ਗੁਰੂਤਾ-ਪ੍ਰਵੇਗ

ਗੁਰੂਤਾ-ਪ੍ਰਵੇਗ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਸਤੂ ਧਰਤੀ ਵੱਲ ਸਤੰਤਰ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੇਵਲ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਡਿਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਵੇਗ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਗੁਰੂਤਾ-ਪ੍ਰਵੇਗ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਦੇ ਅੱਖਰ g ਨਾਲ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਇਕਾਈ (ਸੰਕੇਤਕ, m/s² or m·s⁻²) ਹੈ। (g =9.80665 m/s² (about 32.1740 ft/s²)

ਗਤੀ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਪੁੰਜ ਅਤੇ ਪ੍ਰਵੇਗ ਦਾ ਗੁਣਨਫਲ ਬਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਗਤੀ ਦੇ ਦੂਜੇ ਨਿਯਮ ਅਨੁਸਾਰ, F = ma,

ਇੱਥੇ a ਪ੍ਰਵੇਗ ਹੈ, ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਬਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਡਿੱਗਦੀ ਹੋਈ ਵਸਤੂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਗ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਬਲ ਦਾ ਮਾਨ ਗੁਰੂਤਾ-ਪ੍ਰਵੇਗ g ਅਤੇ ਪੁੰਜ M ਦੇ ਗੁਣਨਫਲ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਰਥਾਤ

$F=mg$

ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਦਾ ਸਰਵ-ਵਿਆਪੀ ਨਿਯਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ

$F=G{\frac {Mm}{r^{2}}}$

ਦੋਨੋ ਸਮੀਕਰਣ ਤੋਂ

$mg=G{\frac {Mm}{r^{2}}}$

ਜਾਂ

$g=G{\frac {M}{r^{2}}}$

ਜਿੱਥੇ M ਧਰਤੀ ਦਾ ਪੁੰਜ r ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਵਸਤੂ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਦੂਰੀ ਹੈ। ਮੰਨ ਲਈ ਵਸਤੂ ਧਰਤੀ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੈ ਤਾਂ r ਦਾ ਮੁੱਲ ਧਰਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਵਿਆਸ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋਵੇਗੀ।

g ਦਾ ਮਾਨ

$g=G{\frac {M}{r^{2}}}$

ਧਰਤੀ ਦਾ ਪੁੰਜ M=6×10²⁴ kg

ਗੁਰੂਤਾਕਰਸ਼ਣ ਸਥਿਰ ਅੰਕ G,

ਧਰਤੀ ਦਾ ਅਰਥ ਵਿਆਸ (ਮੀਟਰ), r,

g ਦਾ ਮਾਨ

$=G{\frac {M}{r^{2}}}=(6.6742\times 10^{-11}){\frac {5.9736\times 10^{24}}{(6.37101\times 10^{6})^{2}}}=9.822{\mbox{m}}\cdot {\mbox{s}}^{-2}$