ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ
ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ, ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਜੰਡਿਆਲਾ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਇੱਕ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਗ੍ਰੈਂਡ ਟਰੰਕ ਰੋਡ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ,[2] ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਉਚਾਈ 229 ਮੀਟਰ (754 ਫੁੱਟ) ਹੈ।[3]
ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ | |
|---|---|
ਕਸਬਾ | |
| ਉਪਨਾਮ: ਸੱਤ ਦਰਵਾਜ਼ਿਆਂ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ | |
  ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤੀ  ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ (ਭਾਰਤ) | |
| ਗੁਣਕ: 31°33′41″N 75°1′36″E / 31.56139°N 75.02667°E | |
| ਦੇਸ਼ |  ਭਾਰਤ |
| ਰਾਜ | ਪੰਜਾਬ |
| ਖੇਤਰ | ਮਾਝਾ |
| ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ | ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ |
| ਆਬਾਦੀ (2011) | |
| • ਕੁੱਲ | 29,232[1] |
| ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ | |
| • ਸਰਕਾਰੀ | ਪੰਜਾਬੀ |
| ਸਮਾਂ ਖੇਤਰ | ਯੂਟੀਸੀ+5:30 (IST) |
| ਪਿੰਨ ਕੋਡ | 143115 |
| ਵਾਹਨ ਰਜਿਸਟ੍ਰੇਸ਼ਨ | PB-02 |
| ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਸ਼ਹਿਰ | ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ |
| ਵੈੱਬਸਾਈਟ | www.jandialaguru.com |
ਇਤਿਹਾਸ ਸੋਧੋ
ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਂ ਸੰਸਥਾਪਕ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਜੰਡ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।[4] ਨਗਰਪਾਲਿਕਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਦੌਰ ਦੌਰਾਨ 1867 ਵਿੱਚ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਤਹਿਸੀਲ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣੀ ਸੀ। ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਉੱਤਰ-ਪੱਛਮੀ ਰੇਲਵੇ ਦੇ ਰੂਟ 'ਤੇ ਸਥਿਤ ਸੀ। 1901 ਦੀ ਮਰਦਮਸ਼ੁਮਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਆਬਾਦੀ 7,750 ਸੀ, ਅਤੇ 1903-4 ਵਿੱਚ ਕਸਬੇ ਦਾ ਮਾਲੀਆ ਰੁਪਏ ਸੀ। 8,400, ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਕਟਰਾਏ ਟੈਕਸਾਂ ਤੋਂ।
ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੱਤ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਨ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦਰਵਾਜ਼ੇ, ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਅਜੇ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹਨ।
21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਬਾਦੀ ਲਗਭਗ 100,000 ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਵੱਡੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਘਾਂਗਾ (ਜੱਟ), ਮਜ੍ਹਬੀ ਸਿੱਖ ਅਨੁਸੂਚਿਤ ਜਾਤੀ, ਜੈਨ (ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਗਹਿਣੇ, ਅਨਾਜ ਦੇ ਵਪਾਰੀ, ਅਤੇ ਵਪਾਰੀ), ਮਲਹੋਤਰਾ (ਖੱਤਰੀ), ਕੰਬੋਜ ਅਤੇ ਥਾਥੇਰਸ (ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੇ), ਅਤੇ ਈਸਾਈ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਹੁਨਰਮੰਦ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਇਕਾਗਰਤਾ ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਗਹਿਣਿਆਂ ਅਤੇ ਭਾਂਡਿਆਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਪਹਿਲਾਂ, ਇਹ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਕੰਧ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਸੱਤ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਹਰਲੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ ਅਜੇ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਹੈ। ਕਸਬੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਸਿੱਖਾਂ, ਹਿੰਦੂਆਂ, ਜੈਨੀਆਂ ਅਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵੇਖੇ ਜਾਣ ਵਾਲੇ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਬਾਬਾ ਹੁੰਦਲ (ਬਾਬਾ ਹੁੰਦਲ ਤਪ ਅਸਥਾਨ) ਦਾ ਇੱਕ ਇਤਿਹਾਸਕ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨ ਹੈ।
19ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮਹਾਨ ਸਿੱਖ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ (1883) ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਥਥੇਰਸ ਦੀ ਇੱਕ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਬਸਤੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਧਾਤੂ ਕਾਰੀਗਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਵਸਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।[5]
2014 ਵਿੱਚ, ਜੰਡਿਆਲਾ ਗੁਰੂ ਦੇ ਠੇਠਰਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਂਡੇ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਰਵਾਇਤੀ ਪਿੱਤਲ ਅਤੇ ਤਾਂਬੇ ਦੀ ਸ਼ਿਲਪਕਾਰੀ ਨੂੰ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੁਆਰਾ ਅਟੁੱਟ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।[6] ਸੂਚੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਇਸ ਕਰਾਫਟ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿਰਾਸਤ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ।[7]
ਰਾਜਨੀਤੀ ਸੋਧੋ
ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜੰਡਿਆਲਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕੇ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ "Census of India 2001: Data from the 2001 Census, including cities, villages and towns (Provisional)". Census Commission of India. Archived from the original on 2004-06-16. Retrieved 2008-11-01.
- ↑ "Jandiāla Gurū – Imperial Gazetteer of India, v. 14, p. 55". Dsal.uchicago.edu. Retrieved 2012-08-29.
- ↑ "Location of Jandiala Guru – Falling Rain Genomics". Fallingrain.com. Retrieved 2012-08-29.
- ↑ "City of Seven Gates". Tribune India. Retrieved 2012-08-29.
- ↑ "Traditional brass and copper craft of utensil making from Punjab gets inscribed on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity, UNESCO, 2014". pib.nic.in. Retrieved 2019-07-01.
- ↑ "UNESCO - Traditional brass and copper craft of utensil making among the Thatheras of Jandiala Guru, Punjab, India". ich.unesco.org (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2019-07-01.
- ↑ Rana, Yudhvir (June 24, 2018). "Jandiala utensils: Age-old craft of thatheras to get new life". The Times of India (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Retrieved 2019-07-01.
