ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਸਾਰ ਸਿੱਖਿਆ

ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਸਾਰ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Agricultural extension) ਵਿਗਿਆਨਕ ਖੋਜ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਹੈ। 'ਐਕਸਟੇਂਸ਼ਨ' ਦਾ ਖੇਤਰ ਹੁਣ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ, ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਅਧਿਐਨਾਂ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਸਿੱਖਿਅਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਆਯੋਜਿਤ ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖਣ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਪ੍ਰੈਕਟੀਸ਼ਨਰ (ਪਸਾਰ ਅਭਿਆਸੀ) ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਏਜੰਸੀਆਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਈ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਨੈਟਵਰਕ ਅਤੇ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਰਸਾਲਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪਸਾਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਸੰਗਠਨ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ (ਪਸਾਰ) ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ

ਆਧੁਨਿਕ ਪਸਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਡਬਲਿਨ, ਆਇਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ 1847 ਵਿੱਚ ਮਹਾਨ ਕਲਿਆਣ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਲਾਰਡ ਕਲੈਰੇਡਨ ਦੇ ਯਾਤਰੀ ਇੰਸਟ੍ਰਕਟਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਈ। ਇਹ 1850 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ, ਜੰਗੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਅਧਿਆਪਕ ਵੈਂਡਰਲੇਹਰਰ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ 1914 ਵਿੱਚ ਸਮਿਥ-ਲੀਵਰ ਐਕਟ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸਹਿਕਾਰੀ ਐਕਸਟੈਨਸ਼ਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਰਤਾਨੀਆ ਵਿੱਚ 20 ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ "ਸਲਾਹਕਾਰ ਸੇਵਾ" ਨਾਲ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਦੁਨਿਆ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਹੋਰ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹ ਇੱਕੋ ਜਾਂ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਸੋਚ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰ ਸਕਣ:

ਅਰਬੀ: ਅਲ-ਇਰਸ਼ਾਦ ("ਸੇਧ ਜਾਂ ਮਾਰਗ")
ਡੱਚ: ਵੂਰਲਿਚਿੰਗ ("ਰਾਹ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਨਾ")
ਜਰਮਨ: ਬੇਰਾਤੁੰਗ ("ਸਲਾਹਕਾਰੀ ਕੰਮ")
ਫ੍ਰੈਂਚ: ਵਲਗਾਰਿਸੇਸਨ ("ਪ੍ਰਸਿੱਧੀਕਰਨ")
ਸਪੇਨੀ: ਕਪਸਾਈਟੇਸ਼ਨ ("ਸਿਖਲਾਈ" "ਸਮਰੱਥਾ ਨਿਰਮਾਣ")
ਥਾਈ, ਲਾਓ: ਸੋਂਗ-ਸੁਏਮ ("ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨਾ")
ਫ਼ਾਰਸੀ: ਤਰਵਿਜ ਅਤੇ ਗੋਸਤਰੇਸ਼ ("ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਧਾਉਣਾ")

ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਸਟੇਟਸ ਵਿੱਚ, ਹੈੈਚ ਐਕਟ 1887 ਨੇ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਪ੍ਰਯੋਗ ਕੇਂਦਰਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜੋ ਹਰ ਰਾਜ ਦੀ ਧਰਤੀ ਲਈ ਗ੍ਰਾਂਟ-ਗ੍ਰਾਂਟ ਨਾਲ ਸੰਬਧਤ ਹੈ ਅਤੇ 1914 ਦੇ ਸਮਿਥ-ਲੀਵਰ ਐਕਟ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਸਹਿਕਾਰੀ ਵਿਵਸਥਾ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਵਿਵਸਥਾ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਘਰੇਲੂ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਅਤੇ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਬਾਰੇ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ ।

ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ (ਪ੍ਰੇਰਕ + ਪਾਤਰਵਾਦ): ਇਹ ਸੰਦਰਭ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸੀ ਅਤੇ 1970 ਅਤੇ 1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ "ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਵਿਜ਼ਿਟ" ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਏਸ਼ੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ. ਟੈਕਨਾਲੌਜੀ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਿਖਰ ਵਾਲਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਖਾਸ ਸਿਫ਼ਾਰਿਸ਼ਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸਲਾਹਕਾਰੀ ਕੰਮ (ਪ੍ਰੇਰਕ + ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ): ਇਹ ਪ੍ਰਤਿਮਾ ਅੱਜ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਸਲਾਹਕਾਰ ਕੰਪਨੀਆਂ ਤਕਨੀਕੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਨਾਲ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਪੁੱਛ-ਗਿੱਛ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੀ ਹੁੰਗਾਰਾ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਡੋਨਰ ਏਜੰਸੀਆਂ ਅਤੇ ਐੱਨ ਜੀ ਓ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਿਤ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਰੂਪ ਵੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਪੂਰਵ ਨਿਰਧਾਰਤ ਪੈਕੇਜ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਪਹੁੰਚ ਵਰਤਦਾ ਹੈ।
ਮਨੁੱਖੀ ਵਸੀਲੇ ਵਿਕਾਸ (ਵਿਦਿਅਕ + ਪੈਟਲਾਲਿਸਟਿਕ): ਇਹ ਪ੍ਰਤਿਨਿਧ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਸਥਾਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਬਦਬਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਪੇਂਡੂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਲਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਸਨ ਜੋ ਪੂਰੇ ਸਮੇਂ ਦੀਆਂ ਕੋਰਸਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਗਰੀਬ ਸਨ। ਇਹ ਅੱਜ ਵੀ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਕਾਲਜਾਂ ਦੇ ਆਊਟਰੀਚ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਹੈ. ਸਿਖਰ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਸਿਖਾਉਣ ਦੇ ਢੰਗ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ।
ਸਸ਼ਕਤੀਕਰਣ ਲਈ ਸਹਾਇਤਾ (ਵਿਦਿਅਕ + ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ): ਇਹ ਨਮੂਨਾ ਵਿੱਚ ਵਿਹਾਰਕ ਸਿੱਖਣ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨ ਤੋਂ ਕਿਸਾਨ ਐਕਸਚੇਂਜ ਵਰਗੀਆਂ ਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਗਿਆਨ ਅੰਦਰੂਨੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਜਾਣੇ-ਪਛਾਣੇ ਉਦਾਹਰਣ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਹਨ ਜੋ ਕਿਸਾਨ ਫੀਲਡ ਸਕੂਲ (ਐੱਫ ਐੱਫ ਐੱਸ) ਜਾਂ ਸਹਿਭਾਗੀ ਤਕਨੀਕ ਵਿਕਾਸ (ਪੀਟੀਡੀ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ।