ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ

ਇੱਕ ਕ੍ਰੀਏਸ਼ਨ ਮਿਥਿਹਾਸ (ਜਾਂ ਕੌਸਮੋਗਿਨਿਕ ਮਾਇਥ) ਇੱਕ ਚਿੰਨਾਤਮਿਕ ਲੰਬੀ ਕਥਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਸਾਰ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕਿਵੇਂ ਲੋਕ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਇਸਦੇ ਆਦੀ ਬਣਦੇ ਗਏ।^[2]^[3] ਜਦੋਂਕਿ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਰਤੋ ਵਿੱਚ ਆਉੰਦਾ ਸ਼ਬਦ ਮਿਥ ਅਕਸਰ ਝੂਠੀਆਂ ਜਾਂ ਕਾਲਪਨਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਫੇਰ ਵੀ ਰਸਮੀ ਤੌਰ ਤੇ, ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਝੂਠਪੁਣਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਆਪਣੇ ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।^[4]

"ਸਾਂਝੀ ਵਰਤੋਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਬਦ 'ਮਿਥਿਹਾਸ' ਉਹਨਾਂ ਕਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਗੈਰ-ਸੱਚ ਜਾਂ ਸਿਰਫ ਕਾਲਪਨਿਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਕਹਾਣੀਆਂ ਜੋ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਿਕ ਮਿਥਿਹਾਸ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਜਿਹੇ ਲੱਛਣ ਅਤੇ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਬਾਰੇ ਹੋਣਾ ਸਾਨੂੰ ਸਾਂਝੀ ਬੁੱਧੀ ਅਤੇ ਅਨੁਭਵ ਅਸੰਭਵ ਦੱਸਦੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ, ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਅਜਿਹੇ ਮਿਥਿਹਾਸਾਂ ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਜਾਂ ਚਿੰਨਾਤਮਿਕ ਸੱਚਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਭਿੰਨ ਡਿਗਰੀਆਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।

(Leeming 2010, p. xvii)</ref>^[5] ਜਿਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੁਣਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਸ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸੱਚਾਂ ਨੂੰ ਲੱਛਣਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ, ਚਿੰਨਾਤਮਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਅਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਂ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਹੇ ਜਾਣ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।^[6]^[7] ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ, ਭਾਵੇਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਨਹੀਂ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ- ਯਾਨਿ ਕਿ, ਇਹ ਚਾਓਸ ਜਾਂ ਅਕਾਰਹੀਣਤਾ ਦੀ ਕਿਸੇ ਅਵਸਥਾ ਤੋਂ ਕੌਸਮੋਸ ਦੀ ਵਿਵਸਥਾ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ।^[8]

ਕ੍ਰੀਏਸ਼ਨ ਮਾਇਥਾਂ ਅਕਸਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੱਛਣ ਸਾਂਝੇ ਰੱਖਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਪਵਿੱਤਰ ਖਾਤੇ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਤਕਰੀਬਨ ਸਭ ਗਿਆਤ ਧਾਰਮਿਕ ਪ੍ਰੰਪ੍ਰਾਵਾਂ ਅੰਦਰ ਖੋਜਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।^[9] ਇਹ ਸਭ ਕਿਸੇ ਭੂਖੰਡ ਅਤੇ ਕਿਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਜਾਂ ਤਾਂ ਦੇਵਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਨਸਾਨ-ਵਰਗੇ ਅਕਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਾਂ ਜਾਨਵਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਅਕਸਰ ਅਸਾਨੀ ਨਾਲ ਬੋਲਦੇ ਅਤੇ ਰੂਪਾਂਤ੍ਰਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।^[10]

ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਮੱਧਮ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਭੂਤਕਾਲ ਵਿੱਚ ਸੈੱਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਧਰਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਮਿਰਸੀਆ ਐਲੀਆਡੇ ਇਸਨੂੰ ਇਨ ਇੱਕੋ ਟੈਂਪੋਰੇ ("ਓਸ ਵਕਤ ਉੱਤੇ") ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ।^[9]^[11] ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ ਅਜਿਹੇ ਸਮਾਜ ਪ੍ਰਤਿ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਗਹਿਰਾਈ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਅਰਤ-ਭਰਪੂਰ ਫੁਰਮਾਉਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇੱਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀ ਸੰਦ੍ਰਭ ਅੰਦਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਸਵੈ-ਪਹਿਚਾਣ ਲਈ ਫ੍ਰੇਮਵਰਕ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਸੰਸਾਰਿਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਹੱਸ ਖੋਲਦਾ ਹੈ।^[12]

ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਪ੍ਰੰਪ੍ਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁਰੂਪ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ;^[3] ਸਾਰੀ ਇਨਸਾਨੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਰਵ-ਵਿਆਪਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਮਿਥਿਹਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਸਾਂਝੀ ਕਿਸਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।^[6]

ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ

ਹਵਾਲੇ

↑ ਦੁਆਰਾ ਟੋਰਾਹ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਤੋਂ ਰਚਨਾ ਸਵਾਂਦ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਖਿਆ (ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੁੱਕ ਔਫ ਜੈਨੇਸਿਸ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), painting from the collections Archived 2013-04-16 at Archive.is of the Jewish Museum (New York)
↑ Encyclopædia Britannica 2009
↑ ^3.0 ^3.1 Womack 2005, p. 81, "ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ ਚਿੰਨਾਤਮਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਵੇਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਦੀ ਲੋਕ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸਾਂ ਨੇ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁ-ਕਿਸਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ।"
↑ "In common usage the word 'myth' refers to narratives or beliefs that are untrue or merely fanciful; the stories that make up national or ethnic mythologies describe characters and events that common sense and experience tell us are impossible. Nevertheless, all cultures celebrate such myths and attribute to them various degrees of literal or symbolic truth." (Leeming 2010, p. xvii)
↑ Long 1963, p. 18
↑ ^6.0 ^6.1 Kimball 2008^{[page needed]}
↑ Leeming 2010, pp. xvii–xviii, 465
↑
ਦੇਖੋ:
- Leeming 2010
- Weigle 1987
- Leonard & McClure 2004
- Honko 1984, p. 50
↑ ^9.0 ^9.1 Johnston 2009
↑
ਦੇਖੋ:
↑ Eliade 1963, p. 429
↑
ਦੇਖੋ:

ਗ੍ਰੰਥ ਸੂਚੀ

Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000018-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000019-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001A-QINU`"'</ref>" does not exist.
Boas, Franz (1916). "Tsimshian Mythology". Annual Report of the Bureau of American Ethnography. Government Printing Office. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001D-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001E-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000001F-QINU`"'</ref>" does not exist.
"Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia". Merriam-Webster's Collegiate Encyclopedia. 2000. ISBN 0-87779-017-5.
"Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions". Merriam-Webster's Encyclopedia of World Religions. Merriam-Webster. 1999. ISBN 0-87779-044-2.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000026-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000027-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000028-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000029-QINU`"'</ref>" does not exist.
"Encyclopædia Britannica". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. 2009. http://search.eb.com/eb/article-9108748.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002C-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002D-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002E-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000002F-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000030-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000031-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000032-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000033-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000034-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000035-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000036-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000037-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000038-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000039-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003A-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003B-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003C-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003D-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nassen-Bayer; Stuart, Kevin (October 1992). "Mongol creation stories: man, Mongol tribes, the natural world and Mongol deities". 2. 51. Asian Folklore Studies: 323–334. Retrieved 2010-05-06. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help); Invalid |ref=harv (help)
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000003F-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000040-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000041-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000042-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000043-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000044-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000045-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000046-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000047-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000048-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-00000049-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000004A-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000004B-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000004C-QINU`"'</ref>" does not exist.
Weigle, Marta (1987). "Creation and Procreation, Cosmogony and Childbirth: Reflections on Ex Nihilo Earth Diver, and Emergence Mythology". Journal of American Folklore. 100 (398): 426. doi:10.2307/540902. JSTOR 540902. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000004E-QINU`"'</ref>" does not exist.
Nakli itihaas jo likheya geya hai kade na vaapriya jo ohna de base te, saade te saada itihaas bna ke ehna ne thop dittiyan. anglo sikh war te ek c te 3-4 jagaha te kiwe chal rahi c ikko war utto saal 1848 jdo angrej sara punjab 1845 ch apne under kar chukke c te oh 1848 ch kihna nal jang ladd rahe c. Script error: The function "citation198.168.27.221 14:54, 13 ਦਸੰਬਰ 2024 (UTC)'"`UNIQ--ref-0000004F-QINU`"'</ref>" does not exist.
Y.Z. (June 1824). "Some Account of the Tangousians in general and the Transbaikal Tangousians in particular". Asiatic journal and monthly miscellany. 17. Wm. H. Allen & Co. {{cite journal}}: Invalid |ref=harv (help)

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ

Creation myth - Encyclopedia Britannica
Japanese Creation Myth Archived 2016-08-20 at the Wayback Machine.
Mayan Creation Myth
Egyptian Creation Myth
Norse Creation Myth
Indo-European Creation Myth Archived 2017-09-11 at the Wayback Machine.

[1] ਦੁਆਰਾ ਟੋਰਾਹ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪੁਸਤਕ ਤੋਂ ਰਚਨਾ ਸਵਾਂਦ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਆਖਿਆ (ਸਾਂਝੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬੁੱਕ ਔਫ ਜੈਨੇਸਿਸ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ), painting from the collections Archived 2013-04-16 at Archive.is of the Jewish Museum (New York)

[britannica-2] Encyclopædia Britannica 2009

[womack-3] 3.0 ^3.1 Womack 2005, p. 81, "ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸ ਚਿੰਨਾਤਮਿਕ ਕਹਾਣੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਵੇਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਦੀ ਲੋਕ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ। ਰਚਨਾ ਮਿਥਿਹਾਸਾਂ ਨੇ ਮੂੰਹ-ਜ਼ੁਬਾਨੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਾਸ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇਸਲਈ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਬਹੁ-ਕਿਸਮਾਂ ਵਾਲੇ ਹਨ।"

[4] "In common usage the word 'myth' refers to narratives or beliefs that are untrue or merely fanciful; the stories that make up national or ethnic mythologies describe characters and events that common sense and experience tell us are impossible. Nevertheless, all cultures celebrate such myths and attribute to them various degrees of literal or symbolic truth." (Leeming 2010, p. xvii)

[5] Long 1963, p. 18

[kimball-6] 6.0 ^6.1 Kimball 2008^{[page needed]}

[7] Leeming 2010, pp. xvii–xviii, 465

[8] ਦੇਖੋ:
Leeming 2010

Weigle 1987

Leonard & McClure 2004

Honko 1984, p. 50

[9] Leeming 2010

[10] Weigle 1987

[11] Leonard & McClure 2004

[12] Honko 1984, p. 50

[johnston-9] 9.0 ^9.1 Johnston 2009

[10] ਦੇਖੋ:
Johnston 2009

Encyclopædia Britannica 2009

Leeming 2011a

Long 1963

[15] Johnston 2009

[16] Encyclopædia Britannica 2009

[17] Leeming 2011a

[18] Long 1963

[11] Eliade 1963, p. 429

[12] ਦੇਖੋ:
Johnston 2009

Long 1963

Encyclopædia Britannica 2009

Leeming 2010

[21] Johnston 2009

[22] Long 1963

[23] Encyclopædia Britannica 2009

[24] Leeming 2010

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]