ਸਰਮਾਇਆ (ਕਿਤਾਬ)

ਦਾਸ ਕੈਪੀਟਲ (ਜਰਮਨ: Das Kapital) (ਪੰਜਾਬੀ: ਸਰਮਾਇਆ) ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦੀ 1867 ਈ. ਵਿੱਚ ਲਿਖੀ ਇੱਕ ਉੱਘੀ ਕਿਤਾਬ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੂੰਜੀ ਅਤੇ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਹੈ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਰਗ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਦੀ ਕਾਰਜ ਵਿਧੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਤੱਖ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਉੱਕਾ ਨਵੀਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਮਾਰਕਸਵਾਦ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਜਿਸਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਝੰਜੋੜ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ। ਚਾਰ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਛਪੀ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਦੇ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦਾ ਨਿਚੋੜ ਸੂਤਰਬੱਧ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਰਚਨਾ ਬਾਰੇ ਖ਼ੁਦ ਮਾਰਕਸ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, “....ਆਰਥਕ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਨਾ ਤਾਂ ਸੂਖਮਦਰਸ਼ੀ ਯੰਤਰਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਨਾ ਹੀ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵੀ ਏਜੰਟਾਂ ਤੋਂ। ਦੋਨਾਂ ਦਾ ਸਥਾਨ ਅਮੂਰਤੀਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਨੇ ਲੈਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਪਰ ਬੁਰਜੁਆ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਿਹਨਤ ਦੇ ਉਤਪਾਦ ਦਾ ਜਿਣਸ-ਰੂਪ ਜਾਂ ਜਿਣਸ ਦਾ ਮੁੱਲ-ਰੂਪ ਆਰਥਕ-ਕੋਸ਼ਿਕਾ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਤਹੀ ਨਜ਼ਰੀਏ ਵਾਲੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂਪਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਹੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਥਾ ਖਪਾਉਣਾ ਹੈ। ਬੇਸ਼ੱਕ ਇਹ ਛੋਟੀਆਂ ਛੋਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਥਾ ਖਪਾਉਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਤੇ ਇਹ ਉਵੇਂ ਹੀ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਜਿਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜਾਂ ਨਾਲ ਸੂਖਮ ਸਰੀਰ ਰਚਨਾ ਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਵਾਹ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੁੱਲ-ਰੂਪ ਵਿਸ਼ੇ ਸੰਬੰਧੀ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਤੇ ਔਖਾ ਹੋਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਨਹੀਂ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਤੇ ਸਾਫ਼ ਹੈ, ਮੈਂ ਐਸੇ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਮੰਨ ਕੇ ਚੱਲਦਾ ਹਾਂ ਜੋ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਚੀਜ਼ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਅਤੇ ਇਸ ਲਈ ਖ਼ੁਦ ਆਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਨਾਲ ਸੋਚਣ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੈ।”

ਲੇਖਕ	ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ
ਮੂਲ ਸਿਰਲੇਖ	Das Kapital, Kritik der politischen Ökonomie
ਦੇਸ਼	ਜਰਮਨੀ
ਭਾਸ਼ਾ	ਜਰਮਨ
ਵਿਧਾ	ਅਰਥ ਸਾਸ਼ਤਰ, ਰਾਜਨੀਤਕ ਸਿਧਾਂਤ
ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਦੀ ਮਿਤੀ	1867, 1885, 1894

ਦਾਸ ਕੈਪੀਟਲ:

ਏ ਕ੍ਰਿਟਿਕ ਆਫ਼ ਪੋਲੀਟਿਕਲ ਇਕਾਨਮੀ (1867) ਵਿੱਚ, ਕਾਰਲ ਮਾਰਕਸ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ ਕਿ ਪੂੰਜੀਵਾਦ ਦੀ ਸੰਚਾਲਿਤ ਸ਼ਕਤੀ ਕਿਰਤ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਕੰਮ ਬਿਨਾਂ ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤੇ ਮੁਨਾਫੇ ਅਤੇ ਵਾਧੂ ਮੁੱਲ ਦੇ ਅੰਤਮ ਸਰੋਤ ਦਾ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮਾਲਕ ਮੁਨਾਫੇ (ਨਵੇਂ ਉਤਪਾਦਨ ਮੁੱਲ) ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਉਤਪਾਦਕ ਪੂੰਜੀ (ਉਤਪਾਦਨ ਦੇ ਸਾਧਨ) ਜਾਇਦਾਦ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਾਲਕ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਹੈ।ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਰਾਜ ਦੁਆਰਾ ਮਾਲਕ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵਸਤੂਆਂ (ਮਾਲ ਅਤੇ ਸੇਵਾਵਾਂ) ਦੀ ਬਜਾਏ ਪੂੰਜੀ (ਪੈਸੇ) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ, ਕਾਮੇ ਨਿਰੰਤਰ ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਹ ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੂੰਜੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਆਰਥਿਕ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ "ਕਾਨੂੰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ" ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਮੂਲ ਤੋਂ ਇਸਦੇ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਪੂੰਜੀ ਤੱਕ, ਮਜ਼ਦੂਰੀ ਮਜ਼ਦੂਰੀ., ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਸੰਚਵ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ, ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ, ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਇਕਾਗਰਤਾ, ਵਪਾਰਕ ਮੁਕਾਬਲੇ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਲਾਭ ਦੀ ਦਰ ਵਿੱਚ ਗਿਰਾਵਟ, ਜ਼ਮੀਨ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਆਦਿ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕਰਕੇ ਇੱਕ ਵਰਣਨ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਹੈ।

ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ

ਕੈਪੀਟਲ, ਖੰਡ I (1867) ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਮੌਤ 1883 ਵਿੱਚ ਹੋਈ ਸੀ। ਕੈਪੀਟਲ, ਵਾਲੀਅਮ II (1885) ਅਤੇ ਕੈਪੀਟਲ, ਵਾਲੀਅਮ III (1894), ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਫਰੈਡਰਿਕ ਦੁਆਰਾ ਸੰਪਾਦਿਤ ਏਂਗਲਜ਼ ਨੇ ਮਾਰਕਸ ਦੇ ਕੰਮ ਵਜੋਂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਕੈਪੀਟਲ ਫਸਟ ਦਾ ਅਨੁਵਾਦ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ: ਮਾਰਚ 1872 ਵਿੱਚ ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਰੂਸ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਕ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ। ਪਹਿਲਾ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ 1887 ਵਿੱਚ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। 2008-9 ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਆਰਥਿਕ ਪਤਨ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ, ਮਾਰਕਸ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਜਰਮਨੀ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮੰਗ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਕੈਪੀਟਲ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਮਿਕ ਕਿਤਾਬ ਸੰਸਕਰਣ 2012 ਵਿੱਚ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।