ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ[1] ਭਾਰਤੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਫਤਹਿਗੜ੍ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ। ਇਹ 1710 ਵਿੱਚ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤੇ ਫ਼ਤਿਹ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ।[2] ਸਿੱਖਾਂ ਨੇ ਇਸਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਫ਼ਿਰੋਜ ਸ਼ਾਹ ਤੁਗਲਕ ਦਾ ਬਣਵਾਇਆ ਕਿਲਾ ਮਲੀਆਮੇਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।[3]
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1704 ਵਿੱਚ ਸਰਹਿੰਦ ਦੇ ਫੌਜਦਾਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਨੇ ਕੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿੰਦਾ ਚਿਣਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਕੰਪਲੈਕਸ
ਸੋਧੋ_at_Fatehgarh_Sahib_Gurdwara,_Punjab,_India.jpg)
ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਮੁੱਖ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਸਥਿਤ ਹਨ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ
ਸੋਧੋਇਤਿਹਾਸਕ ਕੰਧ, ਜਿੱਥੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਜ਼ਿੰਦਾ ਚਿਣਵਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਸੰਭਾਲੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁਰਜ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ
ਸੋਧੋਇਸ ਥਾਂ ਤੇ ਬਾਬਾ ਜ਼ੋਰਾਵਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਫਤਹਿ ਸਿੰਘ ਜੀ, ਦਸਵੇਂ ਗੁਰੂ, ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦੋ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ, ਅਤੇ ਉਹਨਾ ਦੇ ਮਾਤਾ ਜੀ ਨੂੰ ਇਥੇ ਕੈਦ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਕਿਲਾ ਠੰਡਾ ਬੁਰਜ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਮੀਆਂ ਦੌਰਾਨ ਇਹ ਜਗ੍ਹਾ ਠੰਡੀ ਰਹਿੰਦੀ. ਪਰ ਗੁਰੂ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਮਾਤਾ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਸਰਦੀ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਸਜ਼ਾ ਵਜੋਂ ਇੱਥੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੀ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਛੋਟੇ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁਣ ਕੇ ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਇਥੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬੁਰਜ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ
ਸੋਧੋਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਫ਼ੌਜ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਜੋ ਬਹਾਦਰ ਸਿੱਖ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸ਼ਹੀਦ ਗੰਜ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਸਸਕਾਰ ਇੱਥੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਟੋਡਰ ਮੱਲ ਜੈਨ ਹਾਲ
ਸੋਧੋਸੇਠ ਟੋਡਰ ਮੱਲ, ਜਿਸਨੇ ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕੇ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਸਕਾਰ ਲਈ ਜ਼ਮੀਨ ਖਰੀਦੀ ਸੀ, ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਹਾਲ ਮੁੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦੇ ਮਗਰਲੇ ਪਾਸੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਸਰੋਵਰ
ਸੋਧੋਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਸਰੋਵਰ ਵੀ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ ਮੇਲਾ
ਸੋਧੋਇੱਥੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ ਮੇਲਾ
ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ ਮੇਲਾ ਜਦੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਸੰਗਤਾਂ ਇਥੇ ਜੁੜਦੀਆਂ ਹਨ।
ਫੋਟੋ ਗੈਲਰੀ
ਸੋਧੋ-
ਟੋਡਰ ਮੱਲ ਜੈਨ ਹਾਲ
-
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ -
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਫਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਮੁੱਖ ਦਵਾਰ -
ਸ਼ਹੀਦੀ ਜੋੜ ਮੇਲੇ ਤੇ ਨਿਹੰਗ -
Tomb of Shagird, Sirhind -
ਆਮ ਖਾਸ ਬਾਗ -
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਠੰਡਾ ਬੁਰਜ ਮਾਤਾ ਗੁਜਰੀ
-
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਭੋਰਾ ਸਾਹਿਬ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ "FATEHGAṚH SĀHIB GURDWĀRĀ". eos.learnpunjabi.org. Retrieved 2019-07-20.
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ". Archived from the original on 2016-03-03. Retrieved 2016-05-30.
- ↑ http://fatehgarhsahib.nic.in/html/shrines.htm