ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਈਆ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ Babanwalia ਨੇ ਰੁਪਿਆ ਪੰਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਈਆ 'ਤੇ ਸਥਾਨਾਂਤਰਿਤ ਕੀਤਾ
No edit summary
ਲਾਈਨ 1:
{{ਬੇ-ਹਵਾਲਾ|ਤਾਰੀਖ਼=ਅਕਤੂਬਰ ੨੦੧੨}}
[[File:Indian Rupee.jpg|thumb|200px|ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ '''{{ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ}}''']]
'''ਰੁਪਈਆ''' ਜਾਂ '''ਰੁਪਿਆ''' [[ਭਾਰਤ]] '''{{ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ}}''' ਭਾਰਤੀ ਚਿੰਨ ਚਿੰਨ੍ਹ 2010 ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਹਿੰਦੀਦੇਵਨਗਰੀ ਅਤੇ ਲਾਤੀਨੀ ਦੇ ਅੱਖਰ'ਰ' ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਾਲੇ ਅੱਖਰਾਂ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਚਿੰਨਚਿੰਨ੍ਹ ਹੈ, [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]], ਮਾਰਿਸ਼ਸ ਅਤੇ ਸੇਸ਼ੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ’ਚ ਆਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਮੁਦ੍ਰਾ]] ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਸੌ ਪੈਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਸੌ ਸੈਂਟ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਸੌ ਪੈਸੇ, ਚਾਰ ਸੂਕਾਂ ਜਾਂ ਦੋ ਮੋਹਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
 
'''ਰੁਪਿਆ''' [[ਭਾਰਤ]] '''{{ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ}}''' ਭਾਰਤੀ ਚਿੰਨ 2010 ਵਿਚ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਜੋ ਹਿੰਦੀ ਦੇ ਅੱਖਰ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਚਿੰਨ ਹੈ, [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ]], [[ਨੇਪਾਲ]], ਮਾਰਿਸ਼ਸ ਅਤੇ ਸੇਸ਼ੇਲਜ਼ ਵਿੱਚ ਵਰਤੋਂ ’ਚ ਆਉਣ ਵਾਲ਼ੀ [[ਮੁਦ੍ਰਾ]] ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਸੌ ਪੈਸੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਸ੍ਰੀ ਲੰਕਾ ਦੇ ਰੁਪਏ ਵਿੱਚ ਸੌ ਸੈਂਟ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲੀ ਰੁਪਏ ਨੂੰ ਸੌ ਪੈਸੇ, ਚਾਰ ਸੂਕਾਂ ਜਾਂ ਦੋ ਮੋਹਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
==ਨਾਮਕਰਣ==
ਰੁਪਿਆਰੁਪਈਆ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਰੂਪ ਜਾਂ ਰੂਪਿਆਹ ਵਿੱਚ ਰਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਕੱਚੀ ਚਾਂਦੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਰੂਪਿਅਕੰ ਦਾ ਅਰਥ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਹੈ। ਰੁਪਿਆ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਪ੍ਰਯੋਗ ਸਰਵਪ੍ਰਥਮ ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸੰਖਿਪਤ ਸ਼ਾਸਨ (1540 ਤੋਂ 1545) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸ਼ੇਰ ਸ਼ਾਹ ਸੂਰੀ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜੋ ਰੁਪਿਆ ਚਲਾਇਆ ਉਹ ਇੱਕ ਚਾਂਦੀ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਭਾਰ 178 ਗਰੇਨ (11.534 ਗਰਾਮ) ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਤਾਂਬੇ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਜਿਸਨੂੰ ਦਾਮ ਅਤੇ ਸੋਨੇ ਦਾ ਸਿੱਕਾ ਜਿਸਨੂੰ ਮੋਹਰ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਨੂੰ ਵੀ ਚਲਾਇਆ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪੂਰੇ ਉਪ-ਮਹਾਦੀਪਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿੱਚ ਮੌਦਰਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਸੁਦ੍ਰਿੜ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਤਿੰਨਾਂ ਧਾਤਾਂ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦਾ ਮਿਆਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
 
==ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਚਿੰਨਚਿੰਨ੍ਹ==
ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ-ਨਿਵੇਕਲਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਵਿਲੱਖਣ ਪਹਿਚਾਣ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੰਜ ਕਰੰਸੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਕਰੰਸੀਆਂ ਦੇ ‘ਉਚਤਮ ਕਲੱਬ’ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਕਰ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ [[ਅਮਰੀਕਾਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ]] ਦਾ [[ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਡਾਲਰ|ਡਾਲਰ]], [[ਬਰਤਾਨੀਆ]] ਦਾ [[ਪੌਂਡਪਾਊਂਡ]], [[ਯੂਰਪੀਅਨਯੂਰਪੀ ਯੂਨੀਅਨਸੰਘ]] ਦਾ ‘[[ਯੂਰੋ]]’ ਅਤੇ [[ਜਾਪਾਨਜਪਾਨ]] ਦਾ ‘[[ਯੇਨਯੈੱਨ]]’ ਸ਼ਾਮਿਲਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
 
==ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਚਿੰਨ==
ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ ਲਈ ਇਕ ਨਵਾਂ-ਨਿਵੇਕਲਾ ਚਿੰਨ੍ਹ ਮਨਜ਼ੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਵਿਲੱਖਣ ਪਹਿਚਾਣ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੰਜ ਕਰੰਸੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਬਣ ਜਾਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਿਆ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਕਰੰਸੀਆਂ ਦੇ ‘ਉਚਤਮ ਕਲੱਬ’ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਕਰ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਹਿਲਾਂ [[ਅਮਰੀਕਾ]] ਦਾ [[ਡਾਲਰ]], [[ਬਰਤਾਨੀਆ]] ਦਾ [[ਪੌਂਡ]], [[ਯੂਰਪੀਅਨ ਯੂਨੀਅਨ]] ਦਾ ‘[[ਯੂਰੋ]]’ ਅਤੇ [[ਜਾਪਾਨ]] ਦਾ ‘[[ਯੇਨ]]’ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ।
==[[ਡੀ. ਉਦੇ ਕੁਮਾਰ]] ਦਾ ਚਿੰਨ੍ਹ==
[[file:Udaya Kumar(designer).JPG| thumb| [[ਡੀ. ਉਦੇ ਕੁਮਾਰ]] '''{{ਭਾਰਤੀ ਰੁਪਏ}}''' ਦਾ ਡਿਜ਼ਾਈਨਰ]]
ਇਹ ਨਵਾਂ ਨਿਰੋਲ ਭਾਰਤੀ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇਵਨਾਗਰੀ ਲਿਪੀ ਦੇ ‘ਰੈਅ’ ਅਤੇ ਰੋਮਨ ਲਿਪੀ ‘ਆਰ’ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਹੈ। ਇਹ ਚਿੰਨ ਜਾਂ ਤਾਂ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਉਤੇ ਛਾਪਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੀ ਉਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਨਵਾਂ ਚਿੰਨ੍ਹ, ਆਈ ਆਈ ਟੀ ਦੇ ਪੋਸਟ ਗਰੈਜੂਏਟ, [[ਡੀ. ਉਦੇ ਕੁਮਾਰ]] ਨੇ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚੇ ਅਜਿਹੇ 3000 ਡਿਜ਼ਾਈਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸ੍ਰੀ [[ਡੀ. ਉਦੇ ਕੁਮਾਰ]] ਨੇ ਇਸ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਲਈ 2.5 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦਾ ਨਕਦ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਆਉਂਦੇ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਚਿੰਨ੍ਹ ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਚਲਦੀ ਕਰੰਸੀ ਲਈ ਅਪਣਾ ਲਵੇਗੀ। ਪਰ ਇਸ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਵਾਲੀ ਭਾਰਤੀ ਕਰੰਸੀ ਨੂੰ ਆਲਮੀ ਪੱਧਰ ਉਤੇ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 18 ਤੋਂ 24 ਮਹੀਨੇ ਲੱਗਣਗੇ। ਇਸ ਨਵੇਂ ਚਿੰਨ੍ਹ ਨਾਲ [[ਭਾਰਤੀ]] ਰੁਪਏ, [[ਪਾਕਿਸਤਾਨ]], [[ਨਿਪਾਲ]], [[ਸ੍ਰੀਲੰਕਾ]] ਅਤੇ [[ਇੰਡੋਨੇਸ਼ੀਆ]] ਦੇ ਰੁਪਏ ਵਾਲੀਆਂ ਕਰੰਸੀਆਂ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਭਿੰਨ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਭਾਰਤੀ ਕਰੰਸੀ ਨੂੰ ਨਿਵੇਕਲਾ ਸਥਾਨ ਦੇਣ ਨਾਲ, ਦੇਸ਼ ਅੰਦਰ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਤੇਜ਼ ਹੋਵੇਗੀ।
 
{{ਅੰਤਕਾ}}
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਮੁਦ੍ਰਾ]]
{{ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ}}
 
[[ਸ਼੍ਰੇਣੀ:ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਮੁਦਰਾਵਾਂ]]
{{ਅਧਾਰ}}
ਇਕ ਰੁਪਏ ਦੋ ਰੁਪਏ