ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਬਾਗ ਹੱਤਿਆਕਾਂਡ: ਰੀਵਿਜ਼ਨਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

[[ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ]] ਪੂਰਵੀ [[ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ]] ਵਿੱਚ [[ਸਿੱਖ|ਸਿੱਖਾਂ]] ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦਾ ਬਾਗ਼ ਜਿੱਥੇ [[੧੩ ਅਪ੍ਰੈਲ]] [[੧੯੧੯]] ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਫੌਜ ਨੇ ਅਣਗਿਣਤ ਅਲਗਾਵਵਾਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਲੀ ਮਾਰ ਕਰ ਹੱਤਿਆ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਸ ਲੰਕਕਾਰ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬੇਇੱਜ਼ਤੀ ਸਮਾਂ ਰੋਲੇਟ ਏਕਟ ਅਪਰਾਇਆ ੨੧ ਮਾਰਚ ੧੯੧੯ ਸੀ ਜਿਸਦੇ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਰਹੀ ਠੀਕ ਆਜ਼ਾਦੀ ਵੀ ਹਨਨ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਨੁਮਾਇਸ਼ ਅਤੇ ਹੜਤਾਲੋਂ ਦੇ ਮਾਧਿਅਮ ਅਧਿਨਿਯਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿੱਚ ਬਗ਼ਾਵਤ ਦੀ ਸੀ ਹਾਲਤ ਸੀ।<ref>Home Political Deposit, September, 1920, No 23, National Archives of India, New Delhi; Report of Commissioners, Vol I, New Delhi</ref>

 

== ਘਟਨਾਵਾਂ ==

[[ਤਸਵੀਰ:ਜਲ੍ਹਿਆਂਵਾਲਾ ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ.jpg|200px|thumbnail|right|ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ]]

ਪੰਜ ਬਜਕਰ ਪੰਦਰਾਂ ਮਿੰਟ ਉੱਤੇ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰੀ ਨੇ ਪੰਜਾਹ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਦੋ ਆਰਮਰਡ ਵਾਹਨਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਥੇ ਪਹੁਂਚ ਕਰ ਕਿਸੇ ਉਤੇਜਨਾ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਉੱਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ ਦਾ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਆਦੇਸ਼ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਕੁੱਝ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕ ਆਪਣੀ ਜਾਨੋਂ ਹੱਥ ਧੋ ਬੈਠੇ।

ਅਣਗਿਣਤ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਬਾਗ ਦੇ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਬਣੇ ਹੋਏਕੁਵਾਂਵਿੱਚ ਛਲਾਂਗਾਂ ਗੱਡੀਏ ਤਾਂਕਿ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾ ਸਕਣ ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਵੀ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਸਰਕਾਰੀ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰਕੁਵਾਂਵਲੋਂ ਇੱਕ ਸੌ ਵੀਹ ਅਰਥੀ ਕੱਢੇ ਗਏ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਨਹੀਂ ਕੱਢੀ ਜਾ ਸਕੇ।

ਇਨ੍ਹੇ ਨਿਰਦੋਸ਼ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰੀ ਖ਼ੁਦ ਦੁਖਦ ਨਤੀਜਾ ਵਲੋਂ ਨਹੀਂ ਬੱਚ ਸਕਿਆ ਅਤੇ ੧੩ ਮਾਰਚ ੧੯੪੦ ਨੂੰ ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨਾਮਕ ਸਿੱਖ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਲੰਦਨ ਜਾਕੇ ਕੀਫਰ ਭੂਮਿਕਾ ਤੱਕ ਅੱਪੜਿਆ ਦਿੱਤਾ।,<ref>{{cite web |url= http://www.24dunia.com/hindi/shownews/3913517/कोई-भला-कैसे-भूलेगा-जलियांवाला-बाग-को.html|title=ਕੋਈ ਭਲਾ ਕੈਸੇ ਭੂਲੇਗਾ ਜਲਿਯਾੰਵਾਲਾ ਬਾਗ ਕੋ|accessdate=੨੩ ਅਪ੍ਰੈਲ ੨੦੦੯|format=ਏਚਟੀਏਮਏਲ|publisher=ਪ੍ਰਭਾਸਾਕ੍ਸ਼ੀ|language=ਹਿੰਦੀ}}</ref>

 

{{ਮੁੱਖ ਲੇਖ|ਊਧਮ ਸਿੰਘ}}

ਜਦੋਂ ੧੯੧੯ ਵਿਚ ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦਾ ਖੂਨੀ ਸਾਕਾ ਵਰਤਿਆ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਖੂਨੀ ਸਾਕੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਦੇਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਹੀ ਇਸ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਸੀ। ੨੧ ਸਾਲ ਉਹ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦਾ ਮੁਨਾਸਿਬ ਮੌਕਾ ਭਾਲਦਾ ਰਿਹਾ। ਇਸ ਅਰਸੇ ਦੌਰਾਨ ਹੀ ਜਨਰਲ ਡਾਇਰ ੧੯੨੭ ਵਿਚ ਮੌਤ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿਚ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਸੀ ਪਰ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਖਲਨਾਇਕ ਸਰ ਮਾਇਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਅਜੇ ਜਿਉਂਦਾ ਸੀ। ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਉਸ ਤੋਂ ਬਦਲਾ ਲੈਣ ਦੇ ਮਕਸਦ ਨਾਲ ਸੰਨ ੧੯੩੩: ਵਿਚ ਲੰਡਨ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਤੋਂ ੬੦੦੦ ਮੀਲ ਦੂਰ ਥੇਮਸ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢਿਆਂ 'ਤੇ ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਵੱਸੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਲੰਦਨ ਵਿਚ ੧੬ ਮਾਰਚ ੧੯੪੦: ਨੂੰ ਇੰਡੀਆ ਹਾਊਸ ਵਿਚ ਜਲਸਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਤਕਰੀਰਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਹਿਟਲਰ ਨੇ ਲੰਦਨ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਬੰਬ-ਬਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿਚ ਸਰ ਮਾਇਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਆਇਆ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਆ ਕੇ ਬੋਲਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵੀਰ ਸਪੂਤ ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਠਾਹ-ਠਾਹ ਕਰਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਗੋਲੀਆਂ ਉਸ ਦੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਦਾਗ ਦਿੱਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ 21 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਬੇਕਸੂਰੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੇ ਖੂਨ ਅਤੇ ਬੇਇੱਜਤੀ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦੇ ਅਖ਼ਬਾਰ 'ਡੇਲੀ ਵਰਕਰਜ਼' ਨੇ ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਆਪਣੇ ਅਖ਼ਬਾਰ ਵਿਚ ਛਾਪੀ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਨਿੱਡਰ ਇਨਕਲਾਬੀ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨੀਆਂ ਜਲ੍ਹਿਆਂ ਵਾਲੇ ਬਾਗ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੇ ਖੂਨ ਦਾ ਬਦਲਾ 21 ਸਾਲ ਪਿੱਛੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਮੁਲਜ਼ਮ ਨੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦਾ ਬਿਆਨ ਦੇਣੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿੱਤੀ, ਉਹ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਪੂਰਾ ਬਿਆਨ ਦੇਵੇਗਾ, ਪੁਲਿਸ ਹੋਰ ਪੁੱਛ-ਪੜਤਾਲ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੰਨ ੧੯੪੦: ਵਿਚ ਸ. ਊਧਮ ਸਿੰਘ ਉਰਫ ਰਾਮ ਰਹੀਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਰ ਮਾਇਕਲ ਓਡਵਾਇਰ ਦੇ ਕਤਲ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿਚ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।

== ਹਵਾਲੇ ==

{{ਹਵਾਲੇ}}

{{ਛੋਟਾ}}

 

[[az:Amritsar qırğını]]

[[ro:Masacrul de la Jallianwala Bagh]]

[[ru:Бойня на Джаллианвала-багх]]

[[simple:Jallianwala Bagh massacre]]

[[sv:Amritsarmassakern]]