ਛੰਦ ਸ਼ਾਸਤਰ

ਛੰਦ ਸ਼ਾਸਤਰ (ਹਿੰਦੀ: छन्दः शास्त्र) ਪਿੰਗਲ ਰਿਸ਼ੀ ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਿਆ ਛੰਦ ਦਾ ਮੂਲ ਗ੍ਰੰਥ ਹੈ। ਇਹ ਸੂਤਰਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਹੈ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਟੀਕਾ ਕੀਤੇ ਸਮਝਣਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਪਾਸਕਲ ਤ੍ਰਿਭੁਜ ਦਾ ਸਪਸ਼ਟ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਗ੍ਰੰਥ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ 'ਰੀੜ ਦੀ ਹੱਡੀ' ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦਸਵੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਹਲਾਯੁਧ ਵਿੱਚ 'ਮ੍ਰਿਤਸੰਜੀਵਨੀ' ਨਾਮਕ ਭਾਸ਼ਯ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਹੋਰ ਟੀਕੇ -

•   ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥਸੂਤਚੰਦਰਸ਼ੇਖਰ-- ਪਿੰਗਲਭਾਵੋਗਾਤ
•   ਚਿਤਰਸੇਨ--ਪਿੰਗਲਟੀਕਾ
•   ਰਵੀਕਰ-- ਪਿੰਗਲਸਾਰਵਿਕਾਸਿਨੀ
•   ਰਾਜੇਂਦਰ ਦਸ਼ਾਵਧਾਨ-- ਪਿੰਗਲਤੱਵਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਕਾ
•   ਲਕਸ਼ਮੀਨਾਥ-- ਪਿੰਗਲਪ੍ਰਦੀਪ
• ਵੰਸ਼ੀਧਰ-- ਪਿੰਗਲਪ੍ਰਕਾਸ਼
• ਵਾਮਨਚਾਰੀਆ- ਪਿੰਗਲਪ੍ਰਕਾਸ਼

ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਦੇਖੋ

• पिंगल
• हलायुध
• मेरु प्रस्तार (पास्कल त्रिभुज)

ਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ

• पिङ्गलछन्दःसूत्रम (संस्कृत विकिपुस्तकानि)
• पिङ्गलछन्दःसूत्रम् (संस्कृत विकिस्रोत)
• पिङ्गल छन्दःसूत्र (आर्काइव)
• छन्दःशास्त्र, कविरत्न अखिलानन्द शर्मा द्वारा टीका सहित
• पिङ्गल छन्दःसूत्र, हलायुधकृत मृतसंजीवनी टीका एवं हिन्दी टीका सहित