ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
No edit summary
No edit summary
ਲਾਈਨ 6:
ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਦਾ ਅਰੰਭਕ ਰੂਪ ਯੂਨਾਨ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ। ਅਰਸਤੂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਲੀਆ ਦੇ ਜੇਨੋਂ ( Zeno of Elia ) ਇਸ ਪੱਧਤੀ ਦੇ ਮੋਢੀ ਸਨ।
 
===[[ਸੁਕਰਾਤ]] ਅਤੇ [[ਅਫਲਾਤੂਨ]]===
ਇਸਨੂੰ ਅਤਿਅੰਤ ਸੁਲਝਿਆ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਰੂਪ [['''ਸੁਕਰਾਤ''']] ਨੇ ਦਿੱਤਾ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜਵਾਬ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਮੱਸਿਆ ਉੱਤੇ ਵਿਚਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸੰਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵੱਲ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਵੱਧਦੇ ਜਾਣਾ ਇਸ ਪੱਧਤੀ ਦੀ ਮੂਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ। ਅਫਲਾਤੂਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੰਵਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸੁਕਰਾਤ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਸਥਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ , ਜਿਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਪੱਧਤੀ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਸਨ। ਅਫਲਾਤੂਨ ਨੇ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਪਰਮਗਿਆਨ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰਵਾਦ ਦਾ ਸਿੱਧਾਂਤ ਇਸ ਪੱਧਤੀ ਉੱਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾ ਵਸਤੂ ਗਿਆਨ ਮੀਮਾਂਸਾ ਅਤੇ ਅਸਲੀਅਤ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੈ। ਅਫਲਾਤੂਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਹੋਰ ਸਾਰੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਟ ਹੈ , ਕਿਉਂਕਿ ਇਸਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਨਾਲ ਸਪਸ਼ਟਤਮ ਗਿਆਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸੀ ਤਰਕ ਪਰਮਗਿਆਨ ਹੈ।
===[[ਅਰਸਤੂ]]===
'''ਅਰਸਤੂ''' ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਜਿਆਦਾ ਤਾਰਕਿਕ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਤਰਕ ਪੱਧਤੀ ਸਧਾਰਣ ਲੋਕਮਤ ਸੰਮਤ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਤੋਂ ਅਰੰਭ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਫਿਰ ਆਲੋਚਨਾ ਪ੍ਰਤੀ ਆਲੋਚਨਾ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਉਸਦਾ ਸਰਵੇਖਣ ਪ੍ਰੀਖਿਆ ਆਦਿ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਜਾਂਚ ਦੇ ਸਿੱਧਾਂਤ ਖੋਜ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਸਮਸਿਅਵਾਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਣ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਹੌਲੀ - ਹੌਲੀ ਇਸਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਜਿਆਦਾ ਜਟਿਲ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਹੁੰਦੀ ਗਈ। ਆਧੁਨਿਕ ਦਾਰਸ਼ਨਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਰੋਧਵਿਕਾਸ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਸਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਆਤਮਕ ਜਗਤ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ , ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਜਗਤ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ , ਉਸਦੇ ਬਾਅਦ ਇਸਨੂੰ ਭੌਤਿਕ ਜਗਤ ਉੱਤੇ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।