ਛੱਲਾ ਸਾਹਿਬ
ਗੁਰੂਦੁਆਰਾ ਛੱਲਾ ਸਾਹਿਬ ਲੁਧਿਆਣਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪਿੰਡ ਮੋਹੀ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰੂ ਦਸਮ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸ਼੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਚਰਨ ਛੁਹ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਇਹ ਗੁਰੂ ਘਰ ਪਿੰਡ ਮੋਹੀ ਦੀ ਬਾਹਰਲੀ ਫਿਰਨੀ ਉੱਪਰ ਹੈ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋ31 ਦਸੰਬਰ 1704 ਈ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਾਈ ਦਇਆ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਧਰਮ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਜੋਧਾਂ, ਰਤਨ ਦੇ ਰਸਤੇ ਪਿੰਡ ਆਲਮਗੀਰ ਤੋਂ ਇੱਥੇ ਆਏ ਸਨ।[1] ਇਸ ਸਮੇਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਮੋਹੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇਸ ਸਥਾਨ ਉੱਪਰ ਠਹਿਰੇ ਸਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸਥਾਨ ਤੇ ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਪਿੰਡ ਵਾਲਿਆਂ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਗੁਰੂ ਜੀ ਆਏ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਜੋ ਉਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਸਨ।[2] ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਛੱਲਾ (ਮੁੰਦਰੀ) ਪਾਇਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਠੰਡੇ ਮੌਸਮ ਅਤੇ ਤੀਰ ਅੰਦਾਜ਼ੀ ਕਾਰਨ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਸੁੱਜ ਗਈ। ਇਸ ਲਈ ਉਂਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਛੱਲਾ ਕੱਢਣਾ ਜਰੂਰੀ ਸੀ। ਭਾਈ ਜੌਲਾ ਜੀ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਤਰਖਾਣ ਨੇ ਇੱਕ ਰੇਤੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਛੱਲਾ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੀ ਉਂਗਲ ਵਿੱਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੇ ਭਾਈ ਜੌਲਾ ਨੂੰ ਉਹ ਛੱਲਾ ਦੇ ਕੇ ਨਿਵਾਜਿਆ ਜੋ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਭਾਈ ਜੌਲਾ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਮੌਜੂਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਜਗਰਾਓਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਇਹ ਛੱਲਾ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚ ਕਲਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦਿਖਾਉਣ ਲਈ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਪਿੰਡ ਮੋਹੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਤੋਂ ਬਚ ਗਿਆ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਕਿ ਆਸ-ਪਾਸ ਦੇ ਹੋਰ ਪਿੰਡਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਇਆ ਹੈ। 1935 ਵਿੱਚ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਦਾ ਮੁੜ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਵਿਸਥਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਹਰ ਸਾਲ 31 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 1 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਕਥਾ ਅਤੇ ਕੀਰਤਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।[3]