ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ ਭਾਰਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲੇ ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ

ਇਤਿਹਾਸ

ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਥੰਮ ਸਾਹਿਬ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦਾ ਨਾਮ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਲੱਕੜ ਦੇ ਲੌਗ (ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ 'ਥਾਮ' ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਲੱਕੜ ਦਾ ਲੌਗ) ਦੇ ਨਾਮ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਪਹਿਲੇ ਅਸੈਂਬਲੀ ਹਾਲ ਲਈ ਕੇਂਦਰੀ ਸਹਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਥੰਮ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਾਂ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਪਵਿੱਤਰ ਸਿੱਖ ਕਲਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਥੰਮ ਨੂੰ ਕਈ ਵਰਦਾਨ ਦੇ ਕੇ 'ਦੁਖਨ ਦਾ ਥੰਮ' ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਥੰਮ੍ਹ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਸੁੰਦਰ ਥੜ੍ਹਾ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਅਹਿਮਦ ਸ਼ਾਹ ਦੁਰਾਨੀ ਦੁਆਰਾ 1757 ਵਿੱਚ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਮੌਜੂਦਾ 7 ਮੰਜ਼ਿਲਾ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਸਧਾਰਨ ਢਾਂਚਾ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇੱਕ ਕੰਧ ਵਾਲੇ ਅਹਾਤੇ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਉੱਚੇ ਥੜ੍ਹੇ 'ਤੇ ਖੜ੍ਹਾ ਹੈ, ਇਸ ਵਿੱਚ 15 ਮੀਟਰ ਵਰਗਾਕਾਰ, ਦੋਹਰੀ ਮੰਜ਼ਿਲਾ, ਸੰਗਮਰਮਰ ਦੇ ਫਲੋਰ ਵਾਲਾ ਹਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੇਠਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ 'ਤੇ ਵਰਗਾਕਾਰ ਪਵਿੱਤਰ ਅਸਥਾਨ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਪਾਵਨ ਅਸਥਾਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਉੱਠਣ ਵਾਲੀਆਂ ਛੇ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਦੀ ਸਿਖਰ ਇੱਕ ਗੁੰਬਦ ਦੁਆਰਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸਿਖਰ ਨਾਲ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਕੋਲ 100 ਏਕੜ ਜ਼ਮੀਨ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਕਮੇਟੀ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਗੰਗਸਰ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਚੌਬਾਚਾ ਸਾਹਿਬ, ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਵਿਆਹ ਅਸਥਾਨ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ, ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ੍ਰੀ ਟਾਹਲੀ ਸਾਹਿਬ ਨੂੰ ਵੀ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।