|
[[ਤਸਵੀਰ:LindisfarneFol27rIncipitMatt.jpg|thumb|200x200px| ਲਿੰਡਿਸਫਾਰਨ ਇੰਜੀਲ ਸਰ ਰੌਬਰਟ ਕਾਟਨ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਖਜ਼ਾਨਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ। ]]
ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਯੋਜਨਾ [[ਇੰਗਲੈਂਡ|ਅੰਗਰੇਜ਼]] [[ਗਣਿਤ|ਗਣਿਤ ਵਿਗਿਆਨੀ]] ਜੋਹਨ ਡੀ ਦੁਆਰਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ 1556 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੀ ਮੈਰੀ ਪਹਿਲੀ ਨੂੰ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਖਰੜੇ ਅਤੇ ਰਿਕਾਰਡਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਇੱਕ ਦੂਰਦਰਸ਼ੀ ਯੋਜਨਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਲਾਗੂ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। <ref>Fell-Smith, Charlotte (1909) ''John Dee: 1527–1608''. London: Constable and Company [http://www.johndee.org/charlotte/ Available online]</ref>
ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚ, 1694 ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ''ਸ਼ਾਹੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ'' ਬਣਾਉਣ ਲਈ [[ਸਰ ਰਿਚਰਡ ਬੈਂਟਲੇ]] ਦੇ ''ਪ੍ਰਸਤਾਵ'' ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਨਵੀਂ ਰੁਚੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ। ਈਸਾਈ ਮੱਠ ਦੇ ਭੰਗ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂਮੋਲ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਜੋ ਮੱਠ ਦੀਆਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ, ਦਾ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਖਰੜੇ ਦੇ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਮੁੱਲ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸਨ। ਸਰ ਰੌਬਰਟ ਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣ, ਖਰੀਦਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਵਿਚ ਸੀ. <ref>[[John Aikin]]. ''The Lives of John Selden, Esq., and Archbishop Usher; With Notices of the Principal English Men of Letters with Whom They Were Connected''. 1812. p. 375.</ref> ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਦੇ ਪੋਤੇ ਨੇ ਇਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਜੋਂ ਦਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਬਾਦਲੇ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ. <ref>{{Cite web|url=http://www.bl.uk/reshelp/findhelprestype/manuscripts/cottonmss/cottonmss.html|title=Cotton Manuscripts|date=2003-11-30|publisher=[[British Library]]|access-date=2014-07-22}}</ref> <ref>'An Act for the better settling and preserving the Library kept in the House at Westminster called Cotton House in the Name and Family of the Cottons for the Benefit of the Publick [Chapter VII. Rot. Parl. 12 § 13 Gul. III. p. 1. n. 7.]', Statutes of the Realm: volume 7: 1695-1701 (1820), pp. 642-643. URL: http://www.british-history.ac.uk/report.aspx?compid=46991</ref>
=== ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ===
[[ਤਸਵੀਰ:Sir_Hans_Sloane,_an_engraving_from_a_portrait_by_T._Murray.jpg|thumb| ਸਰ ਹੰਸ ਸਲੋਨੇ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਦਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰ]] ਨੂੰ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ]]
ਪਹਿਲੀ ਸਹੀਾ ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1753 ਵਿੱਚ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੇ]] ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਇਹ ਨਵੀਂ ਸੰਸਥਾ ਇਕ ਨਵੇਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੀ - ਰਾਸ਼ਟਰੀ, ਨਾ ਤਾਂ ਚਰਚ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰਾਜਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ, ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਸਭ ਕੁਝ ਇਕੱਠਾ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ. <ref name="world and its people">{{Cite book|title=The World and Its People|last=Dunton|first=Larkin|publisher=Silver, Burdett|year=1896|page=38}}</ref> ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੀ ਨੀਂਹ ਡਾਕਟਰ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਵਿਗਿਆਨੀ ਸਰ ਹਾਂਸ ਸਲੋਏਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਵਿਚ ਪਈ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਵਿਚ ਉਤਸੁਕਤਾਵਾਂ ਦਾ ਇਕ ਅਣਸੁਣਿਆ ਭੰਡਾਰ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤਾ ਜਿਸਦੀ ਉਸ ਨੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ 20,000 ਡਾਲਰ ਵਿਚ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀ। <ref>{{Cite web|url=http://www.fathom.com/course/21701728/session1.html|title=Creating a Great Museum: Early Collectors and The British Museum|publisher=Fathom|archive-url=https://web.archive.org/web/20100102202555/http://www.fathom.com/course/21701728/session1.html|archive-date=2 January 2010|access-date=4 July 2010}}</ref>
ਸਲੋਨੇ ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿਚ ਕੁਝ 40,000 ਛਾਪੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ 7,000 [[ਹੱਥ ਲਿਖਤ|ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ]] ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਪ੍ਰਿੰਟ ਅਤੇ ਡਰਾਇੰਗ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ. <ref>{{Cite web|url=https://www.britishmuseum.org/the_museum/history/general_history.aspx|title=General history|date=14 June 2010|website=British Museum|access-date=4 July 2010}}</ref> ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਐਕਟ 1753 ਨੂੰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਕਪਾਹ ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਅਤੇ Harleian ਲਾਇਬਰੇਰੀ . ਇਹ 1757 ਵਿਚ ਰਾਇਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਰਾਜਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ ਗਏ. <ref>Letter to Charles Long (1823), BMCE115/3,10. Scrapbooks and illustrations of the Museum. (Wilson, David, M.) (2002). The British Museum: A History. London: The British Museum Press, pg 346</ref>
ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਲਈ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਗੈਲਰੀਆਂ ਅਤੇ [[ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ|ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ]] 15 ਜਨਵਰੀ 1759 ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ, <ref>[http://www.historytoday.com/MainArticle.aspx?m=33121&amid=30262261 The British Museum Opened], History Today</ref> ਅਤੇ 1757 ਵਿੱਚ, ਕਿੰਗ ਜਾਰਜ II ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹਰ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾੱਪੀ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੋਇਆ ਕਿ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਣਮਿਥੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਧੇਗੀ।
[[ਤਸਵੀਰ:The_North_Prospect_of_Mountague_House_JamesSimonc1715.jpg|left|thumb| ਮੋਂਟਾਗੂ ਹਾ Houseਸ, [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ]] ਸੀਟ, ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ 1753 ਵਿਚ ਹੋਈ ਸੀ. ]]
ਐਂਥਨੀ ਪਨੀਜ਼ੀ 1856 ਵਿਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਵਿਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਬਣੇ, ਜਿੱਥੇ ਉਸਨੇ ਇਸ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਦੀ ਨਿਗਰਾਨੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੌਰਾਨ, ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਹੋਲਡਿੰਗ 235,000 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 540,000 ਵਾਲੀਅਮ ਹੋ ਗਈ, ਇਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਬਣ ਗਈ. ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਸਰਕੂਲਰ ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ 1857 ਵਿਚ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ. ਪਨਜ਼ੀ ਨੇ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਕੈਟਾਲਾਗ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ, "ਨੱਬਵੇਂ-ਇਕ ਕੈਟਾਲਾਗਿੰਗ ਨਿਯਮ" (1841) ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਜੋ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਹਾਇਕਾਂ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ. ਇਹ ਨਿਯਮ 19 ਵੀਂ ਅਤੇ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਦੇ ਸਾਰੇ [[ਕੈਟਾਲੌਗ ਕਾਰਡ|ਕੈਟਾਲਾਗ]] ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਆਈਐਸਬੀਡੀ ਅਤੇ ਡਬਲਿਨ ਕੋਰ ਵਰਗੇ ਡਿਜੀਟਲ ਕੈਟਲੌਗਿੰਗ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ.
== ਕਾਨੂੰਨੀ ਜਮ੍ਹਾ ਅਤੇ ਕਾਪੀਰਾਈਟ ==
[[ਤਸਵੀਰ:National_Library,_Calcutta_2007.jpg|right|thumb| [[ਭਾਰਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ|ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ]], [[ਕੋਲਕਾਤਾ]] । ]]
ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਵਿਚ, ਲੀਗਲ ਡਿਪਾਜ਼ਿਟ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਐਕਟ 2003 ''ਕਾਪੀਰਾਈਟ ਐਕਟ 1911 ਨੂੰ'' ਦੁਬਾਰਾ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਉਥੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹਰ ਪੁਸਤਕ ਦੀ ਇਕ ਕਾਪੀ ਕੌਮੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ( [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬਰੇਰੀ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ]] ) ਨੂੰ ਭੇਜਣੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ; ਪੰਜ ਹੋਰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ (ਆਕਸਫੋਰਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਬੋਡਲੀਅਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਸਕਾਟਲੈਂਡ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਡਬਲਿਨ ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ) ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਣ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਮੁਫਤ ਕਾੱਪੀ ਲਈ ਬੇਨਤੀ ਕਰਨ ਦੇ ਹੱਕਦਾਰ ਹਨ। ਪੁਸਤਕ ਪਬਲਿਸ਼ਿੰਗ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਭਾਅ ਇਹ ਸੁਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇਭਾੋਂਗ ੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ.
ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੇ ਗਣਤੰਤਰ ਵਿੱਚ, ''ਕਾਪੀਰਾਈਟ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਅਧਿਕਾਰ ਐਕਟ 2000 ਵਿੱਚ'' ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹਰ ਕਿਤਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਕਾਪੀ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਟ੍ਰਿਨਿਟੀ ਕਾਲਜ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਡਬਲਿਨ, ਲਿਮ੍ਰਿਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਦੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ। ਡਬਲਿਨ ਸਿਟੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਅਤੇ [[ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬਰੇਰੀ|ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ]] . ਚਾਰ ਕਾਪੀਆਂ ਆਇਰਲੈਂਡ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਇਸ ਦੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਵਿਚ ਵੰਡਣ ਲਈ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਹਨ. ਅੱਗੇ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਲਿਖਤ ਮੰਗਣ ਤੇ ਇੱਕ ਕਾੱਪੀ ਬੋਡਲਿਅਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਕੈਂਬਰਿਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਆਫ਼ ਸਕਾਟਲੈਂਡ, ਅਤੇ ਵੇਲਜ਼ ਦੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਦੇਣੀ ਹੈ.
== ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ==
[[ਤਸਵੀਰ:National_Library_of_Venezuela_building_1.jpg|right|thumb| [[ਕਾਰਾਕਾਸ|ਕਰਾਕੇਸ]] ਵਿਚ ਵੈਨਜ਼ੂਏਲਾ ਦੀ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ . ]]
ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਰਵ ਵਿਆਪਕ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸੰਬੰਧੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਦੇ ਸਾਂਝੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟੀਚੇ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ, ਉਸ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਜਾਂ ਕਿਤਾਬ ਵਰਗੇ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਦੇ ਬਾਈਬਲ ਸੰਬੰਧੀ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਕੇ ਜਾਂ ਉਸ ਖਾਸ ਦੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਨਾ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰੀਕੇ.
== ਹਵਾਲੇ ==
| 