ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਇੱਲ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਛੋ added Category:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਛੀ using HotCat |
ਲੇਖ ਵਿਚ ਵਾਧਾ |
||
ਲਾਈਨ 17:
}}
'''ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਇੱਲ''',(en: '''brahminy kite''') (''Haliastur indus'') - ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਇੱਲ ਐੱਕੀਪਿਟ੍ਰਿਡੀ (Accipitridae) ਖੱਲ੍ਹਣੇ ਦਾ ਇਕ ਮਧਰੇ ਕੱਦ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪੰਖੀ ਏ। ਇਸਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨਾਂਅ Haliastur indus ਏ। Haliastur ਮਧਰੇ ਕੱਦ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਏ ਤੇ Indus ਦਾ ਭਾਵ ਆਪਾਂ ਸਾਰੇ ਜਾਣਨੇ ਹਾਂ ਜਾਣੀਕੇ ਸਿੰਧ। ਇਸਦਾ ਇਲਾਕਾ ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ, [[ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ|ਦੱਖਣੀ-ਚੜ੍ਹਦੇ ਏਸ਼ੀਆ]] ਦੇ ਟਾਪੂ ਦੇਸ ਤੇ [[ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ]] ਹਨ। ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਸਨੂੰ ਅਗਾੜੀ ੪ ਰਕਮਾਂ ਵਿਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਏ। [[ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ]] ਵਿਚਲੀ ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਇੱਲ ਨੂੰ Haliastur Indus Indus ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ [[ਜਲਗਾਹ|ਜਲਗਾਹਾਂ]] ਤੇ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਝੀਲਾਂ, ਨਦੀਆਂ ਤੇ [[ਝੋਨਾ|ਝੋਨੇ]] ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦੁਆਲੇ। ਆਮ ਕਰਕੇ ਤਾਂ ਇਹ ਮੈਦਾਨੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਹੀ ਬਸਰਦੀ ਹੈ ਪਰ [[ਹਿਮਾਲਿਆ|ਹਿਮਾਲਾ]] ਤੇ ਇਹ ੩੦੦੦ ਤੋਂ ੫੦੦੦ ਮੀਟਰ ਤਕ ਦੀ ਉੱਚਾਈ ਤੇ ਵੀ ਵੇਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੱਲੇ-ਕਾਰੇ ਜਾਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਡਾਰਾਂ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਕਦੇ ਹੀ ਕੋਈ ਵੱਡੀ ਡਾਰ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਏ।
== ਜਾਣ ਪਛਾਣ ==
ਇਸਦੀ ਲੰਮਾਈ ੪੫ ਤੋਂ ੫੧ ਸੈਮੀ, ਪਰਾਂ ਦਾ ਫੈਲਾਅ ੧੦੯ ਤੋਂ ੧੨੪ ਸੈਮੀ ਤੇ ਵਜ਼ਨ ੩੨੦ ਤੋਂ ੬੭੦ ਗ੍ਰਾਮ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਏ।<ref>{{Cite web|url=http://www.oiseaux-birds.com/card-brahminy-kite.html|title=Brahminy Kite|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref> ਇਸਦਾ ਸਿਰ, ਧੌਣ ਤੇ ਢਿੱਡ ਚਿੱਟੇ ਅਤੇ ਪਿੱਠ, ਪਰ ਤੇ ਪੱਟ ਫਿੱਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪੂੰਝਾ ਵੀ ਫਿੱਕਾ ਭੂਰਾ ਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪੂੰਝੇ ਦਾ ਅਖੀਰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਚਿੱਟਾ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਮਾਦਾਵਾਂ ਨਰਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਥੋੜਾ ਵੱਡੇ ਕੱਦ ਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ। ਕਿਸ਼ੋਰ ਪੰਖੇਰੂਆਂ ਦਾ ਸਾਰਾ ਸਰੀਰ ਆਮ ਕਰਕੇ ਭੂਰਾ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਏ।
== ਖ਼ੁਰਾਕ ==
ਭਾਵੇਂਕਿ ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਇੱਲ ਇਕ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਏ ਪਰ ਇਹ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤ [[ਮੁਰਦਾਖੋਰ]] ਵੀ ਏ। ਇਹ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਝੀਂਗਿਆਂ, [[ਬਿੱਛੂ|ਬਿੱਛੂਆਂ]], ਨਿੱਕੇ ਪੰਛੀਆਂ, [[ਡੱਡੂ|ਡੱਡੂਆਂ]], [[ਮੱਛੀ|ਮੱਛੀਆਂ]], ਕੀਟ-ਪਤੰਗਿਆਂ ਤੇ ਹੋਰ ਨਿੱਕੇ ਰੀਂਙਣ ਵਾਲੇ ਜੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਕਰਦੀ ਏ।
== ਪਰਸੂਤ ==
ਇਸਦਾ ਪਰਸੂਤ ਵੇਲਾ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਅੱਡ ਅੱਡ ਮੌਸਮ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਭਾਰਤੀ ਉਪਮਹਾਂਦੀਪ ਵਿਚ ਪੋਹ ਤੋਂ ਵਸਾਖ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਅਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਵਿਚ ਭਾਦੋਂ ਤੋਂ ਕੱਤੇਂ ਤੇ ਵਸਾਖ ਤੋਂ ਹਾੜ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਜੋੜਾ ਆਪਣਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਰਲ਼ਕੇ ਕਿਸੇ ਉੱਚੇ ਰੁੱਖ ਦੇ [[ਦੁਫਾਂਗੜ]] ਵਿਚ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬੇਢੰਗਾ ਜਿਹਾ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਡਾਹਣੀਆਂ, ਘਾਹ, ਪਾਣੀ ਵਾਲੀ ਬੂਟੀ ਤੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਤਰਦੇ ਕੂੜੇ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਏ। ਮਾਦਾ ੧ ਵੇਰਾਂ ੩ ਆਂਡੇ ਦੇਂਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੇਕਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ੨੮ ਤੋਂ ੩੫ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਬਹਿਆ ਜਾਂਦਾ ਏ। ਬੋਟ ਆਂਡਿਆਂ ਚੋਂ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ੪੫ ਤੋਂ ੫੬ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਉੱਡਣ ਗੋਚਰੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਪੂਰੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਗਲੇ ੨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿਚ ਮਿਲਦੀ ਏ।
== ਇਨਸਾਨੀ ਨਾਤਾ ==
[[ਹਿੰਦੂ ਮਿਥਿਹਾਸ]] ਅਨੁਸਾਰ ਬਾਮ੍ਹਣੀ ਇੱਲ ਭਗਵਾਨ [[ਵਿਸ਼ਨੂੰ|ਵਿਸ਼ਣੂ]] ਦੀ ਸਵਾਰੀ ਏ ਜੀਹਨੂੰ ਕਿ ਗਰੁੜ ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਏ।. <ref>{{Cite web|url=https://en.m.wikipedia.org/wiki/Brahminy_kite|title=Brahminy Kite Wikipedia|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.arkive.org/brahminy-kite/haliastur-indus/|title=Brahminy Kite Arkive|last=|first=|date=|website=|publisher=|access-date=}}</ref>
==ਹੁਲੀਆ==
| |||