ਨਿਕੋਲੋ ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
#ai16 |
Charan Gill (ਗੱਲ-ਬਾਤ | ਯੋਗਦਾਨ) No edit summary |
||
ਲਾਈਨ 16:
}}
'''ਨਿਕੋਲੋ ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ''' (ਇਤਾਲਵੀ: [nikoˈlɔ makjaˈvɛli]; 3 ਮਈ 1469 – 21 ਜੂਨ 1527) [[ਇਟਲੀ]] ਦਾ ਡਿਪਲੋਮੈਟ ਅਤੇ [[ਰਾਜਨੀਤਕ ਚਿੰਤਕ]], [[ਸੰਗੀਤਕਾਰ]], [[ਕਵੀ]] ਅਤੇ [[ਨਾਟਕਕਾਰ]] ਸੀ। [[ਪੁਨਰਜਾਗਰਣ ਕਾਲ]] ਦੇ [[ਇਟਲੀ]] ਦੀ ਉਹ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਸੀ। ਉਹ ਕਈ ਸਾਲ [[ਫਲੋਰੈਂਸ]] ਰਿਪਬਲਿਕ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਰਿਹਾ। ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ ਦੀ ਖਿਆਤੀ ਉਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ''''ਦ ਪ੍ਰਿੰਸ'''' ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਵਿਵਹਾਰਕ [[ਰਾਜਨੀਤੀ]] ਦਾ ਮਹਾਨ ਗ੍ਰੰਥ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ [[ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿਗਿਆਨ]] ਦਾ ਪਿਤਾ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।<ref>Montesquieu (1689–1755) is a rival for this role. {{cite book|author=Mikko Lahtinen|title=Politics and Philosophy: Niccolò Machiavelli and Louis Althusser's Aleatory Materialism|url=https://books.google.com/books?id=oSywCQAAQBAJ&pg=PA115|year=2009|publisher=BRILL|pages=115–16}}</ref>
ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਤੱਕ ਉਸਨੇ [[ਫਲੋਰੈਂਟੀਨ ਰੀਪਬਲਿਕ]] ਵਿੱਚ ਕੂਟਨੀਤਕ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਸਨੇ ਕਾਮੇਡੀਆਂ, ਕਾਰਨੀਵਲ ਗਾਣੇ ਅਤੇ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਲਿਖੀਆਂ। ਇਤਾਲਵੀ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਲਈ ਉਸਦਾ ਨਿੱਜੀ ਪੱਤਰ-ਵਿਹਾਰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਹੈ।<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=R1mYDwAAQBAJ&lpg=PP1|title=Between Friends: Discourses of Power and Desire in the Machiavelli-Vettori Letters of 1513–1515|last=Najemy|first=John M.|date=15 January 2019|publisher=Princeton University Press|isbn=9780691656649}}</ref> ਉਸਨੇ 1498 ਤੋਂ 1512 ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਮੈਡੀਸੀ ਸੱਤਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਸੀ ਫਲੋਰੈਂਸ ਗਣਰਾਜ ਦੀ ਦੂਜੀ ਚਾਂਸਰੀ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ ਦਾ ਨਾਂ ਉਸ ਵਲੋਂ ਆਪਣੀ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲਿਖਤ ''ਦ ਪ੍ਰਿੰਸ'' ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਏ ਬੇਈਮਾਨ ਤਰੀਕਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਵਜੋਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite web|url=https://www.britannica.com/biography/Niccolo-Machiavelli|title=Niccolo Machiavelli|website=Encyclopedia Britannica|access-date=8 August 2019}}</ref> ਉਸਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਸਦਾ ਅਨੁਭਵ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧੋਖੇ, ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ ਅਤੇ ਅਪਰਾਧ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। <ref>{{cite book|url=https://archive.org/details/mythofstate0000cass|url-access=registration|quote=ernst cassirer the myth of the state.|title=The Myth of the State|last=Cassirer|first=Ernst|date=1946|publisher=Yale University Press|isbn=9780300000368|pages=[https://archive.org/details/mythofstate0000cass/page/141 141]–145}}</ref>ਉਸਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਈ ਹਾਕਮ ਜਦੋਂ ਰਾਜ ਜਾਂ ਗਣਤੰਤਰ ਸਥਾਪਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਹਿੰਸਾ ਸਮੇਤ ਉਸਦੇ ਕੰਮਾਂ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਅਤੇ ਸਿੱਟੇ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੋਣ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।<ref>For example, The Prince chap. 15, and The Discourses Book I, chapter 9</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=E7mScxst9UoC&q=history%20of%20political%20philosophy&pg=PT315|title=History of Political Philosophy|last1=Strauss|first1=Leo|last2=Cropsey|first2=Joseph|date=15 June 2012|publisher=University of Chicago Press|isbn=9780226924717|page=297}}</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=Q4EULB2IM50C&q=machiavelli's%20virtue&pg=PA178|title=Machiavelli's Virtue|last=Mansfield|first=Harvey C.|date=25 February 1998|publisher=University of Chicago Press|isbn=9780226503721|page=178}}</ref> ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ ਦੇ ''ਦ ਪ੍ਰਿੰਸ'' ਬਾਰੇ ਰਲਵੀਂ ਮਿਲ਼ਵੀਂ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਹੋਈ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਮਾੜੇ ਹਾਕਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਬੁਰੇ ਸਾਧਨਾਂ ਦਾ ਸਿੱਧਾ ਵਰਣਨ ਮੰਨਿਆ; ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੱਤਾ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਰੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ ਨਜ਼ਰ ਆਈਆਂ।<ref>{{cite journal |last1= Giorgini |first1= Giovanni |title= Five Hundred Years of Italian Scholarship on Machiavelli's Prince |journal= Review of Politics |date= 2013 |volume= 75 |issue= 4 |pages= 625–40|doi= 10.1017/S0034670513000624|s2cid= 146970196 }}</ref>ਇੱਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ, ਲੀਓ ਸਟ੍ਰੌਸ ਵਰਗੇ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ ਬਾਰੇ ਇੱਕ "ਬੁਰਾਈ ਦਾ ਅਧਿਆਪਕ" ਹੋਣ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।<ref>{{Cite book|last=Strauss|first=Leo|url=https://books.google.com/books?id=oi2GDwAAQBAJ&q=thoughts+on+Machiavelli|title=Thoughts on Machiavelli|date=4 July 2014|publisher=University of Chicago Press|isbn=978-0-226-23097-9|language=en|pages=15}}</ref>
''ਮੈਕਿਆਵੇਲੀਅਨ'' ਸ਼ਬਦ ਅਕਸਰ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਧੋਖੇਬਾਜ਼ੀ, ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਹਿਤ ਸਾਧਣ ਦੀ ਵਿਵਹਾਰਿਕ ਰਾਜਨੀਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਮੈਕਿਆਵੇਲੀ ਆਪਣੀ ਲਿਖਤ ''ਦ ਪ੍ਰਿੰਸ'' ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ, ਪਰ ਵਿਦਵਾਨ ਚਿੰਤਕ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅੰਦਾਜ਼ਨ 1517 ਦੀ ਉਸ ਦੀ ਲਿਖਤ ''[[ਡਿਸਕੋਰਸਜ਼ ਔਨ ਲਿਵੀ]]'' ''ਦ ਪ੍ਰਿੰਸ '' ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਚਰਚਿਤ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਆਧੁਨਿਕ [[ਗਣਤੰਤਰਵਾਦ]] ਦਾ ਰਾਹ ਪੱਧਰਾ ਕਰਨ ਵਾਲ਼ੀ ਲਿਖਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।<ref>Harvey Mansfield and Nathan Tarcov, "Introduction to the Discourses". In their translation of the ''Discourses on Livy''</ref> It has also significantly influenced authors who have attempted to revive [[classical republicanism]],<ref>{{Cite journal|last=Theodosiadis|first=Michail|date=June-August 2021|title=From Hobbes and Locke to Machiavelli’s virtù in the political context of meliorism: popular eucosmia and the value of moral memory|journal=Polis Revista|volume=11|pages=25-60}}</ref> including [[Hannah Arendt]].<ref>{{Cite book|last=Arendt|first=Hannah|title=The Human Condition|publisher=Chicago University Press|year=1988|location=Chicago|pages=77}}</ref>
==ਜੀਵਨ==
| |||