ਗਿਆਨ ਸੁਧਾ ਮਿਸਰਾ
ਜਸਟਿਸ ਗਿਆਨ ਸੁਧਾ ਮਿਸ਼ਰਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੀ ਸਾਬਕਾ ਜੱਜ ਹੈ। ਜਸਟਿਸ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 2010 ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਸਟਿਸ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਫ਼ੈਸਲੇ ਪਾਸ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀਨਿਵਾਸਨ- ਬੀਸੀਸੀਆਈ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਬਾਰੇ ਫੈਸਲੇ, ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਫੈਸਲੇ - ਅਰੁਣਾ ਸ਼ਨਬਾਗ ਮਾਮਲੇ ਅਤੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਉਪਹਰ ਅੱਗ ਦੇ ਦੁਖਾਂਤ ਦੇ ਅਸਹਿਮਤ ਫੈਸਲੇ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹਨ। ਮਨੁੱਖੀ ਜਾਨਾਂ ਦਾ ਭਾਰੀ ਨੁਕਸਾਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰਾਮਾ ਸੈਂਟਰ ਬਣਾਉਣ ਵਰਗੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਨਾਂ ਲਈ ਵਰਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਭਾਰੀ ਮੁਆਵਜ਼ੇ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਹਦਾਇਤ ਦਿਤੀ।
ਮਾਣਯੋਗ ਜਸਟਿਸ ਜਸਟਿਸ ਗਿਆਨ ਸੁਧਾ ਮਿਸ਼ਰਾ | |
|---|---|
| ਜੱਜ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 2010 – 27 ਅਪ੍ਰੈਲ 2014 | |
| ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤੀ | ਭਾਰਤ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ |
| ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ, ਝਾਰਖੰਡ ਹਾਈ ਕੋਰਟ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 13 ਜੁਲਾਈ 2008 – 29 ਅਪ੍ਰੈਲ 2010 | |
| 52/5000 ਜੱਜ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈ ਕੋਰਟ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 1994 – 12 ਜੁਲਾਈ 2008 | |
| ਜੱਜ, ਪਟਨਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ | |
| ਦਫ਼ਤਰ ਵਿੱਚ 16 ਮਾਰਚ 1994 – 1994 | |
| ਨਿੱਜੀ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਕੌਮੀਅਤ | ਭਾਰਤੀ |
ਜਸਟਿਸ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ 1972 ਵਿੱਚ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਬਾਰ ਕੌਂਸਲ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਕਾਲਤ ਵਜੋਂ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਸ਼ੇ ਦੀ ਬਜਾਏ ਅਸਧਾਰਨ ਸੀ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇੱਕ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਆਪਣੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਵਕੀਲਾਂ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਸ਼ੇ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨਾਲ ਸਰਗਰਮੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਉਹ ਕਈ ਵਾਰ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਬਾਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੀ ਖਜ਼ਾਨਚੀ, ਸੰਯੁਕਤ ਸਕੱਤਰ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਕੀਲਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੀਮੀਅਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਹੈ।
ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ
ਸੋਧੋਉਸਦੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਅਤੇ 21 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਲਈ ਇੱਕ ਵਕੀਲ ਵਜੋਂ ਖੜ੍ਹੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੂੰ 16 ਮਾਰਚ 1994 ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਪਟਨਾ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੀ ਜੱਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਪਰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਦੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਫਿਰ ਭਾਰਤੀ ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਵਿੱਚ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਤਬਾਦਲਾ ਨੀਤੀ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਉਸਨੇ ਕੰਪਨੀ ਜੱਜ, ਆਰਬਿਟਰੇਸ਼ਨ ਮਾਮਲਿਆਂ ਲਈ ਜੱਜ, ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਜ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤੇ ਸਨ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਐਕਟ ਅਧੀਨ ਗਠਿਤ ਸਲਾਹਕਾਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਿਵਲ ਜੱਜ (ਜੂਨੀਅਰ ਅਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਵੀਜ਼ਨ) ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਲਈ ਬਣਾਈ ਗਈ ਚੋਣ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵੀ ਕੀਤੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਰਾਜਸਥਾਨ ਰਾਜ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਅਥਾਰਟੀ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਜੋ ਸਮਾਜ ਦੇ ਗਰੀਬ ਵਰਗਾਂ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸਹਾਇਤਾ ਅਤੇ ਸਹਾਇਤਾ ਦੇਣ ਅਤੇ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਬਕਾਏ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਲਈ ਸੌਂਪਿਆ ਗਿਆ ਇੱਕ ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿਚ, ਉਸਨੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਬਾਲ ਵਿਆਹ, ਕੰਨਿਆ ਭਰੂਣ ਹੱਤਿਆ, ਵੱਖ ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਅੱਤਿਆਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦੇ ਉਪਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਕਾਠਮੰਡੂ (ਨੇਪਾਲ) ਵਿਖੇ “ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹਿੰਸਾ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ” ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ‘ਤੇ ਕਾਠਮੰਡੂ (ਨੇਪਾਲ) ਵਿਖੇ ਆਯੋਜਿਤ ਯੂਨੀਸੈਫ ਦੇ ਸੱਦੇ‘ ਤੇ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਅਨ ਕਾਨਫ਼ਰੰਸ ਵਿੱਚ ਭਾਗ ਲੈਣ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 1998 ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਓਟਾਵਾ ਵਿਖੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਔਰਤ ਜੱਜਾਂ ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿਚ, ਬਤੌਰ ਮਹਿਮਾਨ ਸਪੀਕਰ ਵਜੋਂ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਥੇ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁੱਦੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰ ਵਟਾਂਦਰੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸਨ।
ਝਾਰਖੰਡ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ
ਸੋਧੋਰਾਜਸਥਾਨ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਵਜੋਂ 14 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫਲ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਰਾਜ ਦੇ ਰਾਂਚੀ ਵਿਖੇ 13 ਜੁਲਾਈ, 2008 ਨੂੰ ਝਾਰਖੰਡ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਵਜੋਂ ਅਹੁਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ 29 ਅਪਰੈਲ 2010 ਤੱਕ ਇਸ ਸਮਰੱਥਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ।
ਝਾਰਖੰਡ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਪੀਆਈਐਲ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਇਨਫੋਰਸਮੈਂਟ ਡਾਇਰੈਕਟੋਰੇਟ ਵੱਲੋਂ ਉੱਘੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜਾਂਚ ਆਰੰਭੀ ਗਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿੱਤੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਜਨਹਿਤ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਸੇਂਟ. ਮੈਰੀ ਸਕੂਲ, ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਬਨਾਮ ਭਾਰਤ ਦੇ ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਵਾਲੇ ਬੈਂਚ ਨੇ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸਕੂਲ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਬੱਸਾਂ ਨਹੀਂ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਚੋਣਾਂ ਦੌਰਾਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਦਿਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਰੁਟੀਨ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਨੂੰ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਕੂਲ ਦੇ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਦੇ ਹੋਟਲ ਸੋਨੇਟ ਵਿਖੇ ਜਮਸ਼ੇਦਪੁਰ ਦੇ ਏਐਚਏ ਏਅਰਹੋਸਟੈਸ ਟ੍ਰੇਨਿੰਗ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਏਅਰ ਹੋਸਟੇਸ, ਆਪਣੀ ਧੀ ਮੌਸਮੀ ਚੌਧਰੀ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਮੌਤ ਦੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਮਾਮਲੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਤਾਪਸੀ ਚੌਧਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਨੂੰ ਪੀਆਈਐਲ ਹੋਣ ਦਾ ਉਪਯੋਗ ਕਰਦਿਆਂ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਜਸਟਿਸ ਡੀ ਕੇ ਸਿਨਹਾ ਨਾਲ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਬੈਂਚ ਵਿੱਚ ਬੈਠੀ ਅਤੇ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਦੀ ਸੀਬੀਆਈ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਦਾਇਰ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
ਝਾਰਖੰਡ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੂੰ ਹੋਰ ਜੱਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ, ਚੀਫ਼ ਜਸਟਿਸ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੇ, ਭਾਰਤੀ ਡੈਲੀਗੇਟ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਬਣਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜੋ “ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਜਸਟਿਸ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ” ਦੀ ਕਾਨਫਰੰਸ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਗਏ ਸਨ। ਇਹ "ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ 18-27 ਸਤੰਬਰ 2009 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ।
ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਚੀਫ ਜਸਟਿਸ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜ ਵਜੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਫ਼ੈਸਲਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਦਿਖਾਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਪੱਕੀ ਵਿਸ਼ਵਾਸੀ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਨਿਆਂ, ਜੋ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ, ਜ਼ਰੂਰ ਮਦਦ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ, ਵਿਦਿਅਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਬਜ਼ੁਰਗ, ਬੇਸਹਾਰਾ, ਔਰਤਾਂ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਹੋਰ ਘੱਟ-ਅਧਿਕਾਰਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਆਉਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇੱਕ ਨਿਆਂਪੂਰਨ ਸਮਾਜ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਜੋ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੈ।[1]
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 5 October 2013. Retrieved 15 January 2012.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link)