ਗੰਦੌੜਾ ਵੰਡਣਾ

ਪੈਸੇ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਪੋਤਰਿਆਂ, ਦੋਹਤਰਿਆਂ ਵਾਲੇ ਹੋਏ ਬਜੁਰਗ ਦੀ ਮੌਤ ਤੇ ਖੰਡ ਦੀ ਰੋਟੀ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਦੀ ਬਣੀ ਮਠਿਆਈ ਜੋ ਵੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਉਸ ਨੂੰ ਗੰਦੌੜਾ ਵੰਡਣਾ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਹਿਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਆਮ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਆਮਦਨ ਘੱਟ ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਮਸਾਂ ਗੁਜਾਰਾ ਹੀ ਚੱਲਦਾ ਸੀ। ਜਿਹੜੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਕੋਲ ਜਮੀਨ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਹਾਲਤ ਹੀ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਮਾਇਕ ਤੌਰ ਤੇ ਮਜਬੂਤ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਬਜੁਰਗ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਭੋਗ ਤੇ ਇਕ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਵਜ਼ਨ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਗੰਦੌੜਾ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਪਟੜੀ ਫੇਰ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਪੰਚਾਇਤਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਗੰਦੌੜਾ ਭੇਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਗੰਦੌੜਾ ਵੰਡਣ ਦੀ ਇਸ ਰਸਮ ਨੂੰ ਬਜੁਰਗ ਨੂੰ “ਵੱਡਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।“ਬੁੜੇ ਦਾ ਵਿਆਹ” ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। “ਹੰਗਾਮਾ” ਕਰਨਾ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਈ ਪਰਿਵਾਰ ਭੋਗ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਕਵੀਸ਼ਰ ਲਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਇਸਤਰੀਆਂ ਗਿੱਧਾ ਵੀ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਵਿਆਹ ਵਰਗਾ ਮਾਹੌਲ ਹੁੰਦਾ ਸੀ।

ਗੰਦੌੜਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੀਨੀ/ਖੰਡ ਦੀ ਚਾਹਣੀ ਬਣਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਫੇਰ ਚਾਹੁਣੀ ਵਿਚੋਂ ਡੋਹਰੇ ਨਾਲ ਗੰਦੌੜਾ ਬਣਾਉਣ ਜੋਗੀ ਚਾਹਣੀ ਬਾਟੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਜਦ ਬਾਟੀਆਂ ਵਿਚ ਪਾਈ ਚਾਹੁਣੀ ਜੰਮ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਟੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢ ਲੈਂਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੰਦੌੜਾ ਬਣਦਾ ਸੀ। ਹੁਣ ਗੰਦੌੜਾ ਵੰਡਣ ਦੀ ਰਸਮ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਪੈਸੇ ਵਾਲੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੇ ਬਜੁਰਗਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਭੋਗ ਤੇ ਆਏ ਸਾਰੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ, ਸਨੇਹੀਆਂ, ਮਿੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨਾਲ ਰੋਟੀ ਖਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਾਂਦੇ ਹੋਇਆਂ ਨੂੰ ਜਲੇਬੀਆਂ ਦੇ ਲਫਾਫੇ ਤੇ ਗਲਾਸ ਦੇਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਵੀ ਚੱਲ ਪਿਆ ਹੈ।