ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ
ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਮਹਾਰਾਜ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ, ਮੁੰਬਈ (ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ: Chhatrapati Shivaji Maharaj International Airport, Mumbai; ਵਿਮਾਨਖੇਤਰ ਕੋਡ: BOM), ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸਹਾਰ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਮੁੰਬਈ ਮੈਟਰੋਪੋਲੀਟਨ ਏਰੀਆ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਮੁੱਖ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੁੱਲ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਆਵਾਜਾਈ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਅਸਤ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ 2017 ਵਿੱਚ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨਾਲ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ 14 ਵਾਂ ਵਿਅਸਤ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਅਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦਾ 28 ਵਾਂ ਵਿਅਸਤ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਸੀ।[6] ਸਾਲ 2018 ਵਿਚ ਇਸਦੀ ਯਾਤਰੀ ਆਵਾਜਾਈ ਲਗਭਗ 49.8 ਮਿਲੀਅਨ ਸੀ। ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਕਾਰਗੋ ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿਚ ਵੀ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਵਿਅਸਤ ਹੈ। ਮਾਰਚ 2017 ਵਿੱਚ, ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੇ ਇੱਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਰਨਵੇ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਡਨ ਗੈਟਵਿਕ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵਿਅਸਤ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਮੰਨ ਲਿਆ।[7] ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਓਪਰੇਟਿੰਗ ਟਰਮੀਨਲ ਹਨ ਜੋ ਕੁੱਲ ਭੂਮੀ ਖੇਤਰ 750 ਹੈਕਟੇਅਰ (1,850 ਏਕੜ) ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ[8] ਅਤੇ ਹਰ ਦਿਨ ਲਗਭਗ 950 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੇ 9 ਦਸੰਬਰ 2018 ਨੂੰ ਇਕ ਰਿਕਾਰਡ 1,007 ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ, ਜੋ ਕਿ ਜੂਨ 2018 ਦੇ ਇਕ ਦਿਨ ਵਿਚ 1,003 ਉਡਾਣ ਦੀਆਂ ਹਰਕਤਾਂ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਰਿਕਾਰਡ ਨਾਲੋਂ ਉੱਚਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ 16 ਸਤੰਬਰ 2014 ਨੂੰ ਇਕ ਘੰਟਾ ਵਿਚ ਰਿਕਾਰਡ 51 ਅੰਦੋਲਨ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ।[9] ਆਈ.ਜੀ.ਆਈ. ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਏਅਰਪੋਰਟ ਕੌਂਸਲ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲਾਨਾ 40 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ, ਏਅਰਪੋਰਟ ਸਰਵਿਸ ਕੁਆਲਿਟੀ ਅਵਾਰਡਜ਼ 2017 ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ “ਵਿਸ਼ਵ ਦਾ ਸਰਬੋਤਮ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ” ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਨੇ ਸਕਾਈਟਰੈਕਸ 2016 ਵਰਲਡ ਏਅਰਪੋਰਟ ਅਵਾਰਡਜ਼ ਵਿਚ “ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਕੇਂਦਰੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦਾ ਸਰਬੋਤਮ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ” ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਜਿੱਤਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤਿੰਨ ਹਵਾਈ ਅੱਡਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਲੈਣ ਅਤੇ ਲੈਂਡਿੰਗ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਏਅਰਪੋਰਟ ਕੋਲਾਬਰੇਟਿਵ ਡਿਸੀਜ਼ਨ ਮੇਕਿੰਗ (ਏ-ਸੀਡੀਐਮ) ਲਾਗੂ ਕੀਤੀ ਹੈ।[10]
| ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ छत्रपती शिवाजी आंतरराष्ट्रीय विमानतळ | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ਤਸਵੀਰ:Chhatrapati Shivaji Airport Logo.svg | |||||||||||||||
 | |||||||||||||||
| ਸੰਖੇਪ | |||||||||||||||
| ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਕਿਸਮ | ਜਨਤਕ | ||||||||||||||
| ਮਾਲਕ | ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਅਥਾਰਟੀ | ||||||||||||||
| ਆਪਰੇਟਰ | ਮੁੰਬਈ ਹਵਾਈ ਅੱਡਾ ਲਿਮਿਟਡ (MIAL) | ||||||||||||||
| ਸੇਵਾ | ਮੁੰਬਈ ਮੇਟ੍ਰੋਪੋਲਿਟਨ ਖੇਤਰ | ||||||||||||||
| ਸਥਿਤੀ | ਮੁੰਬਈ , ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰਾ ਭਾਰਤ | ||||||||||||||
| ਖੋਲ੍ਹਿਆ | 1942 | ||||||||||||||
| ਏਅਰਲਾਈਨ ਟਿਕਾਣਾ | |||||||||||||||
| ਉੱਚਾਈ AMSL | 37 ft / 11 m | ||||||||||||||
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | www | ||||||||||||||
| ਨਕਸ਼ਾ | |||||||||||||||
| Lua error in ਮੌਡਿਊਲ:Location_map at line 522: Unable to find the specified location map definition: "Module:Location map/data/।ndia airport" does not exist.Location in।ndia | |||||||||||||||
| ਰਨਵੇਅ | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| ਅੰਕੜੇ (2016) | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਸੰਚਾਲਨ ਮੁੰਬਈ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਏਅਰਪੋਰਟ ਲਿਮਟਿਡ (ਐਮਆਈਏਐਲ) ਦੁਆਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਏਅਰਪੋਰਟ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਜੀਵੀਕੇ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਨਸੋਰਟੀਅਮ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸੰਯੁਕਤ ਉੱਦਮ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਆਧੁਨਿਕੀਕਰਨ ਲਈ ਫਰਵਰੀ 2006 ਵਿੱਚ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[11][12] ਨਵੇਂ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਟਰਮੀਨਲ ਟੀ 2 ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ 10 ਜਨਵਰੀ 2014 ਨੂੰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 12 ਫਰਵਰੀ 2014 ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।[13] ਉਸੇ ਦਿਨ ਮੁੱਖ ਟੇਬਲ ਵੈਸਟਰਨ ਐਕਸਪ੍ਰੈਸ ਹਾਈਵੇ ਨਾਲ ਨਵੇਂ ਟਰਮੀਨਲ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਵਾਲੀ ਇੱਕ ਸਮਰਪਿਤ ਛੇ ਲੇਨ, ਐਲੀਵੇਟਿਡ ਸੜਕ ਵੀ ਉਸੇ ਦਿਨ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।[14][15]
ਇਸ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਨਾਂ 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਨਾਮ 1999 ਵਿਚ ਪਿਛਲੇ "ਸਹਾਰ ਏਅਰਪੋਰਟ" ਤੋਂ ਬਦਲ ਕੇ "ਛਤਰਪਤੀ ਸ਼ਿਵਾਜੀ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ" (30 ਅਗਸਤ 2018 ਨੂੰ "ਮਹਾਰਾਜ" ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ) ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੀ.ਐਸ.ਆਈ.ਏ. ਦਾ ਆਈਏਟਾ ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦਾ ਕੋਡ - "ਬੀ.ਓ.ਐਮ" - ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਨਾਮ, ਬੰਬੇ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸੈਂਟਾਕਰੂਜ਼ ਦੇ ਉਪਨਗਰ ਅਤੇ ਵਿਲੇ ਪਾਰਲੇ ਈਸਟ ਦੇ ਸਹਾਰ ਪਿੰਡ ਦੇ ਪਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ।
ਬਣਤਰ / ਢਾਂਚਾ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਯਾਤਰੀ ਟਰਮੀਨਲ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ: ਘਰੇਲੂ ਉਡਾਣਾਂ ਲਈ ਸੈਂਟਾਕਰੂਜ਼ ਵਿਖੇ ਟਰਮੀਨਲ 1 ਅਤੇ ਸਹਿਰ ਵਿਖੇ ਟਰਮੀਨਲ 2 ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਉਡਾਣਾਂ ਲਈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਦੋਵੇਂ ਟਰਮੀਨਲ ਸਮਾਨ ਏਅਰਸਾਈਡ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਸਰੀਰਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ 15-20 ਮਿੰਟ (ਲੈਂਡਸਾਈਡ) ਡਰਾਈਵ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਟਰਮੀਨਲ ਸੋਧੋ
ਹਵਾਈ ਅੱਡੇ ਦੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਯਾਤਰੀ ਟਰਮੀਨਲ ਕੰਪਲੈਕਸ ਹਨ। ਸੈਂਟਾਕਰੂਜ਼ ਵਿਖੇ ਟਰਮੀਨਲ 1 ਘਰੇਲੂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੱਜ, ਇਹ ਸਿਰਫ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ ਵਾਲੀਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਹੈ। ਸਹਾਰ ਵਿਖੇ ਟਰਮੀਨਲ 2 ਸਾਬਕਾ ਚਾਪ-ਆਕਾਰ ਵਾਲਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਟਰਮੀਨਲ ਸੀ, ਅਤੇ ਅੱਜ, ਨਵੀਂ ਐਕਸ-ਆਕਾਰ ਵਾਲੀ ਇਮਾਰਤ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਲਈ ਇਕ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਟਰਮੀਨਲ ਖੁਰਾਕ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ "Traffic Statistics - 2015". Aai.aero. Archived from the original (jsp) on 12 ਮਾਰਚ 2015. Retrieved 31 December 2014.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help) - ↑ List of busiest airports in।ndia by passenger traffic
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-05-27. Retrieved 2016-05-28.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-06-03. Retrieved 2016-05-28.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help) - ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2016-06-03. Retrieved 2016-05-28.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (help) - ↑ "Traffic News for the month of January 2017: Annexure III" (PDF). Airports Authority of India. p. 3. Archived (PDF) from the original on 2 February 2018. Retrieved 1 March 2018.
January 2017: 4,114,568
- "Traffic News for the month of February 2017: Annexure III" (PDF). Airports Authority of India. p. 3. Archived (PDF) from the original on 2 February 2018. Retrieved 1 March 2018.
February 2017: 3,590,011
- "Traffic News for the month of March 2017: Annexure III" (PDF). Airports Authority of India. p. 3. Archived (PDF) from the original on 2 February 2018. Retrieved 1 March 2018.
March 2017: 3,674,156
- "Traffic News for the month of December 2017: Annexure III" (PDF). Airports Authority of India. p. 3. Archived (PDF) from the original on 2 February 2018. Retrieved 1 March 2018.
April–December 2017: 35,825,524
Total passengers in calendar year 2018: 49,877,918
- "Traffic News for the month of February 2017: Annexure III" (PDF). Airports Authority of India. p. 3. Archived (PDF) from the original on 2 February 2018. Retrieved 1 March 2018.
- ↑ Manju, V. (13 May 2017). "Now, Mumbai world's busiest airport with only one runway". The Times of India. Retrieved 13 May 2017.
- ↑ "Mumbai airport" (PDF). Archived from the original (PDF) on 20 January 2015.
- ↑ "Mumbai ATC handles a about 50 flights an hour". The Times of India. 20 September 2014. Retrieved 29 September 2014.
- ↑ "Only 2 AAI airports are making profits". Deccan Herald. New Delhi. 17 March 2015. Retrieved 21 March 2015.
- ↑ "Bidvest.co.za". Bidvest.co.za. Retrieved 24 August 2010.
- ↑ "Mumbai International Airport Limited – MIAL". Association of Private Airport Operators. Retrieved 4 May 2016.
- ↑ "Mumbai airport T2 to open for passengers on Feb 12". Business Standard. 10 December 2013. Retrieved 11 December 2013.
- ↑ "GVK CSIA Project". GVK Industries Ltd. Retrieved 21 September 2012.
- ↑ "Sahar elevated corridor: Five minute 'short-cut' to airport from Western Express High now open to public". The Times of India. 13 February 2014. Retrieved 13 February 2014.