ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

[[ਤਸਵੀਰ:18th_century_ethnography.jpg|right|thumb|300x300px| 18 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦਾ ਡੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ [[ਏਸ਼ੀਆ|ਉਕਸਾਉਣ ਵਾਲਾ]], [[ਏਸ਼ੀਆ]], [[ਅਮਰੀਕਾ (ਮਹਾਂ-ਮਹਾਂਦੀਪ)|ਅਮਰੀਕਾ]] ਅਤੇ [[ਅਫ਼ਰੀਕਾ|ਅਫਰੀਕਾ]] ਦੇ ਵਸਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਾਸ ਪਹਿਰਾਵੇ ਵਿਚਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ. ਹੇਠਾਂ ਇਕ [[ਅੰਗਰੇਜ਼]], ਇਕ ਡੱਚਮੈਨ, ਇਕ ਜਰਮਨ ਅਤੇ ਇਕ [[ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਲੋਕ|ਫ੍ਰੈਂਚਸ਼ੀਅਨ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ]] . ]]

[[ਤਸਵੀਰ:Cops_in_a_Donut_Shop_2011_Shankbone.jpg|thumb| ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀ ਡੌਨਟ ਅਤੇ ਕੌਫੀ ਖਰੀਦ ਰਹੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ [[ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ]] ਵਿੱਚ ਸਟੀਰੀਓਨੁਮਾ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ। ]]

[[ਸਮਾਜਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ|ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ]], ਇੱਕ '''ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ''' ਵਿਅਕਤੀ ਇੱਕ ਖਾਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਅਤਿ-ਸਾਧਾਰਨੀਕ੍ਰਿਤ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://archive.org/details/dictionaryofpsyc0000card|title=Dictionary of psychology|last=Cardwell|first=Mike|publisher=Chicago Fitzroy Dearborn|year=1999|isbn=978-1579580643|location=|pages=}}</ref> ਇਹ ਇੱਕ ਉਮੀਦ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸਮੂਹ ਦੇ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਬਾਰੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਮੀਦ ਦੀ ਕਿਸਮ ਵੱਖ ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ; ਇਹ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਸਮੂਹ ਦੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ, ਪਸੰਦਾਂ ਜਾਂ ਯੋਗਤਾ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਉਮੀਦ।

ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਸਾਧਾਰਨੀਕ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਬੰਦਾ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਲਈ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਸੱਚ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.simplypsychology.org/katz-braly.html|title=Stereotypes {{!}} Simply Psychology|website=www.simplypsychology.org|archive-url=https://web.archive.org/web/20110211223644/https://www.simplypsychology.org/katz%2Dbraly.html|archive-date=2011-02-11|access-date=2018-03-25}}</ref> ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਸਧਾਰਨੀਕਰਨ ਜਲਦੀ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵੇਲੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਤੇ ਇਹ ਗ਼ਲਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.simplypsychology.org/katz-braly.html|title=Stereotypes|last=McLeod|first=Saul|website=Simply Psychology|archive-url=https://web.archive.org/web/20110211223644/https://www.simplypsychology.org/katz%2Dbraly.html|archive-date=2011-02-11|access-date=12 March 2018}}</ref> ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਸਮਾਜਿਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀਕਰਨ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਪੱਖਪਾਤੀ ਰਵੱਈਏ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੈ, ਅਤੇ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਉਹ ਲੋਕ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਜ਼ਬਾਨ ਤੇ ਆਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਕੋਲ ਮੰਨਣ ਵਾਸਤੇ ਤਿਆਰ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਵੀ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਬੰਦਾ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਹ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਵਿਅਕਤੀ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕ ਪ੍ਰਤੱਖ ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ।

[[ਸਮਾਜਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ|ਸਮਾਜਿਕ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ]], ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਹਰ ਉਹ ਵਿਚਾਰਵਿੱਚ ਾਰ ਹੈ ਜੋ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਜਾਂ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਕੁਝ ਤਰੀਕਿਆਂ ਬਾਰੇ ਵਿਆਪਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਮਨਸ਼ਾ ਉਸ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਜਾਂ ਵਿਹਾਰਾਂ ਦੇ ਪੂਰੇ ਸਮੂਹ ਤੇ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।<ref name="McGarty Yzerbyt et al. (2002)">{{Cite book|title=Stereotypes as explanations: The formation of meaningful beliefs about social groups|last=McGarty|first=Craig|last2=Yzerbyt|first2=Vincent Y.|last3=Spears|first3=Russel|publisher=[[Cambridge University Press]]|others=|year=2002|isbn=978-0-521-80047-1|editor-link=|edition=|volume=|location=Cambridge|pages=1–15|chapter=Social, cultural and cognitive factors in stereotype formation|author-link=|author-link2=|chapter-url=http://catdir.loc.gov/catdir/samples/cam033/2002073438.pdf}}</ref> ਇਹ ਵਿਚਾਰਵਿੱਚ ਾਰ ਜਾਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ [[ਯਥਾਰਥ|ਹਕੀਕਤ ਨੂੰ]] ਦਰਸਾ ਵੀ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ ਵੀ।<ref name="Judd et al. (1993)">{{Cite journal|last=Judd|first=Charles M.|last2=Park|first2=Bernadette|year=1993|title=Definition and assessment of accuracy in social stereotypes|url=|journal=[[Psychological Review]]|volume=100|issue=1|pages=109–128|doi=10.1037/0033-295X.100.1.109}}</ref> <ref name="Cox et al. (2012)">{{Cite journal|last=Cox|first=William T. L.|last2=Abramson|first2=Lyn Y.|last3=Devine|first3=Patricia G.|last4=Hollon|first4=Steven D.|year=2012|title=Stereotypes, Prejudice, and Depression: The Integrated Perspective|url=http://www.archpsychological.com/blog/wp-content/uploads/2012/09/deprejudice-txng-dep-n-prejudice-w-tx-for-other.pdf|journal=[[Perspectives on Psychological Science]]|volume=7|issue=5|pages=427–449|doi=10.1177/1745691612455204|pmid=26168502|archive-url=https://web.archive.org/web/20131203003741/http://www.archpsychological.com/blog/wp-content/uploads/2012/09/deprejudice-txng-dep-n-prejudice-w-tx-for-other.pdf|archive-date=3 December 2013}}</ref> ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਹੋਰਨਾਂ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਘੜਨ ਬਾਰੇ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਵਿਰੋਧੀ ਤੱਤ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇੱਥੋ ਤੱਕ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਗਿਆਨਾਂ ਅਤੇ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਕੁਝ ਉਪ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨਾਂ ਵਿਚਵਿੱਚ , ਸਟੀਰੀਓਟਾਈਪ ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਦੁਬਾਰਾ ਘੜੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਵਿੱਚ, ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ਹੋਰ ਸਭਿਆਚਾਰਾਂ ਬਾਰੇ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪਛਾਣੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। <ref name="Chakkarath, P. (2010)">{{Cite journal|last=Chakkarath|first=Pradeep|year=2010|title=Stereotypes in social psychology: The 'West-East' differentiation as a reflection of Western traditions of thought|url=|journal=[[Psychological Studies]]|volume=55|issue=1|pages=18–25|doi=10.1007/s12646-010-0002-9.100.1.109}}</ref>