ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ

ਕੋਵਿਡ-19

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਵਿਸ਼ਾਣੂਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਥਣਧਾਰੀ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ.।ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ, ਵਾਇਰਸ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਲਾਗਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ ਜੋ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਲਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਆਮ ਤੌਰ' ਤੇ ਠੰਡੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਦਿਸਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਾਰਸ ਅਤੇ ਐਮਈਆਰਐਸ ਘਾਤਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਗਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਦਸਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੁਰਗੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਉੱਪਰਲੇ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ.।ਇੱਥੇ ਕੋਈ ਟੀਕੇ ਜਾਂ ਐਂਟੀਵਾਇਰਲ ਦਵਾਈਆਂ ਨਹੀਂ ਹਨ ਜੋ ਰੋਕਥਾਮ ਜਾਂ ਇਲਾਜ ਲਈ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹਨ।

ਕ੍ਰੋਡ ਨਿਡੋਵਿਰੇਲਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਕ੍ਰੋਨੇਵਾਰਿਓਰਿਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਸਬਫੈਮਿਲੀ ਆਰਥੋਕਰੋਨੋਵਾਇਰਿਨੇ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਵਾਇਰਸ ਹਨ।[1][2] ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ-ਸੂਝਵਾਨ ਸਿੰਗਲ-ਫਸੇ ਆਰ ਐਨ ਏ ਜੀਨੋਮ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਹੇਲਿਕਲ ਸਮਮਿਤੀ ਦੇ ਨਿਊਕਲੀਓਕੈਪਸੀਡ ਦੇ ਨਾਲ ਲਿਫਾਫੇ ਵਾਇਰਸ ਹਨ। ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦਾ ਜੀਨੋਮਿਕ ਅਕਾਰ ਲਗਭਗ 26 ਤੋਂ 32 ਕਿੱਲੋ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਆਰ ਐਨ ਏ ਵਾਇਰਸ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

"ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ" ਨਾਮ ਲਾਤੀਨੀ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਤਾਜ ਜਾਂ ਹਾਲੋ, ਜੋ ਕਿ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਕਣਾਂ (ਵਾਇਰਸ) ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਸ਼ਾਹੀ ਤਾਜ ਜਾਂ ਸੂਰਜੀ ਕੋਰੋਨਾ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਖੋਜ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 1960 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਗਏ ਸਨ।[3] ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੱਭੇ ਗਏ ਚਿਕਨ ਵਿੱਚ ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਦਾ ਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਆਮ ਜ਼ੁਕਾਮ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਨਾਸਕ ਗੁਫਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ ਵਾਇਰਸ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ 229 ਈ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਓ ਸੀ 43 ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।[4] ਇਸ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹੋਰ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 2003 ਵਿੱਚ ਸਾਰਸ- ਸੀ.ਵੀ ., 2004 ਵਿੱਚ ਐਚ.ਸੀ.ਓ.ਵੀ ਐਨ.ਐਲ .63, 2005 ਵਿੱਚ ਐਚ.ਕੇ.ਯੂ 1, 2012 ਵਿੱਚ ਮਰਸ -ਕੋਵ ਅਤੇ 2019 ਵਿੱਚ ਐਨ.ਸੀ.ਓ.ਵੀ. ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਗੰਭੀਰ ਸਾਹ ਦੀ ਨਾਲੀ ਦੀ ਲਾਗ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹਨ।

ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ

ਸੋਧੋ
 
ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦਾ ਲਾਗ ਚੱਕਰ

ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਸੈੱਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਕਣ ਬੇਰੋਕ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰ ਐਨ ਏ ਜੀਨੋਮ ਨੂੰ ਸਾਇਟੋਪਲਾਜ਼ਮ ਵਿੱਚ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਆਰ ਐਨ ਏ ਜੀਨੋਮ ਦੀ ਇੱਕ 5 ′ ਮੈਥੀਲੇਟਿਡ ਕੈਪ ਅਤੇ ਇੱਕ 3 ′ ਪੌਲੀਏਡੀਨਾਈਲੇਟਡ ਪੂਛ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।।ਇਹ ਆਰ ਐਨ ਏ ਨੂੰ ਅਨੁਵਾਦ ਲਈ ਰਾਈਬੋਸੋਮ ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਵੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਇੱਕ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਹੈ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ ਇਸ ਦੇ ਜੀਨੋਮ ਵਿੱਚ ਅੰਕਿਤ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਆਰ ਐਨ ਏ ਵਾਇਰਸ ਜੀਨਸ ਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਹੈ ਉਤਾਰੇ ਵਰਤ ਨਵ ਆਰ ਐਨ ਏ ਨਕਲ ਵਿੱਚ ਹੋਸਟ ਸੈੱਲ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨਰੀ।।ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ ਪਹਿਲਾਂ ਬਣਾਇਆ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੈ; ਇੱਕ ਵਾਰ ਜੀਨ ਦੇ ਐਨਕੋਡਿੰਗ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਹੋ ਜਾਣ ਤੇ, ਅਨੁਵਾਦ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਟਾਪ ਕੋਡਨ ਦੁਆਰਾ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ. ਇਸਨੂੰ <i id="mwZw">ਨੇਸਟਡ</i> ਟ੍ਰਾਂਸਕ੍ਰਿਪਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ . ਜਦ ਐਮਆਕਐਨਏ ਪ੍ਰਤੀਲਿਪੀ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਜੀਨ ਤੇਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਹੈ ਮੋਨੋਸਿਸਟ੍ਰੋਨਿਕ।।ਇੱਕ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਗੈਰ-ਢਾਂਚਾਗਤ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਨਿਪੁੰਨਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਪਰੂਫ ਰੀਡਿੰਗ ਫੰਕਸ਼ਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ,[5] ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਆਰ ਐਨ ਏ ਨਿਰਭਰ ਆਰ ਐਨ ਏ ਪੋਲੀਮੇਰੇਜ਼ ਐਨਜ਼ਾਈਮਸ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ।

ਆਰ ਐਨ ਏ ਜੀਨੋਮ ਨੂੰ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਲੰਮਾ ਪੋਲੀਪ੍ਰੋਟੀਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਜੁੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਢਾਂਚਾਗਤ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ - ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਟੀਸ - ਜੋ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਨੂੰ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਲਈ ਜੈਨੇਟਿਕ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਰੂਪ,ਨਿਊਕਲੀਓਟਾਈਡਜ਼ ਦੀ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਜੀਨ ਦੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਇੰਕੋਡ ਕਰਨ ਲਈ ਸਹਾਇਕ ਹੈ।[6]

ਸੰਚਾਰ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਮਨੁੱਖ ਤੱਕ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਛਿੱਕ ਅਤੇ ਖੰਘ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਹੋਈਆਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸੰਪਰਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[7]

ਰੋਕਥਾਮ

ਸੋਧੋ

ਭਾਰਤ

ਸੋਧੋ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ, ਸਾਰੇ ਗੈਰ-ਜ਼ਰੂਰੀ ਕੰਮ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਰੋਕਥਾਮ ਹੀ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਹੱਲ ਹੈ।[8] ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 17 ਮਈ ਤੱਕ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਕਡਾਊਨ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਧਾ ਕੇ 31 ਮਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਲਾਕਡਾਊਨ ਕੁਝ ਢਿੱਲ ਦੇ ਨਾਲ 31 ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ।[9] ਮਈ, 2024 ਵਿਚ ਸਿੰਗਾਪੁਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਵੈਰੀਏਂਟ ਕੇ.ਪੀ.-1ਅਤੇ ਕੇ.ਪੀ.-20ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਵੀ ਪੈਰ ਪਸਾਰਨ ਲੱਗੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਨਿਊਜ਼ ਚੈਨਲ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਮੁਤਾਬਿਕ ਕੇਂਦਰੀ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਵੇਂ ਵੈਰੀਏਂਟ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਤਰਨਾਕ ਨਹੀਂ ਹਨ।

ਟੀਮ 11

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾ ਮਹਾਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਟੀਮ 11 ਦਾ ਗਠਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਸਦਾ ਮਕਸਦ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣਾ ਹੈ।[10]

ਜ਼ਰੂਰੀ ਪਹਿਲਕਦਮੀ

ਸੋਧੋ

ਆਸਾਮ ਵਿੱਚ ਸਟੇਡੀਅਮ ਵਿੱਚ ਆਈਸੋਲੇਸ਼ਨ ਸੈਂਟਰ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ ਗਈ।

ਚੀਨ

ਸੋਧੋ

ਚੀਨ 'ਚ ਇਸ ਬੀਮਾਰੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਹੁਬੇਈ ਸੂਬੇ ਦੇ ਵੁਹਾਨ 'ਚ 76 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਬੰਦੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨੁਕਸਾਨ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ ਕਾਰਨ ਇਕ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਾਕਡਾਊਨ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਹੈ। ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਅਮਰੀਕਾ 'ਤੇ ਪਰਲ ਹਾਰਬਰ ਅਤੇ 9/11 ਦੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਹਮਲੇ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡਾ ਹਮਲਾ ਹੈ।

ਵਿਕਾਸ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਆਮ ਪੂਰਵਜ 8000 ਸਾ.ਯੁ.ਪੂ।[11] ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਡੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ. ਇੱਕ ਹੋਰ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਲਗਭਗ 8100 ਬੀਸੀਈ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤਾਜ਼ਾ ਸਾਂਝਾ ਪੂਰਵਜ (ਐਮਆਰਸੀਏ) ਰੱਖਦਾ ਹੈ।ਐਲਫਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ, ਬੀਟਾਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ, ਗਾਮਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ, ਅਤੇ ਡੈਲਟਾਕਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦਾ ਐਮਆਰਸੀਏ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਲਗਭਗ 2400 ਬੀਸੀਈ, 3300 ਬੀਸੀਈ, 2800 ਬੀਸੀਈ ਅਤੇ 3000 ਬੀਸੀਈ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਅਤੇ ਪੰਛੀ, ਗਰਮ-ਖੂਨ ਨਾਲ ਉਡਾਣ ਭਰਨ ਵਾਲੇ ਚਸ਼ਮੇ, ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਜੀਨ ਸਰੋਤ (ਅਲਫ਼ਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਬੀਟਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਲਈ ਬੱਟਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਅਤੇ ਗਾਮਮਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਡੈਲਟਾਕਾਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਲਈ ਪੰਛੀਆਂ) ਲਈ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਲਈ ਉੱਚਿਤ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਹਨ।[12]

1951 ਵਿੱਚ ਬੋਵਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਕਾਈਨਾਈਨ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਆਮ ਪੂਰਵਜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ।[13] ਬੋਵਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਓਸੀ 43 1899 ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਏ. ਬੋਵੀਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਣ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਸਪੀਸੀਜ਼ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ।ਇਕ ਹੋਰ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਓਸੀ 43 ਸੰਨ 1890 ਵਿੱਚ ਬੋਵਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ।[14]

ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਓਸੀ 43 ਦਾ ਐਮਆਰਸੀਏ 1950 ਤੱਕ ਤਾਰੀਖ ਤੋਂ ਹੈ।[15]

ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਈ ਬੈਟਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।[16] ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਐਨਐਲ 63 ਅਤੇ ਇੱਕ ਬੈਟ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨੇ ਇੱਕ ਐਮਆਰਸੀਏ 563–822 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਸੀ।[17]

ਸਭ ਤੋਂ ਨੇੜਿਓਂ ਸਬੰਧਤ ਬੈਟ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਸਾਰਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 1986 ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਏ।[18] ਸਾਰਸ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਬੱਟਾਂ ਨਾਲ ਗੂੜ੍ਹੇ ਸੰਬੰਧ ਦਾ ਰਾਹ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ.[19][20] ਲੇਖਕ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਚਮਗਿੱਦੜਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ,ਅਤੇ ਸਾਰਸ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦੇ ਪੂਰਵਜਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਹਿੱਪੋਸੀਡਰਾਈ ਜੀਸ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਦੀ ਪ੍ਰਜਾਤੀ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕੀਤਾ, ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਇਨੋਲੋਫਿਡੀਏ ਦੀਆਂ ਜਾਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ, ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿਚ.

ਅਲਪਕਾ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 229E 1960 ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬਦਲ ਗਏ।[21]

ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮਨੁੱਖੀ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਆਮ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਬਸੰਤ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਬੁਖਾਰ,ਗਲੇ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਐਡਾਈਨੋਇਡਜ਼ ਨਾਲ ਜ਼ੁਕਾਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ।[22] ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨਮੂਨੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਿੱਧੇ ਵਾਇਰਲ ਨਮੂਨੀਆ ਜਾਂ ਸੈਕੰਡਰੀ ਬੈਕਟੀਰੀਆ ਦੇ ਨਮੂਨੀਆ ਅਤੇ ਉਹ ਬ੍ਰੌਨਕਾਇਟਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਤਾਂ ਸਿੱਧੇ ਵਾਇਰਲ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਜਾਂ ਸੈਕੰਡਰੀ ਬੈਕਟਰੀਆ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ।[23] 2003 ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਗਏ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ, ਸਾਰਸ-ਕੋਵੀ, ਜੋ ਕਿ ਗੰਭੀਰ ਤੀਬਰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਸਾਰਜ਼) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਜਰਾਸੀਮ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਉਪਰਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੇ ਦੋਹਾਂ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਟ੍ਰੈਕ ਲਾਗਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।

ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਕਿਸਮਾਂ ਹਨ:

  1. ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 229E (ਐਚਸੀਓਵੀ-229E)
  2. ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਓਸੀ 43 (ਐਚਸੀਓਵੀ-ਓਸੀ 43)
  3. ਸਾਰਸ- ਸੀਓਵੀ
  4. ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਐਨਐਲ 63 (ਐਚਸੀਓਵੀ -ਐਨਐਲ 63, ਨਵਾਂ ਹੈਵਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ)
  5. ਮਨੁੱਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਐਚਯੂਯੂ 1
  6. ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਾਹ ਸੰਬੰਧੀ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਐਮਈਆਰਐਸ-ਸੀਓਵੀ), ਪਹਿਲਾਂ ਨਾਵਲ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 2012 ਅਤੇ ਐਚਸੀਓਵੀ-ਈਐਮਸੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ.
  7. ਨਾਵਲ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (2019-nCoV),[24] ਨੂੰ ਵੂਹਾਨ ਨਮੂਨੀਆ ਜਾਂ ਵੁਹਾਨ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।[25] (ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ 'ਨਾਵਲ' ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਨਵੀਂ ਲੱਭੀ ਗਈ, ਜਾਂ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਪਲੇਸਹੋਲਡਰ ਨਾਮ ਹੈ।)[26]

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਐਚਸੀਓਵੀ -229 ਈ, -ਐਨਐਲ 63, -ਓਸੀ 43, ਅਤੇ -ਐਚਕੇਯੂ 1 ਲਗਾਤਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਆਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਲਗਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ-ਵਿਆਪੀ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।[27]

ਗੰਭੀਰ ਤੀਬਰ ਸਾਹ ਸਿੰਡਰੋਮ (ਸਾਰਸ)

ਸੋਧੋ

2003 ਵਿਚ, ਏਸ਼ੀਆ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਏ ਗੰਭੀਰ ਤੀਬਰ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਕਿਤੇ ਹੋਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਮਾਮਲੇ, ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਨੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੈਸ ਬਿਆਨ ਜਾਰੀ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੁਆਰਾ ਪਛਾਣਿਆ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾਵਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਸਾਰਾਂ ਲਈ ਕਾਰਕ ਏਜੰਟ ਸੀ। ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਾਰਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਸਾਰਸ-ਕੋਵ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ. 8,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੋਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 10% ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।[28]

ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਸਿੰਡਰੋਮ

ਸੋਧੋ

ਸਤੰਬਰ 2012 ਵਿਚ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਨੋਵਲ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ 2012 ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਹੁਣ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ਤੇ ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਐਮਈਆਰਐਸ-ਸੀਓਵੀ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[29][30] ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਨੇ ਜਲਦੀ ਹੀ ਗਲੋਬਲ ਚੇਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ।[31] 28 ਸਤੰਬਰ 2012 ਨੂੰ ਡਬਲਯੂਐਚਓ ਦੇ ਅਪਡੇਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਲੰਘਦਾ ਨਹੀਂ ਜਾਪਦਾ।[32] ਹਾਲਾਂਕਿ, 12 ਮਈ 2013 ਨੂੰ, ਫਰਾਂਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ-ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੇ ਇੱਕ ਕੇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।[33] ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ, ਮਨੁੱਖੀ-ਨੂੰ-ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੇ ਮਾਮਲੇ 'ਚ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਟਿਊਨੀਸ਼ੀਆ।ਦੋ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਣ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹ ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ ਜੋ ਜਾਪਦੇ ਸਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਰਹੂਮ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਫੜੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਤਰ ਅਤੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬਿਮਾਰ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਇਹ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖ ਤੋਂ ਮਨੁੱਖ ਵਿੱਚ ਫੈਲਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਸੰਕਰਮਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ।[34] 30 ਅਕਤੂਬਰ 2013 ਤਕ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ 124 ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ 52 ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।[35]

ਡੱਚ ਈਰੇਸਮਸ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਕ੍ਰਮਬੱਧ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਨਾਮ, ਮਨੁਖੀ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ – ਈਰਾਸਮਸ ਮੈਡੀਕਲ ਸੈਂਟਰ (ਐਚਸੀਓਵੀ-ਈਐਮਸੀ) ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਅੰਤਮ ਨਾਮ ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਸਾਹ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਐਮਈਆਰਐਸ-ਸੀਓਵੀ) ਹੈ।।ਮਈ 2014 ਵਿੱਚ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਸਿਰਫ ਦੋ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚ ਐਮ.ਈ.ਆਰ.ਸੀ.-ਸੀ.ਵੀ. ਦੀ ਲਾਗ ਦੇ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ, ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਸਾਊਦੀ ਅਰਬ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਫਿਰ ਯੂ ਐਸ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਇੱਕ ਦਾ ਇਲਾਜ ਇੰਡੀਆਨਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਫਲੋਰਿਡਾ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾਖਲ ਕਰਵਾਇਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਫਿਰ ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[36]

ਮਈ 2015 ਵਿੱਚ, ਕੋਰੀਆ ਦੀ ਗਣਤੰਤਰਤਾ ਵਿੱਚ, ਐਮਈਆਰਐਸ-ਕੋਵੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕੋਪ ਵਾਪਰਿਆ, ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਜੋ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਆਪਣੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਿਓਲ ਖੇਤਰ ਦੇ 4 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਦਾ ਸੀ. ਇਸ ਨਾਲ ਮਿਡਲ ਈਸਟ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਮਰਸ-ਕੋਵੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਫੈਲਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਿਆ।[37] ਦਸੰਬਰ 2019 ਤੱਕ, ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਟੈਸਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਐਮਈਆਰਐਸ-ਸੀਵੀ ਸੰਕਰਮਣ ਦੇ 2,468 ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ 851 ਘਾਤਕ ਸਨ, ਮੌਤ ਦਰ ਲਗਭਗ 34.5%।[38]

ਨਾਵਲ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (2019-nCoV)

ਸੋਧੋ
 
ਕ੍ਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦਾ ਕਰਾਸ-ਵਿਭਾਗੀ ਮਾਡਲ

ਦਸੰਬਰ 2019 ਵਿਚ, ਵੁਹਾਨ, ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਨਮੂਨੀਆ ਦੇ ਪ੍ਰਕੋਪ ਦੀ ਖਬਰ ਮਿਲੀ।[39] 31 ਦਸੰਬਰ 2019 ਨੂੰ, ਪ੍ਰਕੋਪ ਨੂੰ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਇੱਕ ਨਾਵਲ ਦੇ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ,[40] ਜਿਸ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (ਡਬਲਯੂਐਚਓ) ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 2019-ਐਨਸੀਓਵੀ ਦਾ ਲੇਬਲ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।[24][26][41] ਜਾਰਜਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਡੈਨੀਅਲ ਲੂਸੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਨੁੱਖੀ ਇਨਫੈਕਸ਼ਨ ਨਵੰਬਰ 2019 ਵਿੱਚ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ।[42]

30 ਜਨਵਰੀ 2020 (16:00 ਯੂਟੀਸੀ) ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨਮੂਨੀਆ ਫੈਲਣ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 214 ਸੀ ਅਤੇ 8,230 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ।[43][44][45][46] ਵੁਹਾਨ ਦੇ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਸਾਰਕ-ਸੀਓਵੀ ਦੀ ~ 70% ਜੈਨੇਟਿਕ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਗਰੁੱਪ 2 ਬੀ ਤੋਂ ਬੀਟਾਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੇ ਨਵੇਂ ਤਣਾਅ ਵਜੋਂ ਪਛਾਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[47] ਇਹ ਵਾਇਰਸ ਸੱਪਾਂ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਣ ਦਾ ਸ਼ੱਕ ਸੀ,[48] ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੋਜਕਰਤਾ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਨਾਲ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹਨ।[49] ਜਾਰਜਟਾਉਨ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਛੂਤ ਵਾਲੀ ਬਿਮਾਰੀ ਮਾਹਰ, ਡੈਨੀਅਲ ਲੂਸੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਹੁਣ ਇਹ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ [ਸਮੁੰਦਰੀ ਭੋਜਨ ਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੀ ਵਾਇਰਸ ਦਾ ਇਕੋ ਇੱਕ ਮੂਲ ਨਹੀਂ ਹੈ”।[42][50]

ਹੋਰ ਜਾਨਵਰ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਨੂੰ 1970 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਵੈਟਰਨਰੀ ਦਵਾਈ ਵਿੱਚ ਪੈਥੋਲੋਜੀਕਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਜੋਂ ਮਾਨਤਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਏਵੀਅਨ ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਅੰਤੜੀ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।[51]

ਰੋਗ ਕਾਰਨ

ਸੋਧੋ

ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਥਣਧਾਰੀ ਅਤੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਉਪਰਲੇ ਸਾਹ ਅਤੇ ਗੇਸਟ੍ਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਟ੍ਰੈਕਟ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਖੇਤ ਦੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਅਤੇ ਪਾਲਤੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਖੇਤੀ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਾ ਹਨ. ਮੁਰਗੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ, ਛੂਤ ਵਾਲਾ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਵਾਇਰਸ (ਆਈਬੀਵੀ), ਨਾ ਸਿਰਫ ਸਾਹ ਦੇ ਟ੍ਰੈਕਟ ਨੂੰ, ਬਲਕਿ ਯੂਰੋਜੀਨਟਲ ਟ੍ਰੈਕਟ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ . ਵਾਇਰਸ ਪੂਰੇ ਚਿਕਨ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਅੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ।[52] ਆਰਥਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਫਾਰਮ ਪਸ਼ੂਆਂ ਵਿੱਚ ਪੋਰਸੀਨ ਕੋਰੋਨਾਈਵਾਇਰਸ (ਟ੍ਰਾਂਸਮਿਸਿਬਲ ਗੈਸਟਰੋਐਂਟਰਾਈਟਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ, ਟੀਜੀਈ) ਅਤੇ ਬੋਵਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਈਵਾਇਰਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੋਵੇਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਤ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਲਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ: ਦੋ ਰੂਪ, ਫਿਲੀਨ ਐਂਟਰਿਕ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਇੱਕ ਮਾਮੂਲੀ ਕਲੀਨਿਕਲ ਮਹੱਤਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਜਰਾਸੀਮ ਹੈ, ਪਰ ਇਸ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਬਦਲ ਜਾਣ ਨਾਲ ਫਿਨਲਾਈਨ ਛੂਤਕਾਰੀ ਪੈਰੀਟੋਨਾਈਟਸ (ਐਫਆਈਪੀ), ਉੱਚ ਰੋਗ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਇੱਕ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਫੈਰੇਟਸ ਨੂੰ ਸੰਕਰਮਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ: ਫੇਰਟ ਐਂਟਰਿਕ ਕੋਰਨੋਵਾਇਰਸ ਐਪੀਜ਼ੂਟਿਕ ਕੈਟਾਰਹਾਲ ਐਂਟਰਾਈਟਸ (ਈਸੀਈ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਇੱਕ ਗੇਸਟ੍ਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਣੂ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਮਾਰੂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਰੂਪ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਿੱਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਐਫਆਈਪੀ) ਫੈਰੇਟ ਸਿਸਟਮਟਿਕ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ (ਐਫਐਸਸੀ)[53] ਇੱਥੇ ਦੋ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਾਈਨਾਈਨ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ (ਸੀਸੀਓਵੀ), ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਹਲਕੇ ਗੇਸਟ੍ਰੋਇੰਟੇਸਟਾਈਨਲ ਰੋਗ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸਾਹ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ. ਮਾਊਸ ਹੈਪੇਟਾਈਟਿਸ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ (MHV) ਇੱਕ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ ਹੈ murine, ਉੱਚ ਦਰ ਨਾਲ ਬੀਮਾਰੀ, ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਮਾਊਸ ਦੇ ਕਲੋਨੀਆ ਆਪਸ ਵਿੱਚ.[54] ਸਿਓਲੋਡਾਕ੍ਰਾਇਓਡੇਨੇਟਿਸ ਵਾਇਰਸ (ਐਸਡੀਏਵੀ) ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਚੂਹਿਆਂ ਦਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਛੂਤ ਵਾਲਾ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਧਾ ਸੰਪਰਕ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਅਸਿੱਧੇ ਤੌਰ ਤੇ ਐਰੋਸੋਲ ਦੁਆਰਾ ਫੈਲ ਸਕਦਾ ਹੈ. ਗੰਭੀਰ ਲਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਥੁੱਕ, ਲੇਚਰੀਮਲ ਅਤੇ ਹਾਰਡਰੀਅਨ ਗਲੈਂਡਜ਼ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਰੋਗ ਅਤੇ ਟ੍ਰੋਪਿਜ਼ਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ[55]

ਐਚ ਕੇਯੂ 2 ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬੈਟ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਜਿਸਨੂੰ ਸਵਾਈਨ ਅੇਕਿਊਟ ਦਸਤ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਸੈਡਸ-ਸੀਓਵੀ) ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਸੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸਤ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ।[56]

ਸਾਰਸ-ਸੀਓਵੀ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਐਮਐਚਵੀ ਵਿਵੋ ਅਤੇ ਵਿਟ੍ਰੋ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਣੂ ਦੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਬਿਹਤਰ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਰਿਹਾ ਸੀ।।ਐਮਐਚਵੀ ਦੇ ਕੁਝ ਤਣਾਅ ਚੂਹੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਡੀਮਾਈਲੀਨੇਟਿੰਗ ਐਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ,ਜੋ ਕਿ ਮਲਟੀਪਲ ਸਕਲੇਰੋਸਿਸ ਲਈ ਮੁਰਾਈਨ ਮਾਡਲ ਵਜੋਂ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਖੋਜ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਦੇ ਵਾਇਰਸ ਵਾਲੇ ਜਰਾਸੀਮ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਵੈਟਰਨਰੀ ਅਤੇ ਜ਼ੂਨੋਟਿਕ ਰੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਾਇਰਲੋਜਿਸਟ।[57]

ਘਰੇਲੂ ਜਾਨਵਰਾਂ ਵਿੱਚ

ਸੋਧੋ

ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਵਾਇਰਸ (ਆਈਬੀਵੀ) ਐਵੀਅਨ ਛੂਤ ਵਾਲੇ ਬ੍ਰੌਨਕਾਈਟਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ.

ਪੋਰਕਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਟਰਾਂਸਮਿਸਿਬਲ ਗੈਸਟਰੋਐਂਟਰਾਈਟਸ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਸੂਰ, ਟੀਜੀਈਵੀ).

ਬੋਵਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਬੀ.ਸੀ.ਵੀ.), ਜਵਾਨ ਵੱਛਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਾਲੇ ਐਂਟਰਾਈਟਸ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ.

ਲਾਈਨ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਐਫਸੀਓਵੀ) ਬਿੱਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਲਕੇ ਐਂਟਰਾਈਟਸ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੰਭੀਰ ਫਾਈਨਲਾਈਨ ਛੂਤਕਾਰੀ ਪੇਰੀਟੋਨਾਈਟਸ (ਉਸੇ ਵਾਇਰਸ ਦੇ ਹੋਰ ਰੂਪ) ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ.

ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਕਾਈਨਨ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ (ਸੀਸੀਓਵੀ) (ਇਕ ਕਾਰਨ ਐਂਟਰਾਈਟਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਦੂਜਾ ਸਾਹ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ).

ਟਰਕੀ ਦੇ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ (ਟੀਸੀਵੀ) ਟਰਕੀ ਵਿੱਚ ਐਂਟਰਾਈਟਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ.

ਫੇਰੇਟ ਐਂਟਰਿਕ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਫੈਰੇਟਸ ਵਿੱਚ ਐਪੀਜ਼ੂਟਿਕ ਕੈਟਾਰਹਲ ਐਂਟਰਾਈਟਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ.

ਫੇਰੇਟ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ ਫੈਰੇਟਸ ਵਿੱਚ ਐਫਆਈਪੀ ਵਰਗਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਗਤ ਸਿੰਡਰੋਮ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ.

ਪੈਂਟ੍ਰੋਪਿਕ ਕਾਈਨਾਈਨ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ.

ਖਰਗੋਸ਼ ਐਂਟਰਿਕ ਕੋਰੋਨਵਾਇਰਸ ਗੰਭੀਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਖਰਗੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪੇਟ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਅਤੇ ਦਸਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ. ਮੌਤ ਦਰ ਉੱਚ ਹੈ.

ਇਕ ਹੋਰ ਨਵੀਂ ਵੈਟਰਨਰੀ ਬਿਮਾਰੀ, ਪੋਰਸਾਈਨ ਮਹਾਮਾਰੀ ਦਸਤ ਵਿਸ਼ਾਣੂ (ਪੀਈਡੀ ਜਾਂ ਪੀਈਡੀਵੀ), ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ] ਇਸ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਮਹੱਤਤਾ ਅਜੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਪਰੰਤੂ ਇਹ ਸੂਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਮੌਤ ਦਰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]

ਹਵਾਲੇ

ਸੋਧੋ
  1. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000040-QINU`"'</ref>" does not exist.
  2. ↑ International Committee on Taxonomy of Viruses (24 August 2010). "ICTV Master Species List 2009 – v10". Archived from the original (xls) on 15 ਅਪ੍ਰੈਲ 2013. Retrieved 30 ਜਨਵਰੀ 2020. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  3. ↑ "Coronavirus: Common Symptoms, Preventive Measures, & How to Diagnose It". Caringly Yours (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-01-28. Archived from the original on 2020-03-06. Retrieved 2020-01-28. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  4. ↑ "Human coronaviruses: insights into environmental resistance and its influence on the development of new antiseptic strategies". Viruses. 4 (11): 3044–3068. November 2012. doi:10.3390/v4113044. PMC 3509683. PMID 23202515.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  5. ↑ "Homology-Based Identification of a Mutation in the Coronavirus RNA-Dependent RNA Polymerase That Confers Resistance to Multiple Mutagens". Journal of Virology. 90 (16): 7415–7428. August 2016. doi:10.1128/JVI.00080-16. PMC 4984655. PMID 27279608.
  6. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000046-QINU`"'</ref>" does not exist.
  7. ↑ "Transmission of Novel Coronavirus (2019-nCoV) | CDC". www.cdc.gov (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ (ਅਮਰੀਕੀ)). 2020-01-31. Retrieved 2020-02-01.
  8. ↑ "कोरोनावायरस पर निबंध". 2022-05-11. Archived from the original on 2022-09-29. Retrieved 2022-05-18.
  9. ↑ "मोदी सरकार ने दो हफ्ते के लिए बढ़ाया लॉकडाउन, 17 मई तक रहेगा जारी". आज तक (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-05-18.
  10. ↑ "कोरोना पर CM योगी आदित्यनाथ की टीम 11, मंत्री ने घर पर बनाया कंट्रोल रूम". आज तक (in ਹਿੰਦੀ). Retrieved 2022-05-18.
  11. ↑ "A case for the ancient origin of coronaviruses". Journal of Virology. 87 (12): 7039–7045. June 2013. doi:10.1128/JVI.03273-12. PMC 3676139. PMID 23596293.
  12. ↑ "Discovery of seven novel Mammalian and avian coronaviruses in the genus deltacoronavirus supports bat coronaviruses as the gene source of alphacoronavirus and betacoronavirus and avian coronaviruses as the gene source of gammacoronavirus and deltacoronavirus". Journal of Virology. 86 (7): 3995–4008. April 2012. doi:10.1128/JVI.06540-11. PMC 3302495. PMID 22278237.
  13. ↑ "Evolutionary dynamics of bovine coronaviruses: natural selection pattern of the spike gene implies adaptive evolution of the strains". The Journal of General Virology. 94 (Pt 9): 2036–2049. September 2013. doi:10.1099/vir.0.054940-0. PMID 23804565.
  14. ↑ "Complete genomic sequence of human coronavirus OC43: molecular clock analysis suggests a relatively recent zoonotic coronavirus transmission event". Journal of Virology. 79 (3): 1595–1604. February 2005. doi:10.1128/jvi.79.3.1595-1604.2005. PMC 544107. PMID 15650185.
  15. ↑ "Molecular epidemiology of human coronavirus OC43 reveals evolution of different genotypes over time and recent emergence of a novel genotype due to natural recombination". Journal of Virology. 85 (21): 11325–11337. November 2011. doi:10.1128/JVI.05512-11. PMC 3194943. PMID 21849456.
  16. ↑ "Genetic characterization of Betacoronavirus lineage C viruses in bats reveals marked sequence divergence in the spike protein of pipistrellus bat coronavirus HKU5 in Japanese pipistrelle: implications for the origin of the novel Middle East respiratory syndrome coronavirus". Journal of Virology. 87 (15): 8638–8650. August 2013. doi:10.1128/JVI.01055-13. PMC 3719811. PMID 23720729.
  17. ↑ "Evidence supporting a zoonotic origin of human coronavirus strain NL63". Journal of Virology. 86 (23): 12816–12825. December 2012. doi:10.1128/JVI.00906-12. PMC 3497669. PMID 22993147.
  18. ↑ "Evolutionary insights into the ecology of coronaviruses". Journal of Virology. 81 (8): 4012–4020. April 2007. doi:10.1128/jvi.02605-06. PMC 1866124. PMID 17267506.
  19. ↑ "SARS-Coronavirus ancestor's foot-prints in South-East Asian bat colonies and the refuge theory". Infection, Genetics and Evolution. 11 (7): 1690–702. October 2011. doi:10.1016/j.meegid.2011.06.021. PMID 21763784.
  20. ↑ "Evolutionary relationships between bat coronaviruses and their hosts". Emerging Infectious Diseases. 13 (10): 1526–1532. October 2007. doi:10.3201/eid1310.070448. PMC 2851503. PMID 18258002.
  21. ↑ "Identification and characterization of a novel alpaca respiratory coronavirus most closely related to the human coronavirus 229E". Viruses. 4 (12): 3689–3700. December 2012. doi:10.3390/v4123689. PMC 3528286. PMID 23235471.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  22. ↑ "Prevalence and genetic diversity analysis of human coronaviruses among cross-border children". Virology Journal (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 14 (1): 230. November 2017. doi:10.1186/s12985-017-0896-0. PMC 5700739. PMID 29166910.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  23. ↑ "Healthcare-associated atypical pneumonia". Seminars in Respiratory and Critical Care Medicine. 30 (1): 67–85. February 2009. doi:10.1055/s-0028-1119811. PMID 19199189.
  24. ↑ 24.0 24.1 "Laboratory testing of human suspected cases of novel coronavirus (nCoV) infection. Interim guidance, 10 January 2020" (PDF). Archived from the original (PDF) on 20 January 2020. Retrieved 14 January 2020.
  25. ↑ "Pneumonia of unknown cause – China". World Health Organization. 5 January 2020. Archived from the original on 7 January 2020. Retrieved 23 January 2020.
  26. ↑ 26.0 26.1 "Novel Coronavirus 2019, Wuhan, China | CDC". www.cdc.gov. 23 January 2020. Archived from the original on 20 January 2020. Retrieved 23 January 2020.
  27. ↑ "Hosts and Sources of Endemic Human Coronaviruses". Advances in Virus Research. 100: 163–188. 2018. doi:10.1016/bs.aivir.2018.01.001. ISBN 978-0-12-815201-0. PMID 29551135.
  28. ↑ "Structure of SARS coronavirus spike receptor-binding domain complexed with receptor". Science. 309 (5742): 1864–1868. September 2005. Bibcode:2005Sci...309.1864L. doi:10.1126/science.1116480. PMID 16166518.
  29. ↑ Doucleef, Michaeleen (26 September 2012). "Scientists Go Deep On Genes Of SARS-Like Virus". Associated Press. Archived from the original on 27 September 2012. Retrieved 27 September 2012.
  30. ↑ Falco, Miriam (24 September 2012). "New SARS-like virus poses medical mystery". CNN Health. Archived from the original on 1 November 2013. Retrieved 16 March 2013.
  31. ↑ "New SARS-like virus found in Middle East". Al-Jazeera. 24 September 2012. Archived from the original on 9 March 2013. Retrieved 16 March 2013.
  32. ↑ Kelland, Kate (28 September 2012). "New virus not spreading easily between people: WHO". Reuters. Archived from the original on 24 November 2012. Retrieved 16 March 2013.
  33. ↑ Nouveau coronavirus – Point de situation: Un nouveau cas d’infection confirmé Archived 8 June 2013 at the Wayback Machine. (Novel coronavirus – Status report: A new case of confirmed infection) 12 May 2013, social-sante.gouv.fr
  34. ↑ CDC (2 August 2019). "MERS Transmission". Centers for Disease Control and Prevention. Archived from the original on 7 December 2019. Retrieved 10 December 2019.
  35. ↑ "Novel coronavirus infection – update". World Health Association. 22 May 2013. Archived from the original on 7 June 2013. Retrieved 23 May 2013.
  36. ↑ CDC (2 August 2019). "MERS in the U.S." Centers for Disease Control and Prevention. Archived from the original on 15 December 2019. Retrieved 10 December 2019.
  37. ↑ Sang-Hun, Choe (8 June 2015). "MERS Virus's Path: One Man, Many South Korean Hospitals". The New York Times. Archived from the original on 15 July 2017. Retrieved 1 March 2017.
  38. ↑ "Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS-CoV)". WHO. Archived from the original on 18 October 2019. Retrieved 10 December 2019.
  39. ↑ The Editorial Board (29 January 2020). "Is the World Ready for the Coronavirus? - Distrust in science and institutions could be a major problem if the outbreak worsens". The New York Times. Retrieved 30 January 2020.
  40. ↑ "WHO Statement Regarding Cluster of Pneumonia Cases in Wuhan, China". www.who.int (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 9 January 2020. Archived from the original on 14 January 2020. Retrieved 10 January 2020.
  41. ↑ "2019 Novel Coronavirus infection (Wuhan, China): Outbreak update". Canada.ca. 21 January 2020.
  42. ↑ 42.0 42.1 Cohen, Jon (2020-01-26). "Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally". ScienceMag American Association for the Advancement of Science. (AAAS) (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-01-27. Retrieved 2020-01-29. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  43. ↑ "Operations Dashboard for ArcGIS". gisanddata.maps.arcgis.com. The Center for Systems Science and Engineering (CSSE) is a research collective housed within the Department of Civil and Systems Engineering (CaSE) at Johns Hopkins University (JHU). 2020-01-28. Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-01-28. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  44. ↑ Kotyk, Alyse (2020-01-28). "B.C. confirms province's first presumptive positive case of new coronavirus". CTV News (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-01-28. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  45. ↑ James Griffiths; Nectar Gan; Tara John; Amir Vera. "Wuhan coronavirus death toll rises, as city imposes transport lockdown". CNN.
  46. ↑ "China virus death toll mounts to 25, infections spread". Reuters (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 24 January 2020. Retrieved 24 January 2020.
  47. ↑ "ClinicalKey". www.clinicalkey.com. Archived from the original on 25 April 2013. Retrieved 23 January 2020.
  48. ↑ Luo, Guangxiang (George); Gao, Shou‐Jiang (2020). "Global Health Concern Stirred by Emerging Viral Infections". Journal of Medical Virology. doi:10.1002/jmv.25683. PMID 31967329.
  49. ↑ "No, the Wuhan Virus Is Not a 'Snake Flu'". Wired. Archived from the original on 24 January 2020. Retrieved 24 January 2020.
  50. ↑ Eschner, Kat (2020-01-28). "We're still not sure where the Wuhan coronavirus really came from". Popular Science (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Archived from the original on 2020-01-30. Retrieved 2020-01-30. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  51. ↑ Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000072-QINU`"'</ref>" does not exist.
  52. ↑ "Progress and challenges toward the development of vaccines against avian infectious bronchitis". Journal of Immunology Research. 2015: 1–12. 2015. doi:10.1155/2015/424860. PMC 4411447. PMID 25954763.{{cite journal}}: CS1 maint: unflagged free DOI (link)
  53. ↑ Murray, Jerry (16 April 2014). "What's New With Ferret FIP-like Disease?". Archived from the original (xls) on 24 April 2014. Retrieved 24 April 2014.
  54. ↑ "Coronavirus pathogenesis and the emerging pathogen severe acute respiratory syndrome coronavirus". Microbiology and Molecular Biology Reviews. 69 (4): 635–664. December 2005. doi:10.1128/MMBR.69.4.635-664.2005. PMC 1306801. PMID 16339739.
  55. ↑ "Rat Coronavirus - an overview | ScienceDirect Topics". www.sciencedirect.com.
  56. ↑ Fatal swine acute diarrhoea syndrome caused by an HKU2-related coronavirus of bat origin Archived 31 May 2019 at the Wayback Machine., Peng Zhou, Hang Fan, Tian Lan, Xing-Lou Yang, Wei-Feng Shi, Wei Zhang, Yan Zhu, Ya-Wei Zhang, Qing-Mei Xie, Shailendra Mani, Xiao-Shuang Zheng, Bei Li, Jin-Man Li, Hua Guo, Guang-Qian Pei, Xiao-Ping An, Jun-Wei Chen, Ling Zhou, Kai-Jie Mai, Zi-Xian Wu, Di Li, Danielle E. Anderson, Li-Biao Zhang, Shi-Yue Li, Zhi-Qiang Mi, Tong-Tong He, Feng Cong, Peng-Ju Guo, Ren Huang, Yun Luo, Xiang-Ling Liu, Jing Chen, Yong Huang, Qiang Sun, Xiang-Li-Lan Zhang, Yuan-Yuan Wang, Shao-Zhen Xing, Yan-Shan Chen, Yuan Sun, Juan Li, Peter Daszak, Lin-Fa Wang, Zheng-Li Shi, Yi-Gang Tong & Jing-Yun Ma, Nature, 5 April 2018.
  57. ↑ "Cell replacement therapies to promote remyelination in a viral model of demyelination". Journal of Neuroimmunology. 224 (1–2): 101–107. July 2010. doi:10.1016/j.jneuroim.2010.05.013. PMC 2919340. PMID 20627412.
ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:<ref> tag defined in <references> has no name attribute.
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਕੋਰੋਨਾਵਾਇਰਸ&oldid=773207" ਤੋਂ ਲਿਆ