed 1 June 2006

[6] "राजस्थानी बाल कहानियां : एक दृष्टि - दीनदयाल शर्मा". Dr. Mulla Adam Ali (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2023-02-02. गांवों में साहित्य, कला और संस्कृति की चेतना के लिए विक्रम संवत् 2021 में जोधपुर जिले के गांव बोरूंदा में तत्कालीन सरपंच चंडीदान देथा की देखरेख में एक साहित्यिक संस्थान 'रूपायन संस्थान' का गठन किया गया। गांव में इस संस्थान ने छापाखाना लगाया। संस्थान की तरफ से 'वाणी' नाम से एक मासिक पत्र आरंभ किया गया। जिसमें सैकड़ों लोक कथाएं और अनेक उपन्यास प्रकाशित किए गए। फिर यही लोक कथाएं पुस्तक रूप में आई तो इतनी मांग हुई कि एक ही वर्ष में एक पुस्तक के तीन-तीन संस्करण प्रकाशित हो गए।

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]