ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

====ਸੰਪ੍ਰੁਭਤਾ====

ਸੰਪ੍ਰੁਭਤਾ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮਤਲੱਬ ਹੈ ਸਰਵੋੱਚ ਜਾਂ ਆਜਾਦ . ਭਾਰਤ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਆਂਤਰਿਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਕਾਬੂ ਵਲੋਂ ਪੂਰਣਤਯਾ ਅਜ਼ਾਦ ਸੰਪ੍ਰੁਭਤਾਸੰਪੰਨ ਰਾਸ਼ਟਰ ਹੈ . ਇਹ ਸਿੱਧੇ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਚੁਣੇ ਗਏ ਇੱਕ ਅਜ਼ਾਦ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਸਿਤ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹੀ ਸਰਕਾਰ ਕਨੂੰਨ ਬਣਾਕੇ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦੀ ਹੈ .

ਭਾਰਤ ਨੇ ਇੱਕ ਮਿਸ਼ਰਤ ਆਰਥਕ ਮਾਡਲ ਨੂੰ ਅਪਨਾਇਆ ਹੈ . ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਸਮਾਜਵਾਦ ਦੇ ਲਕਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਲਈ ਕਈ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਜਿਵੇਂ ਅਸਪ੍ਰਸ਼ਿਅਤਾ ਉਨਮੂਲਨ, ਜਮੀਂਦਾਰੀ ਅਧਿਨਿਯਮ, ਸਮਾਨ ਤਨਖਾਹ ਅਧਿਨਿਯਮ ਅਤੇ ਬਾਲ ਮਿਹਨਤ ਮਨਾਹੀ ਅਧਿਨਿਯਮ ਆਦਿ ਬਣਾਇਆ ਹੈ .

==== ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ====

ਧਰਮਨਿਰਪੱਖ ਸ਼ਬਦ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ 1976 ਵਿੱਚ ਹੋਏ 42ਵੇਂ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਅਧਿਨਿਯਮ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ . ਇਹ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦੀ ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਹਿਨਸ਼ੀਲਤਾ ਸੁਨਿਸ਼ਚੀਤ ਕਰਦਾ ਹੈ . ਭਾਰਤ ਦਾ ਕੋਈ ਆਧਿਕਾਰਿਕ ਧਰਮ ਨਹੀਂ ਹੈ . ਇਹ ਨਾ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਧਰਮ ਨੂੰ ਹੱਲਾਸ਼ੇਰੀ ਦਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਵਲੋਂ ਭੇਦਭਾਵ ਕਰਦਾ ਹੈ . ਇਹ ਸਾਰੇ ਧਰਮਾਂ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਸਮਾਨ ਸੁਭਾਅ ਕਰਦਾ ਹੈ . ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਸੰਦ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਧਰਮ ਦਾ ਉਪਾਸਨਾ, ਪਾਲਣ ਅਤੇ ਪ੍ਚਾਰ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ . ਸਾਰੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ, ਚਾਹੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਹੋ ਕਨੂੰਨ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ . ਸਰਕਾਰੀ ਜਾਂ ਸਰਕਾਰੀ ਅਨੁਦਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਸਕੂਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਧਾਰਮਿਕ ਹਦਾਇਤ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ .

 

ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ, ਦੀ ਅਧਿਕਾਂਸ਼ਤ: ਰਸਮੀ ਭੂਮਿਕਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਾ ਅਭਿਵਿਅਕਤੀਕਰਣ, ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਾਨੂੰਨਾਂ (ਵਿਧੇਯਕ) ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਸਹਿਮਤੀ ਦੇਣਾ, ਅਤੇ ਅਧਿਆਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਣਾ। ਉਹ ਭਾਰਤੀ ਸੇਨਾਵਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸੇਨਾਪਤੀ ਵੀ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉੱਪਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਨੂੰ ਇੱਕ ਅਪ੍ਰਤਿਅਕਸ਼ ਮਤਦਾਨ ਢੰਗ ਦੁਆਰਾ 5 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਹੈ ਅਤੇ ਕਾਰਿਆਪਾਲਿਕਾ ਦੀ ਸਾਰੀ ਸ਼ਕਤੀਯਾਂ ਉਸੇਦੇ ਕੋਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਚੋਣ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਾਰਟੀਆਂ ਜਾਂ ਗਠਬੰਧਨ ਦੇ ਦੁਆਰੇ ਪ੍ਰਤੱਖ ਢੰਗ ਵਲੋਂ ਸੰਸਦ ਵਿੱਚ ਬਹੁਮਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਣ ਉੱਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਮਤ ਬਣੇ ਰਹਿਣ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ 5 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਉਪ - ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਾਵਧਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ ਉੱਤੇ ਸਮਾਂ - ਸਮਾਂ ਉੱਤੇ ਇਸਵਿੱਚ ਫੇਰਬਦਲ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

 

ਵਿਅਵਸਥਾਪਿਕਾ ਸੰਸਦ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿਸਦੇ ਦੋ ਅਰਾਮ ਹਨ - ਉੱਚਸਦਨ ਰਾਜ ਸਭਾ, ਅਤੇ ਨਿੰਨਸਦਨ ਲੋਕਸਭਾ। ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ 245 ਮੈਂਬਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕਸਭਾ ਵਿੱਚ 552।. ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਦਾ ਚੋਣ, ਅਪ੍ਰਤਿਅਕਸ਼ ਢੰਗ ਵਲੋਂ 6 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕਸਭਾ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਦਾ ਚੋਣ ਪ੍ਰਤੱਖ ਢੰਗ ਵਲੋਂ, 5 ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਮਿਆਦ ਦੇ ਲਈ। 18 ਸਾਲ ਵਲੋਂ ਜਿਆਦਾ ਉਮਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਮਤਦਾਨ ਕਰ ਲੋਕਸਭਾ ਦੇ ਮੈਬਰਾਂ ਦਾ ਚੋਣ ਕਰ ਸੱਕਦੇ ਹਾਂ।

 

 

ਕਾਰਿਆਪਾਲਿਕਾ ਦੇ ਤਿੰਨ ਅੰਗ ਹਨ - ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਉੱਪਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀਮੰਡਲ। ਮੰਤਰੀਮੰਡਲ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਧਾਨਮੰਤਰੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮੰਤਰੀਮੰਡਲ ਦੇ ਪ੍ਰਤਿਏਕ ਮੰਤਰੀ ਨੂੰ ਸੰਸਦ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਕਾਰਿਆਪਾਲਿਕਾ, ਵਿਅਵਸਥਾਪਿਕਾ ਵਲੋਂ ਹੇਠਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

 

ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜਾਦ ਅਦਾਲਤ ਦਾ ਸਿਖਰ ਸਰਵੋੱਚ ਅਦਾਲਤ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਪ੍ਰਧਾਨ ਜੱਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਰਵੋੱਚ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨਵੇਂ ਮਾਮਲੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਚ ਨਿਆਲੀਆਂ ਦੇ ਵਿਵਾਦਾਂ, ਦੋਨ੍ਹੋਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 24 ਉੱਚ ਅਦਾਲਤ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਸਰਵੋੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੀ ਆਸ਼ਾ ਸੀਮਿਤ ਹਨ। ਅਦਾਲਤ ਅਤੇ ਵਿਅਵਸਥਾਪਿਕਾ ਦੇ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਮੱਤਭੇਦ ਜਾਂ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਸੁਲਹ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ।