ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਖ਼ਦੂਮ ਪੁਰ ਪਹੋੜਾਂ
ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਖ਼ਦੂਮ ਪੁਰ ਪਹੋੜਾਂ ( ਪੰਜਾਬੀ : گردوارہ مخدوم پور پہوڑاں ) ਇੱਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਹੈ ਜੋ ਤੁਲੰਬਾ ਅਤੇ ਕਬੀਰਵਾਲਾ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮਖ਼ਦੂਮ ਪੁਰ ਪਹੋੜਾਂ ਵਿਖੇ ਸਥਿਤ ਹੈ।
| ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਖ਼ਦੂਮ ਪੁਰ ਪਹੋੜਾਂ | |
|---|---|
گردوارہ مخدوم پور پہوڑاں | |
 ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਮਖ਼ਦੂਮ ਪੁਰ ਪਹੋੜਾਂ | |
  Location in Pakistan | |
| ਆਮ ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| ਕਿਸਮ | ਗੁਰਦੁਆਰਾ |
| ਗੁਣਕ | 30°27′11″N 72°02′57″E / 30.45307°N 72.04903°E |
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਇੱਕ ਬਿਰਤਾਂਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਪਾਕਪਟਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲ ਕੇ ਤੁਲੰਬਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਸਥਾਨ ਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਜਿੱਥੇ ਸੱਜਣ ਠੱਗ ਨੇ ਇੱਕ ਸਰਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਲ ਵਿਛਾ ਰੱਖਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੁੱਟਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਫਸਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ ਪਰ ਅਸਫਲ ਰਿਹਾ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਜੀ ਨੇ ਇੱਥੇ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ; ਪਿੱਤਲ ਚਮਕਦਾਰ ਅਤੇ ਚਮਕਦਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਸਨੂੰ ਰਗੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਕਾਲਾਪਨ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਧੋਣ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਅਸ਼ੁੱਧਤਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਭਾਵੇਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸੌ ਵਾਰੀ ਧੋਇਆ ਜਾਵੇ । ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣ ਕੇ ਸੱਜਣ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਬਣ ਗਏ। ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸੱਜਣ ਦੀ ਸਰਾਂ ਨੂੰ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਵਿਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਸਤ ਗੁਰੂ ਹਰਿ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦਾ ਚੇਲਾ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਜਰਨੈਲ (ਗੁਰੂਸਰ ਦੀ ਲੜਾਈ) ਭਾਈ ਜੋਧ ਸਿੰਘ ਇਸ ਪਿੰਡ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਸੇ; ਇਹ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸੰਵਤ 1970 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਇੱਕ ਵਾਰਸ ਨੇ ਬਣਵਾਇਆ ਸੀ। 1947 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੇ ਵਾਰਸਾਂ ਨੇ ਪਾਣੀਪਤ, ਹਰਿਆਣਾ ਵਿਚ ਇਕ ਨਵਾਂ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਵਾਇਆ।
ਸਥਿਤੀ
ਸੋਧੋਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਅਹਾਤਾ ਦੋ ਘੁਮਾਉਂ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂਸਥਾਨ ਹੈ: ਇਸ ਦੇ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਤਲਾਅ (ਸੰਗਮਰਮਰ ਦਾ ਬਣਿਆ) ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਜੋ ਹੁਣ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਭਰ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਪੁੱਟੀ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਅਸਲ ਤਲਾਅ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਚਾਰਦੀਵਾਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਗਤ ਦੇ ਠਹਿਰਨ ਲਈ ਕਮਰੇ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਹਰੇ-ਭਰੇ ਰੁੱਖ, ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ, ਗੁਲਾਬ, ਚਮੇਲੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪੌਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਖਿੜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਹਾਇਰ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਕੂਲ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰੂਸਥਾਨ ਨੂੰ ਹੈੱਡਮਾਸਟਰ ਦਾ ਦਫ਼ਤਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਗੁੰਬਦ ਦਾ ਅੰਦਰੂਨੀ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ ਅਤੇ ਫਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਟਾਈਲਾਂ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਹੋਰ ਕੰਧਾਂ ਅਤੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਾਕਾਇਦਾ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕਲੀ ਕਰਵਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।[ਹਵਾਲਾ ਲੋੜੀਂਦਾ]