ਰਮਨਲਾਲ ਜੋਸ਼ੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਰਮਨਲਾਲ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਮਈ 1926 ਨੂੰ ਉੱਤਰ [[ਗੁਜਰਾਤ]] ਦੇ ਵਿਜਾਪੁਰ ਨੇੜੇ ਹੀਰਪੁਰਾ ਵਿੱਚ ਜੇਠਾਲਾਲ ਅਤੇ ਮਨੀਬੇਨ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਮੁੱਢਲੀ ਵਿਦਿਆ ਵਡਨਗਰ ਤੋਂ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਉੱਤਰ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਪਿਲਵਈ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ 1950 ਵਿਚ ਬੈਚਲਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਅਤੇ 1954 ਵਿਚ ਮਾਸਟਰ ਆਫ਼ ਆਰਟਸ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਹ 1954 ਤੋਂ 1959 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਲੈਂਗੂਏਜਜ ਵਿੱਚ ਰਿਸਰਚ ਫੈਲੋ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1959 ਤੋਂ 1962 ਤੱਕ ਐਚ ਏ ਆਰਟਸ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ। ਉਸਨੇ 1962 ਵਿਚ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ [[ਉਮਾਸ਼ੰਕਰ ਜੋਸ਼ੀ|ਉਮਾਸ਼ੰਕਰ ਜੋਸ਼ੀ ਦੀ]] ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਪੀਐਚਡੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਵਜੋਂ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਲੱਗਿਆ। 1986 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਗੁਜਰਾਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਭਾਸ਼ਾ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੋਂ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤ ਹੋਇਆ। ਉਸਨੇ 1986 ਤੋਂ 1987 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ 1984 ਤੋਂ 1988 ਤੱਕ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੇ ਉਪ-ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ 1983 ਤੋਂ 1987 ਤੱਕ [[ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ]], ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜਨਰਲ ਕੌਂਸਲ ਦਾ ਮੈਂਬਰ ਰਿਹਾ। ਉਹ 1988 ਤੋਂ 1998 ਤੱਕ [[ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗਰਾਂਟਸ ਕਮਿਸ਼ਨ (ਭਾਰਤ)|ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਗ੍ਰਾਂਟ ਕਮਿਸ਼ਨ]] ਦਾ ਐਮਰਿਟਸ ਫੈਲੋ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੇ ''ਵਿਸ਼ਵ ਸਾਹਿਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਕੋਸ਼'' ਲਈ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵੀ ਰਿਹਾ। ਉਹ ਸਾਹਿਤਕ ਰਸਾਲੇ ''ਉਦੇਸ਼'' ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੰਪਾਦਕ ਸੀ। 10 ਸਤੰਬਰ 2006 ਨੂੰ [[ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ]] ਵਿਖੇ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। <ref name="Dutt1999">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=QA1V7sICaIwC&pg=PA534|title=Who's who of Indian Writers, 1999: A-M|last=Kartik Chandra Dutt|date=1 January 1999|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-0873-5|page=534}}</ref> <ref name="gsp">{{Cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Ramanlal-Joshi.html|title=રમણલાલ જેઠાલાલ જોશી|website=[[Gujarati Sahitya Parishad]]|language=Gujarati|access-date=12 October 2014}}</ref> <ref name="toi">{{Cite news|url=http://m.timesofindia.com/city/ahmedabad/Author-Ramanlal-Joshi-dead/articleshow/1985006.cms|title=Author Ramanlal Joshi dead|date=12 September 2006|work=The Times of India|access-date=11 October 2014}}</ref>

== ਕੰਮ ==

ਉਸਦੀ ਪੰਜ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਸੰਪਾਦਨ ਦੀਆਂ 42 ਕਿਤਾਬਾਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ '': ਗੋਵਰਧਨਰਾਮ:ਏਕ ਅਧਿਅਨ'' (1963), ''ਅਭਿਪਸਾ'' (1968), ''ਪਰਿਮਾਨ'' (1969), ''ਸ਼ਬਦਾਸੇਤੁ'' (1970), ''ਪ੍ਰਤਿਆਯ'' (1970), ''ਸਮਾਂਤਾਰ'' (1976), ''ਭਾਰਤੀ ਨਾਵਲ ਕਥਾ'' (1974), ''ਵਨੀਯੋਗ'' (1977), ''ਵਿਵੇਚਨੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਯਾ'' (1981), ''ਪ੍ਰਗਨਯਾਮੂਰਤੀ ਗੋਵਰਧਨਮ'' (1986), ''ਨਿਸ਼ਪੱਤੀ'' (1988), ''ਪਰਿਵੇਸ਼'' (1988), ''ਵਿਵੇਚਨ ਨੀ ਆਬੋਹਵਾ'' (1989), ''ਆਦਿਵਚਨ'' (1995). ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ:''ਗੋਵਰਧਨਰਾਮ'' (1979), ''ਵੇਰੀਏਸ਼ਨ ਆਨ ਏ ਥੀਮ: ਐਸੇਜ਼ ਆਨ ਗੁਜਰਾਤੀ ਲਿਟਰੇਚਰ'' (1993) ਹਨ। ''ਗੋਵਰਧਨਰਾਮ'' ਗੋਵਰਧਨਰਾਮ ਤ੍ਰਿਪਾਠੀ ਬਾਰੇ ਇੱਕ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫ ਹੈ। ''ਸਵਾ.'' ''ਸਾਕਸਰ ਨਵਲਰਾਮ ਲਕਸ਼ਮੀਰਾਮ ਨੂ ਜੀਵਨਵ੍ਰੁਤੰਤ ਆਨੇ ਕਵਿਜੀਵਨ'' (1966) ਅਤੇ ''ਸ਼ਬਦਾਲੋਕ ਨਾ ਯਾਤਰੀਓ'' 1–2 (1983) ਜੀਵਨੀ ਦੀਆਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਮੱਧਯੁਗੀ ਕਵੀ ਅਖੋ ਦੁਆਰਾ ਕਾਵਿ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ''ਅਖਗੀਤਾ'' ਅਤੇ ''ਅਖਾ ਨੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ'' ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ''ਕਵੀਸਾਂਚਾਯ'' (1981), ''ਉੱਤਮਲਾਲ ਨੀ ਗਦਾਸਿੱਧੀ'' (1972), ''ਗੋਵਰਧਨ ਪ੍ਰਤਿਭਾ'' (1983) ਦਾ ਵੀ ਸਹਿ-ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ''।'' ਉਸਨੇ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਗੁਜਰਾਤੀ ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜੀਵਨੀ ਲੜੀ' ''ਗੁਜਰਾਤੀ ਗ੍ਰੰਥਕਾਰ ਸ਼੍ਰੇਣੀ 'ਦਾ'' 1976 ਤੋਂ 2006 (ਆਪਣੀ ਮੌਤ) ਤੱਕ ਸੰਪਾਦਨ ਕੀਤਾ। <ref name="Dutt1999">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=QA1V7sICaIwC&pg=PA534|title=Who's who of Indian Writers, 1999: A-M|last=Kartik Chandra Dutt|date=1 January 1999|publisher=Sahitya Akademi|isbn=978-81-260-0873-5|page=534}}</ref> <ref name="gsp">{{Cite web|url=http://www.gujaratisahityaparishad.com/prakashan/sarjako/savishesh/Savishesh-Ramanlal-Joshi.html|title=રમણલાલ જેઠાલાલ જોશી|website=[[Gujarati Sahitya Parishad]]|language=Gujarati|access-date=12 October 2014}}</ref> <ref name="toi">{{Cite news|url=http://m.timesofindia.com/city/ahmedabad/Author-Ramanlal-Joshi-dead/articleshow/1985006.cms|title=Author Ramanlal Joshi dead|date=12 September 2006|work=The Times of India|access-date=11 October 2014}}</ref> <ref name="NatarajanNelson1996">{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=1lTnv6o-d_oC&pg=PA121|title=Handbook of Twentieth-century Literatures of India|last=Nalini Natarajan|last2=Emmanuel Sampath Nelson|date=1 January 1996|publisher=Greenwood Publishing Group|isbn=978-0-313-28778-7|page=121}}</ref>