ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ

ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ, ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ (/ˈdʒiːni/ JEE-nee), ਗਿਨੀ ਸੂਚਕਾਂਕ ਜਾਂ ਗਿਨੀ ਅਨੁਪਾਤ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਜਾਂ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਮਦਨੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਜਾਂ ਦੌਲਤ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਅੰਕੜਾ ਫੈਲਾਅ ਦਾ ਇੱਕ ਮਾਪ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਕੋਰਾਡੋ ਗਿਨੀ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਇੱਕ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਵੰਡ ਦੇ ਮੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਮਾਪਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਮਦਨ ਦੇ ਪੱਧਰ। 0 ਦਾ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਸੰਪੂਰਨ ਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਸਾਰੀਆਂ ਆਮਦਨੀ ਜਾਂ ਦੌਲਤ ਦੇ ਮੁੱਲ ਇੱਕੋ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਕਿ 1 (ਜਾਂ 100%) ਦਾ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਮੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਸਮਾਨਤਾ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਹਰੇਕ ਦੀ ਆਮਦਨ ਇੱਕੋ ਜਿਹੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ 0 ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ, 1 ਦਾ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਕੋਲ ਸਾਰੀ ਆਮਦਨ ਜਾਂ ਖਪਤ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬਾਕੀ ਸਾਰਿਆਂ ਕੋਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਹੈ।^[4]^[5]

ਕੋਰਾਡੋ ਗਿਨੀ ਦੁਆਰਾ ਆਮਦਨ ਜਾਂ ਦੌਲਤ ਦੀ ਅਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਮਾਪ ਵਜੋਂ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।^[6] OECD ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ, 20ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ, ਟੈਕਸਾਂ ਅਤੇ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਆਮਦਨ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ 0.24 ਅਤੇ 0.49 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸਲੋਵੇਨੀਆ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਅਤੇ ਮੈਕਸੀਕੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੀ।^[7] ਅਫਰੀਕੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ 2008-2009 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰੀ-ਟੈਕਸ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਸਨ, ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ, ਅਨੁਮਾਨਿਤ 0.63 ਤੋਂ 0.7,^[8]^[9]ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਾਜਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਅੰਕੜਾ 0.52 ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਲਗਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਬਾਰਾ 0.47 ਤੱਕ ਘੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।^[10] 2005 ਵਿੱਚ ਗਲੋਬਲ ਆਮਦਨ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਰੋਤਾਂ ਦੁਆਰਾ 0.61 ਅਤੇ 0.68 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।^[11]^[12]

ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਮੁੱਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਕੋ ਮੁੱਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵੰਡ ਵਕਰਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਲਈ, ਜਨਸੰਖਿਆ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ. ਵਧਦੀ ਉਮਰ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਜਾਂ ਵਧੀ ਹੋਈ ਜਨਮ ਦਰ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ ਟੈਕਸ-ਪੂਰਵ ਗਿਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦੇ ਹਨ ਭਾਵੇਂ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਲਗਾਂ ਲਈ ਅਸਲ ਆਮਦਨੀ ਵੰਡ ਸਥਿਰ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਗਿੰਨੀ ਗੁਣਾਂਕ ਦੇ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਰੂਪ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਹਨ।^[13]^[14]^[15]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

↑ "Gini index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. Retrieved 2022-04-23.
↑ "Global wealth databook 2019" (PDF). Credit Suisse. Archived (PDF) from the original on 2019-10-23.
↑ "Credit Suisse Research Institute, Global wealth report 2021" (PDF). Credit Suisse. June 2021. p. 17. Retrieved 17 December 2022.
↑ "Current Population Survey (CPS) – Definitions and Explanations". US Census Bureau.
↑ Note: Gini coefficient could be near one only in a large population where a few persons has all the income. In the special case of just two people, where one has no income, and the other has all the income, the Gini coefficient is 0.5. For five people, where four have no income, and the fifth has all the income, the Gini coefficient is 0.8. See: FAO, United Nations – Inequality Analysis, The Gini Index Module Archived 13 July 2017 at the Wayback Machine. (PDF format), fao.org.
↑ Gini, Corrado (1936). "On the Measure of Concentration with Special Reference to Income and Statistics", Colorado College Publication, General Series No. 208, 73–79.
↑ "Income distribution – Inequality: Income distribution – Inequality – Country tables". OECD. 2012. Archived from the original on 9 November 2014.
↑ "South Africa Snapshot, Q4 2013" (PDF). KPMG. 2013. Archived from the original (PDF) on 2 ਅਪਰੈਲ 2016.
↑ "Gini Coefficient". United Nations Development Program. 2012. Archived from the original on 12 ਜੁਲਾਈ 2014.
↑ Schüssler, Mike (16 July 2014). "The Gini is still in the bottle". Money Web. Retrieved 24 November 2014.
↑ Hillebrand, Evan (ਜੂਨ 2009). "Poverty, Growth, and Inequality over the Next 50 Years" (PDF). FAO, United Nations – Economic and Social Development Department. Archived from the original (PDF) on 20 ਅਕਤੂਬਰ 2017.
↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named undp10
↑ Yitzhaki, Shlomo (1998). "More than a Dozen Alternative Ways of Spelling Gini" (PDF). Economic Inequality. 8: 13–30. Archived (PDF) from the original on 2012-08-03.
↑ Sung, Myung Jae (August 2010). "Population Aging, Mobility of Quarterly Incomes, and Annual Income Inequality: Theoretical Discussion and Empirical Findings". CiteSeerX 10.1.1.365.4156. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)
↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named blomq81

ਹੋਰ ਪੜ੍ਹੋ ਸੋਧੋ

Amiel, Y.; Cowell, F. A. (1999). Thinking about Inequality. Cambridge. ISBN 978-0-521-46696-7.
Anand, Sudhir (1983). Inequality and Poverty in Malaysia. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-520153-6.
Brown, Malcolm (1994). "Using Gini-Style Indices to Evaluate the Spatial Patterns of Health Practitioners: Theoretical Considerations and an Application Based on Alberta Data". Social Science & Medicine. 38 (9): 1243–1256. doi:10.1016/0277-9536(94)90189-9. PMID 8016689.
Chakravarty, S. R. (1990). Ethical Social Index Numbers. New York: Springer-Verlag. ISBN 978-0-387-52274-6.
Deaton, Angus (1997). Analysis of Household Surveys. Baltimore MD: Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-585-23787-9.
Dixon, Philip M.; Weiner, Jacob; Mitchell-Olds, Thomas; Woodley, Robert (1987). "Bootstrapping the Gini coefficient of inequality". Ecology. 68 (5): 1548–1551. doi:10.2307/1939238. JSTOR 1939238. S2CID 84940050.
Dorfman, Robert (1979). "A Formula for the Gini Coefficient". The Review of Economics and Statistics. 61 (1): 146–149. doi:10.2307/1924845. JSTOR 1924845.
Firebaugh, Glenn (2003). The New Geography of Global Income Inequality. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01067-3.
Gastwirth, Joseph L. (1972). "The Estimation of the Lorenz Curve and Gini Index". The Review of Economics and Statistics. 54 (3): 306–316. doi:10.2307/1937992. JSTOR 1937992.
Giles, David (2004). "Calculating a Standard Error for the Gini Coefficient: Some Further Results" (PDF). Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 66 (3): 425–433. CiteSeerX 10.1.1.202.6462. doi:10.1111/j.1468-0084.2004.00086.x. S2CID 16972099. Archived from the original (PDF) on 5 May 2004.
Gini, Corrado (1912). Variabilità e mutabilità. Bibcode:1912vamu.book.....G. Reprinted in Pizetti, E.; Salvemini, T., eds. (1955). Memorie di metodologica statistica. Rome: Libreria Eredi Virgilio Veschi.
Gini, Corrado (1921). "Measurement of Inequality of Incomes". The Economic Journal. 31 (121): 124–126. doi:10.2307/2223319. JSTOR 2223319.
Giorgi, Giovanni Maria (1990). "Bibliographic portrait of the Gini concentration ratio" (PDF). Metron. 48: 183–231. Archived from the original (PDF) on 4 August 2016.
Karagiannis, E.; Kovacevic, M. (2000). "A Method to Calculate the Jackknife Variance Estimator for the Gini Coefficient". Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 62: 119–122. doi:10.1111/1468-0084.00163.
Mills, Jeffrey A.; Zandvakili, Sourushe (1997). "Statistical Inference via Bootstrapping for Measures of Inequality" (PDF). Journal of Applied Econometrics. 12 (2): 133–150. CiteSeerX 10.1.1.172.5003. doi:10.1002/(SICI)1099-1255(199703)12:2<133::AID-JAE433>3.0.CO;2-H. hdl:10419/186818. JSTOR 2284908. Archived (PDF) from the original on 2012-07-18.
Modarres, Reza; Gastwirth, Joseph L. (2006). "A Cautionary Note on Estimating the Standard Error of the Gini Index of Inequality". Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 68 (3): 385–390. doi:10.1111/j.1468-0084.2006.00167.x. S2CID 122716409.
Morgan, James (1962). "The Anatomy of Income Distribution". The Review of Economics and Statistics. 44 (3): 270–283. doi:10.2307/1926398. JSTOR 1926398.
Ogwang, Tomson (2000). "A Convenient Method of Computing the Gini Index and its Standard Error". Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 62: 123–129. doi:10.1111/1468-0084.00164.
Ogwang, Tomson (2004). "Calculating a Standard Error for the Gini Coefficient: Some Further Results: Reply". Oxford Bulletin of Economics and Statistics. 66 (3): 435–437. doi:10.1111/j.1468-0084.2004.00087.x. S2CID 122160535.
Xu, Kuan (January 2004). "How Has the Literature on Gini's Index Evolved in the Past 80 Years?" (PDF). Department of Economics, Dalhousie University. Archived from the original (PDF) on 28 September 2006. Retrieved 1 June 2006. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help) The Chinese version of this paper appears in Xu, Kuan (2003). "How Has the Literature on Gini's Index Evolved in the Past 80 Years?". China Economic Quarterly. 2: 757–778.
Yitzhaki, Shlomo (1991). "Calculating Jackknife Variance Estimators for Parameters of the Gini Method". Journal of Business and Economic Statistics. 9 (2): 235–239. doi:10.2307/1391792. JSTOR 1391792.

ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ਸੋਧੋ

Deutsche Bundesbank: Do banks diversify loan portfolios?, 2005 (on using e.g. the Gini coefficient for risk evaluation of loan portfolios)
Forbes Article, In praise of inequality
Measuring Software Project Risk With The Gini Coefficient, an application of the Gini coefficient to software
The World Bank: Measuring Inequality Archived 2013-06-22 at the Wayback Machine.
Travis Hale, University of Texas Inequality Project:The Theoretical Basics of Popular Inequality Measures, online computation of examples: 1A, 1B
Article from The Guardian analysing inequality in the UK 1974–2006
World Income Inequality Database
Income Distribution and Poverty in OECD Countries
U.S. Income Distribution: Just How Unequal?

[1] "Gini index (World Bank estimate)". data.worldbank.org. Retrieved 2022-04-23.

[:1-2] "Global wealth databook 2019" (PDF). Credit Suisse. Archived (PDF) from the original on 2019-10-23.

[CreditSuisse2021-3] "Credit Suisse Research Institute, Global wealth report 2021" (PDF). Credit Suisse. June 2021. p. 17. Retrieved 17 December 2022.

[US_Census_Bureau-4] "Current Population Survey (CPS) – Definitions and Explanations". US Census Bureau.

[5] Note: Gini coefficient could be near one only in a large population where a few persons has all the income. In the special case of just two people, where one has no income, and the other has all the income, the Gini coefficient is 0.5. For five people, where four have no income, and the fifth has all the income, the Gini coefficient is 0.8. See: FAO, United Nations – Inequality Analysis, The Gini Index Module Archived 13 July 2017 at the Wayback Machine. (PDF format), fao.org.

[6] Gini, Corrado (1936). "On the Measure of Concentration with Special Reference to Income and Statistics", Colorado College Publication, General Series No. 208, 73–79.

[OECD1-7] "Income distribution – Inequality: Income distribution – Inequality – Country tables". OECD. 2012. Archived from the original on 9 November 2014.

[8] "South Africa Snapshot, Q4 2013" (PDF). KPMG. 2013. Archived from the original (PDF) on 2 ਅਪਰੈਲ 2016.

[9] "Gini Coefficient". United Nations Development Program. 2012. Archived from the original on 12 ਜੁਲਾਈ 2014.

[moneywebSA-10] Schüssler, Mike (16 July 2014). "The Gini is still in the bottle". Money Web. Retrieved 24 November 2014.

[fao2009-11] Hillebrand, Evan (ਜੂਨ 2009). "Poverty, Growth, and Inequality over the Next 50 Years" (PDF). FAO, United Nations – Economic and Social Development Department. Archived from the original (PDF) on 20 ਅਕਤੂਬਰ 2017.

[undp10-12] ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named undp10

[13] Yitzhaki, Shlomo (1998). "More than a Dozen Alternative Ways of Spelling Gini" (PDF). Economic Inequality. 8: 13–30. Archived (PDF) from the original on 2012-08-03.

[14] Sung, Myung Jae (August 2010). "Population Aging, Mobility of Quarterly Incomes, and Annual Income Inequality: Theoretical Discussion and Empirical Findings". CiteSeerX 10.1.1.365.4156. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (help)

[blomq81-15] ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named blomq81

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]