ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਕੀ
ਡਰੋਲੀ ਭਾਈ ਕੀ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲੇ ਵਿਚ ਮੋਗਾ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 14 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਪੱਛਮ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਇਕ ਪਿੰਡ ਹੈ। ਸਥਾਨਕ ਲੋਕ-ਕਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ "ਡਰੋਲੀ ਬਾਈ" ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਔਰਤ ਜੋ ਕਦੇ ਮੁਗਲਾਂ ਨਾਲ ਡਾਂਸਰ ਸੀ, ਨੂੰ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਲਈ ਕੁਝ ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਇਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਹਾਨ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਹਨ। ਪੱਟੀ ਕਮਾਲ ਵਿਖੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਮਾਤਾ ਦਮੋਦਰੀ ਜੀ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ।[1]
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਗੁਰਦੁਆਰਾ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਉਹ ਅਸਥਾਨ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਪੁੱਤਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ 1613 ਈ: ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਇਹ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਸੱਚੇ ਮਨ ਨਾਲ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੂਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਧੰਨ ਧੰਨ ਬਾਬਾ ਗੁਰਦਿੱਤਾ, ਦੀਨ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਟਿੱਕਾ, ਜੋ ਵਾਰ ਮੰਗਿਆ ਸੋ ਵਾਰ ਦਿੱਤਾ । ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੱਟੀ (ਗਲੀ) ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਛੇਵੇਂ ਗੁਰੂ ਦੀ ਬਹੁਤ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਗੁਰੂ ਜੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਤੋਂ ਇੰਨੇ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਪੱਟੀ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਸ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪੱਟੀ ਕਮਾਲ ਦੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਕਰਨਗੀਆਂ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਦਮਦਮਾ ਸਾਹਿਬ ਉਹ ਮਹਿਲ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਹਰਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਸੰਗਤ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ ਆਰਾਮ ਕਰਦੇ ਸਨ।[2]
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅੰਗੀਠਾ ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰਵਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ 1631 ਵਿੱਚ ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ ਦਾ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ ਦੀਆਂ ਅੰਤਿਮ ਅਸਥੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ 'ਤੇ ਲਿਜਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਸਮਾਉਣ ਨਾਲ ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਕਾਸ਼ੀ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਨੀ ਜਾਣ ਲੱਗੀ । 1984 ਵਿੱਚ ਸਾਕਾ ਨੀਲਾ ਤਾਰਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਦੋਂ ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਕਿ ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਵਾਲੇ ਜੀ ਜਿਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣਗੇ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿੱਚ ਅਖੰਡ ਪਾਠਾਂ ਦੀ ਨਿਰੰਤਰ ਲੜੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਾਪਸ ਆਉਣ 'ਤੇ ਹੀ ਬੰਦ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਪਾਠ ਕੋਟੜੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡੇ ਹੋਏ ਹਨ ਅਤੇ ਇੱਕ ਕੋਤਰੀ ਲਗਭਗ 1000 ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਹਨ। ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ 2003 ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਨਿਰੰਤਰ ਪਾਠ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਰੀ ਸਨ। ਉਂਜ, ਪਿੰਡ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ਬਾਰੇ ਮੈਨੂੰ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਾਤਾ ਦਾਮੋਦਰੀ ਜੀ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇਕ ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਇਕ ਸੰਤ ਦਾ ਡੇਰਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦਾ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਸਿੱਖ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।