ਸ਼ੇਖ਼ ਸਾਦੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

| school_tradition = [[ਫਾਰਸੀਫ਼ਾਰਸੀ ਸ਼ਾਇਰੀ]], [[ਫਾਰਸੀਫ਼ਾਰਸੀ ਸਾਹਿਤ]]

| main_interests = [[ਸ਼ਾਇਰੀ]], [[ਰਹੱਸਵਾਦ]], [[ਮੰਤਕ]], [[ਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ]], [[ਸੂਫੀਵਾਦਸੂਫ਼ੀਵਾਦ]]

ਅਬੂ ਮੁਹੰਮਦ ਮੁਸਲਹੁੱਦੀਨ ਬਿਨ ਅਬਦੁੱਲਾ ਸ਼ਿਰਾਜ਼ੀ (ਉਪਨਾਮ ਸਾਦੀ ;ਫਾਰਸੀ : ابومحمد مصلح الدین بن عبدالله شیرازی‎) ਦਾ ਜਨਮ ਸੰਨ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1184 ਈ . ਵਿੱਚ ਸ਼ੀਰਾਜ ਨਗਰ ਦੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ । <ref> http://www.indianetzone.com/37/sheikh_saadi_classical_sufi_author.htm </ref> ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅਬਦੁੱਲਾਹ ਅਤੇ ਦਾਦਾ ਦਾ ਨਾਮ ਸ਼ਰਫੁੱਦੀਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਅਜੇ ਉਹ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਕਠਿਨਾਈ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹੰਢਾਇਆ। ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੱਦੀ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਬਗਦਾਦ ਲਈ ਰਵਾਨਾ ਹੋ ਗਏ। ਉੱਚੇ ਪਧਰ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਉਹ ਗਿਆਨ ਦੇ ਅਲ ਨਿਜ਼ਾਮੀਆ ਕੇਂਦਰ (1195 - 1226) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਗਏ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਲਾਮੀ ਵਿਗਿਆਨ, ਕਾਨੂੰਨ, ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ, ਇਤਹਾਸ, ਅਰਬੀ ਸਾਹਿਤ, ਅਤੇ ਇਸਲਾਮੀ ਧਰਮਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮ ਤਾਲੀਮ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ।

ਪੜ੍ਹਾਈ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਉਹ ਇਸਲਾਮੀ ਦੁਨੀਆਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਕਈ ਭਾਗਾਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਯਾਤਰਾ ਉੱਤੇ ਗਏ - ਅਰਬ, ਸੀਰੀਆ, ਤੁਰਕੀ, ਮਿਸਰ, ਮੋਰੱਕੋ, ਮਧ ਏਸ਼ੀਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਇਦ ਭਾਰਤ ਵੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਸੋਮਨਾਥ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਮੰਦਿਰ ਦੇਖਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਸੀਰੀਆ ਵਿੱਚ ਧਰਮਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਗਿਰਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੋਂ ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਸਾਥੀ ਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਦਸ ਸਿੱਕੇ (ਦੀਨਾਰ) ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਵਾਇਆ। ਉਸ ਨੇ 100 ਦੀਨਾਰ ਦਹੇਜ ਵਿੱਚ ਦੇਕੇ ਆਪਣੀ ਕੁੜੀ ਦਾ ਵਿਆਹ ਵੀ ਸਾਦੀ ਨਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਹ ਕੁੜੀ ਬੜੀ ਅੱਖੜ ਸੁਭਾਅ ਦੀ ਸੀ। ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪੈਸਾ ਦੇਕੇ ਛੁੜਾਏ ਜਾਣ ਦੀ ਚਰਚਾ ਕਰ ਕੇ ਸਾਦੀ ਨੂੰ ਖਿਝਾਇਆ ਕਰਦੀ ਸੀ। ਇੰਜ ਹੀ ਇੱਕ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਸਾਦੀ ਨੇ ਉਸਦੇ ਵਿਅੰਗ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ: ਹਾਂ, ਤੇਰੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਦਸ ਦੀਨਾਰ ਦੇਕੇ ਜਰੂਰ ਮੈਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾਇਆ ਸੀ ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਸੌ ਦੀਨਾਰ ਦੇ ਬਦਲੇ ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁੜ ਦਾਸਤਾ ਦੇ ਬੰਧਨ ਵਿੱਚ ਬੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤਾ।

ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਯਾਤਰਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਸਾਦੀ ਸ਼ੀਰਾਜ ਪਰਤ ਆਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ - ਬੋਸਤਾਨ ਅਤੇ ਗੁਲਿਸਤਾਨ - ਦੀ ਰਚਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਸਾਹਸਿਕ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕ ਮਨੋਰੰਜਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਅਤੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਅਨੋਖੇ ਅਤੇ ਕੀਮਤੀ ਅਨੁਭਵਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ ਹੈ। ਉਹ ਸੌ ਤੋਂ ਵਧ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਜਿੰਦਾ ਰਹੇ ਅਤੇ ਸੰਨ‌ 1292 ਦੇ ਲੱਗਭੱਗ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋਇਆ।