ਜੋਤੀ ਕੀਰਿਤ ਪਾਰਿਖ
ਜਨਮ - 20 ਮਾਰਚ 1941
ਨੈਸ਼ਨਾਲਿਟੀ - ਇੰਡੀਆ
ਅਵਾਰਡ- ਨੋਬਲ ਪੀਸ ਪ੍ਰਾਈਜ਼ ਟੁ ਆਈ.ਪੀ.ਸੀ.ਸੀ ਅਉਥਰ ਇਨ 2007, ਬੁਟਰੋਸ ਘਾਲੀ ਅਵਾਰਡ, ਭਸੀਨ ਅਵਾਰਡ
ਜੋਤੀ ਕਿਰੀਟ ਪਰੀਖ ਇਕਸਾਰ ਰਿਸਰਚ ਅਤੇ ਐਕਸ਼ਨ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ IRADe ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਹੈ| ਉਹ ਇੱਕ [ https://archivepmo.nic.in/drman ] ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀ ਬਾਰੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਦੀ ਮੈਂਬਰ ਸੀ ਅਤੇ ਇੰਡਿਆ ਅਤੇ 2007 ਵਿੱਚ ਆਈਪੀਸੀਸੀ ਲੇਖਕਾਂ ਨੂੰ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀ। ਉਹ ਮੁੰਬਈ ਦੇ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਇੰਸਟੀਚਿ ofਟ ਆਫ਼ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ) ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਸਟਰੇਲੀਆ ਦੇ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿ forਟ ਫਾਰ ਅਪਲਾਈਡ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (IIASA), ਵਿੱਚ ਵੀ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿ .ਸ਼ਨ ਫਾਰ ਟਰਾਂਸਫਾਰਮਿੰਗ ਇੰਡੀਆ (ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ) (1978–80) ਵਿੱਚ ਇੱਕ energyਰਜਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। ਉਹ ਯੂ ਐਨ ਯੂ, ਟੋਕਿਓ (1995–96) ਦੇ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਆਫ ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟੱਡੀਜ਼ (ਆਈਏਐਸ) ਵਿਖੇ ਵਿਜ਼ਟਿੰਗ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਸੀ| ਉਹ 1997-98 ਲਈ ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ ਦੀ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸੀ। [1] ਉਸ ਕੋਲ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਬਾਰੇ ਤਕਰੀਬਨ ਤੀਹ ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ|
ਸਿੱਖਿਆ
ਸੋਧੋਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਐਮ.ਐੱਸ.ਸੀ. ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਆਫ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ, ਬਰਕਲੇ ਤੋਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਗਣਿਤ ਵਿਚ 1964 ਵਿਚ ਅਤੇ ਮੈਰੀਲੈਂਡ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਚ ਪੀ.ਐਚ.ਡੀ. , ਕਾਲਜ ਪਾਰਕ 1967 ਵਿਚ ਕੀਤੀ ਸੀ |
ਕਰੀਅਰ
ਸੋਧੋਪਰੀਖ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ, ਯੂਐਸ ਦੇ ਊਰਜਾ ਵਿਭਾਗ, ਈਈਸੀ, ਬ੍ਰਸੇਲਜ਼ ਅਤੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਅਦਾਰਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਯੂ ਐਨ ਆਈ ਡੀ ਓ, ਐਫਏਓ, ਯੂ ਐਨ ਯੂ, ਯੂਨੈਸਕੋ, ਅਤੇ ਯੂ ਐਨ ਡੀ ਪੀ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਲਾਹਕਾਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। [2] 1976-78 ਅਤੇ 1980-86 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਆਸਟਰੀਆ ਵਿੱਚ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਫਾਰ ਅਪਲਾਈਡ ਸਿਸਟਮ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ (IIASA) ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਅਤੇ 1978-80 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਨਵੀਂ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯੋਜਨਾ ਕਮਿਸ਼ਨ ਲਈ ਇੱਕ energyਰਜਾ ਸਲਾਹਕਾਰ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਕੀਤੀ। 1986-2003 ਤੱਕ, ਉਸਨੇ ਮੁੰਬਈ ਵਿੱਚ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਇੰਸਟੀਚਿਉਟ ਆਫ਼ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਰਿਸਰਚ (ਆਈਜੀਆਈਡੀਆਰ) ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਤੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਵਜੋਂ ਸੇਵਾ ਨਿਭਾਈ। [3]
ਉਸਨੇ 200 ਤੋਂ ਵੱਧ ਖੋਜ ਪੱਤਰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ 25 ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਮੋਨੋਗ੍ਰਾਫਾਂ ਦਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਲੇਖਕ ਕੀਤਾ ਹੈ| ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਊਰਜਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਨੀਤੀਗਤ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ, ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਮਾਡਲਿੰਗ, ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੁਲਾਂਕਣ, ਬਿਜਲੀ ਖੇਤਰ, ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਸਿਹਤ, ਗਰੀਬੀ ਅਤੇ ਲਿੰਗ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨ| [4] ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਵੀ ਹਨ |
ਉਸਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਤੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਚਲਾਏ ਹਨ. ਉਸਦਾ ਕੰਮ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਉਰਜਾ ਦੀ ਮੰਗ ਮਾਡਲਿੰਗ, ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਸਿਮੂਲੇਸ਼ਨ, ਪੇਂਡੂ ਊਰਜਾ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬਾਇਓਮਾਸ ਵੰਡ, ਊਰਜਾ ਨੀਤੀ, ਬਿਜਲੀ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਡਿਮਾਂਡ ਸਾਈਡ ਪ੍ਰਬੰਧਨ, ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਘਟਾਓ, ਗੱਲਬਾਤ, ਅਨੁਕੂਲਤਾ, ਬਿਜਲੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਵਰਗੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ. ਕੁਦਰਤੀ ਸਰੋਤ ਲੇਖਾ, ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਪੁਨਰ ਗਠਨ ਖਪਤ ਦੇ ਪੈਟਰਨ, ਵਾਧੇ ਦੀਆਂ ਲਾਗਤਾਂ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਵਿਧਾ (ਜੀ.ਈ.ਐੱਫ.), ਜੀ.ਈ.ਐੱਫ. ਦੁਆਰਾ ਵਿਸ਼ਵਵਿਆਪੀ ਕੁਸ਼ਲ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕਰਨ, ਆਈ ਪੀ ਸੀ ਸੀ ਜਵਾਬ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵਿਚ ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਦੇ ਮੁੱਦੇ, ਜਲਵਾਯੂ ਪਰਿਵਰਤਨ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਲਾਗੂ: ਉੱਤਰ-ਦੱਖਣ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਮੌਕੇ, ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਅਤੇ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਵਿਕਾਸ ਲਈ ਪੇਂਡੂ ਊਰਜਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸੈਨੀਟੇਸ਼ਨ, ਵਾਤਾਵਰਣਿਕ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਬਾਰੇ ਵੱਡੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਰਵੇਖਣ. ਇਹ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਫੋਕਸ ਖੇਤਰਾਂ ਨੂੰ ਕਵਰ ਕਰਦਾ ਹੈ: ਹਵਾ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ; ਪਾਣੀ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ; ਟਿਕਾਊ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਸਮੁੱਚੇ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕਮਿਉਨਿਟੀ ਲੈਂਡ ਰੀਜਨਰੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਹਨ |
ਡਾ ਪਾਰਿਖ ਦਾ ਇੱਕ ਸਦੱਸ ਸੀ ਜਲਵਾਯੂ ਬਦਲਾਅ 'ਤੇ ਭਾਰਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੀ ਪਰਿਸ਼ਦ, [5] ਜੋ ਕਿ ਿਨਰਧਾਰਨ, ਅਨੁਕੂਲਤਾ, ਅਤੇ ਜਲਵਾਯੂ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਰੋਜ਼ਮਰਾ ਦੇ ਲਈ ਕੌਮੀ ਕਾਰਵਾਈ ਦੀ ਤਾਲਮੇਲ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ|
ਆਈਆਰਏਡੀ ਦੇ ਮੁਖੀ ਵਜੋਂ, ਉਸਨੇ ਸੰਸਥਾ ਨੂੰ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸੰਮਲਤ ਵਿਕਾਸ 'ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਤੰਤਰ ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਨੀਤੀਗਤ ਖੋਜ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ| ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਪਰਿਪੇਖਾਂ ਨੂੰ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਾਊਥ ਏਸ਼ੀਆ ਪਾਵਰ ਟਾਰਡੇ, ਸ਼ਹਿਰੀ ਜਲਵਾਯੂ ਲਚਕਤਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਾਤਾਵਰਣ, ਊਰਜਾ, ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਤਬਦੀਲੀ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਨੀਤੀ-ਪੱਧਰ ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਖੋਜ ਇਕ ਬਹੁ-ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ, ਬਹੁ-ਪੱਖੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।
ਨਿੱਜੀ
ਸੋਧੋਪਰੀਖ ਦਾ ਵਿਆਹ ਡਾ. ਕਿਰੀਟ ਪਰਖ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੈ | ਉਸਦਾ ਬੇਟਾ ਮੌਲਿਕ ਪਰੀਖ ਐਰੀਜ਼ੋਨਾ ਸਟੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ [6] ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਅਨੋਖੀ ਪਰੀਖ ਜੋਹਾਨਸਬਰਗ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਹੈ।
ਸਨਮਾਨ ਅਤੇ ਅਵਾਰਡ
ਸੋਧੋ- ਆਈ ਪੀ ਸੀ ਸੀ ਦੇ ਲੇਖਕਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਵਜੋਂ, ਇਕ ਸੰਗਠਨ ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ 2007 ਦੇ ਨੋਬਲ ਸ਼ਾਂਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ [7]
- Achieਰਤ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪੁਰਸਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ - 2000
- ਆਈ ਬੀ ਪੀ ਐਲ ਊਰਜਾ ਰਿਸਰਚ ਫਾਉਂਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੇ 50 ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਸਾਲ - 1998 ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਊਰਜਾ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
- ਊਰਜਾ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਲਈ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਪੁਰਸਕਾਰ ਲਈ ਸੁਨਹਿਰੀ ਜੁਬਲੀ (1997)
- "ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਰਿਸਰਚ ਫਾਰ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ" (1996) ਵਿਚ ਦੂਜਾ ਇਨਾਮ ਆਈ.ਐੱਫ.ਆਰ.ਐੱਸ.
- ਨੈਸ਼ਨਲ ਅਕੈਡਮੀ ਆਫ ਸਾਇੰਸਜ਼, ਭਾਰਤ ਦੇ ਫੈਲੋ
- ਸਿਸਟਮਸ ਸੁਸਾਇਟੀ ਆਫ਼ ਇੰਡੀਆ ਤੋਂ ਗੋਲਡ ਮੈਡਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
- ਜਪਾਨ ਫਾਊਡੇਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਲਈ ਬੂਟਰੋਸ ਗਾਲੀ ਅਵਾਰਡ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ
- ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਓ ਪੀ ਭਸੀਨ ਇਨਾਮ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ http://www.igidr.ac.in/conf/AES2012/links/jyoti.pdf
- ↑ "Dr. Jyoti K Parikh". Ministry of Personnel, Public Grievances and Pensions. Archived from the original on 2011-07-21. Retrieved 2011-02-10.
- ↑ "(Ms.) Dr. Jyoti K Parikh" (PDF). Delhi International Renewable Energy Conference 2010. Archived from the original (PDF) on 2011-07-21. Retrieved 2011-02-10.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ http://irade.org/MicrosoftWord-ListofCCpub.pdf
- ↑ "ਪੁਰਾਲੇਖ ਕੀਤੀ ਕਾਪੀ" (PDF). Archived from the original (PDF) on 2013-09-21. Retrieved 2021-03-14.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2013-09-21. Retrieved 2013-09-20.
{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (link) - ↑ "Session 29 Minutes" (PDF). Intergovernmental Panel on Climate Change. Archived from the original (PDF) on 2010-12-19. Retrieved 2011-02-10.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help)