ਪਾਣੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ Bot: Migrating 186 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q283 (translate me)
ਪੰਜਾਬੀ ਸੁਧਾਈ
ਲਾਈਨ 7:
== ਪਾਣੀ ਚੱਕਰ ==
 
ਪਾਣੀ ਲਗਾਤਾਰ ਇੱਕ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਜਲਚਕਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਵਿੱਚ ਟਰਾਂਸਪਾਏਰੇਸ਼ਨ, ਵਰਖਾ ਅਤੇ ਵਗ ਕੇ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਚਲੇ ਜਾਣਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੈ । ਹਵਾ ਜਲ ਵਾਸ਼ਪ ਨੂੰ ਥਾਂ ਦੇ ਉੱਪਰ ਉਸੇ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ਼ ਉਡਾ ਲੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ਼ ਇਹ ਰੁੜ੍ਹਕੇ ਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਕਰੀਬਨ ੩੬ Tt (੧੦੧੨ ਕਿੱਲੋਗ੍ਰਾਮ) ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ। ਜ਼ਮੀਨ ਉੱਤੇ ੧੦੭ Tt ਵਰਖਾ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਵਾਸ਼ਪੀਕਰਨ ੭੧ Tt ਪ੍ਰਤੀ ਸਾਲ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
 
== ਅਹਿਮੀਅਤ ==
ਲਾਈਨ 34:
* ਇੱਕ ਹੋਰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਬਲ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਅਣੂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਚਿਪਕ ਜਾਂਦੇ ਹਨ , ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਬੰਧਨ ਹੈ .
 
* ਪਾਣੀ ਦਾ ਉਬਾਲ ਦਰਜਾ ( ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਾਰੇ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਵੀ ) ਸਿੱਧੇ ਬੈਰੋਮੀਟਰ ਦੇ ਦਬਾਅ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਹੈ। ਉਦਾਹਰਣ ਦੇ ਲਈ , ਏਵਰੇਸਟ ਪਹਾੜ ਦੇ ਸਿਖਰ ਉੱਤੇ , ਪਾਣੀ 68 °C ਉੱਤੇ ਉਬਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਸਮੁੰਦਰ ਤਲ ਉੱਤੇ ਇਹ 100 °C ਹੁੰਦਾ ਹੈ . ਹੈ। ਇਸਦੇ ਵਿਪਰੀਤ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਭੂ – ਉਸ਼ਮੀ ਛਿਦਰਾਂ ਦੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਪਾਣੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ ਅਣਗਿਣਤ ਡਿਗਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਇਹ ਤਰਲ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਪਾਣੀ ਦਾ ਉੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਟ ਤਨਾਵ , ਪਾਣੀ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਕਮਜੋਰ ਅੰਤਰ ਕਿਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਇੱਕ ਧਰੁਵੀ ਅਣੂ ਹੈ । ਪ੍ਰਸ਼ਟ ਤਨਾਵ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਇਹ ਆਭਾਸੀ ਲੋਚ, ਕੇਸ਼ਿਕਾ ਤਰੰਗਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਂਦੀ ਹੈ ।
 
* ਆਪਣੀ ਧਰੁਵੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਆਸੰਜਕਸੰਯੋਜਕ ਗੁਣ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹੈ ।ਹਨ।
 
* ਕੇਸ਼ਿਕਾ ਕਿਰਿਆ , ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਗੁਰੁਤਾਕਰਸ਼ਣ ਤੋਂ ਵਿਪਰੀਤ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਕੀਰਣ ਨਲੀ ਵਿੱਚ ਚੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਇਸ ਗੁਣ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਸਾਰੇ ਸੰਵਹਨੀ ਬੂਟਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਪਾਣੀ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਬਲ ਘੋਲਕ ਹੈ , ਜਿਸਨੂੰ ਸਰਵ - ਘੋਲਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ . ਹੈ। ਉਹ ਪਦਾਰਥ ਜੋ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਭਲੀ ਭਾਂਤੀ ਘੁਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਲੂਣ , ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ , ਤੇਜਾਬ , ਖਾਰ , ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਗੈਸਾਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਤੇ ਆਕਸੀਜਨ , ਕਾਰਬਨ ਡਾਇਆਕਸਾਇਡ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਫਿਲਿਕ ( ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ , ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੋ ਪਦਾਰਥ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਘੁਲ ਸਕਦੇ ਜਿਵੇਂ ਚਰਬੀ ਅਤੇ ਤੇਲ , ਹਾਇਡਰੋਫੋਬਿਕ ( ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਡਰਨ ਵਾਲੇ ) ਕਹਾਂਦੇ ਹਨ ।ਹਨ।
 
* ਕੋਸ਼ਿਕਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਘਟਕ (ਪ੍ਰੋਟੀਨ, ਡੀ.ਐੱਨ.ਏ .ਅਤੇ ਬਹੁ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ) ਵੀ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।ਹਨ।
 
* ਸ਼ੁੱਧ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਿਜਲਈ ਚਾਲਕਤਾ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਜਦੋਂ ਇਸ ਵਿੱਚ ਆਇਨਕ ਪਦਾਰਥ ਸੋਡੀਅਮ ਕਲੋਰਾਇਡਕਲੋਰਾਈਡ ਮਿਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤੱਦ ਇਹ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਤੌਰ ਤੇ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਅਮੋਨੀਆ ਦੇ ਇਲਾਵਾ , ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ ਊਸ਼ਮਾ ਸਮਰੱਥਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹੋਰ ਗਿਆਤ ਰਸਾਇਣ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ , ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਚ ਵਾਸਪੀਕਰਨ ਊਸ਼ਮਾ ( 40 . 65 kJ mol−1 ) ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ,ਹੈ। ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਇਸਦੇ ਅਣੂਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਬੰਧਨਾਂ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ । ਹੈ। ਪਾਣੀ ਦੇ ਇਹ ਦੋ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਮੂਲੀ ਗੁਣ ਇਸਨੂੰ ਤਾਪਮਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਏ ਉਤਾਰ - ਚੜਾਵ ਦਾ ਬਫਰਣ ਕਰ ਧਰਤੀ ਦੀ ਜਲਵਾਯੂ ਨੂੰ ਨਿਯਮਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਯੋਗਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ।
 
* ਪਾਣੀ ਦਾ ਘਣਤਵ ਅਧਿਕਤਮ 3 . 98 °C ਉੱਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ . ਹੈ। ਜਮਣਜੰਮਣ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਘਣਤਵ ਘੱਟ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਇਸਦਾ ਆਇਤਨ 9 % ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਹੈ। ਇਹ ਗੁਣ ਇੱਕ ਗ਼ੈਰ-ਮਾਮੂਲੀ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਜਿਸਦੇ ਕਾਰਨ ਬਰਫ ਪਾਣੀ ਦੇ ਉਪਰ ਤੈਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਅੰਸ਼ਕ ਤੌਰ ਤੇ ਜਮੇ ਹੋਏ ਇੱਕ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹਿ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਤਾਲਾਬ ਦੇ ਤਲ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਤਾਪਮਾਨ 4 °C ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਪਾਣੀ ਕਈ ਤਰਲ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਸ਼ਰਣ ਯੋਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ , ਜਿਵੇਂ ਇਥੇਨਾਲ ਈਥੇਨਾਲ, ਸਾਰੇ ਅਨੁਪਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਇੱਕ ਏਕਲ ਸਮਰੂਪ ਤਰਲ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ । ਹੈ। ਦੂਜੀ ਤਰਫ਼ , ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਤੇਲ ਅਮਿਸ਼ਰਣਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮਿਸ੍ਰਤ ਤੈਹਾਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਉਪਰ ਵਾਲੀ ਤਹਿ ਦਾ ਘਣਤਵ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ . ਹੈ। ਗੈਸ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ , ਜਲ ਵਾਸ਼ਪ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਵਾ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ।ਹਨ।
 
* ਪਾਣੀ ਹੋਰ ਕਈ ਘੋਲਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਏਜਿਓਟਰੋਪਐਜੀਉਟਰੋਪ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਅਪਘਟਨ ਦੁਆਰਾ ਵੰਡਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਦੀ ਇੱਕ ਆਕਸਾਇਡ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ , ਜਦੋਂ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਜਾਂ ਹਾਇਡਰੋਜਨ - ਯੌਗਿਕਾਂ ਜਲਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਆਕਸੀਜਨ ਜਾਂ ਆਕਸੀਜਨ - ਯੌਗਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਆ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੱਦ ਪਾਣੀ ਦਾ ਸਿਰਜਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਹੈ। ਪਾਣੀ ਇੱਕ ਬਾਲਣ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਹੈ। ਇਹ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਦੇ ਦਹਨ ਦਾ ਅੰਤਮ ਉਤਪਾਦ ਹੈ । ਹੈ। ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਅਪਘਟਨ ਦੁਆਰਾ ਵਾਪਸ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਵਿੱਚ ਵਿਭਾਜਨ ਕਰਣ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਊਰਜਾ , ਹਾਇਡਰੋਜਨਹਾਈਡਰੋਜਨ ਅਤੇ ਆਕਸੀਜਨ ਦੇ ਪੁਨਰਸੰਯੋਜਨ ਦੁਆਰਾ ਉਤਸਰਜਿਤ ਊਰਜਾ ਨਾਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਹੈ।
 
* ਉਹ ਤੱਤ ਜੋ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਬਿਜਲਈਧਨਾਤਮਕ ( electropositive ) ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਲੀਥਿਅਮ [[ਲੀਥੀਅਮ]], [[ਸੋਡੀਅਮ ]], [[ਕੈਲਸ਼ੀਅਮ ]], [[ਪੋਟੇਸ਼ੀਅਮ]] ਅਤੇ ਸੀਜੈਮ , ਉਹ ਪਾਣੀ ਤੋਂ ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਪਿਤ ਕਰ ਹਾਇਡਰੋਕਸਾਇਡ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ । ਹਨ। ਇੱਕ ਜਲਨਸ਼ੀਲ ਗੈਸ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ , ਹਾਇਡਰੋਜਨ ਦਾ ਉਤਸਰਜਨ ਖਤਰਨਾਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਇਸ ਬਿਜਲਈਧਨਾਤਮਕ ਤੱਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਆ ਬਹੁਤ ਵਿਸਫੋਟਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ।ਹੈ।
 
== ਹਵਾਲੇ ==