ਦੇਉਕੀ
ਦੇਉਕੀ ਨੇਪਾਲ ਦੇ ਦੂਰ ਪੱਛਮੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰੀਤ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਸਥਾਨਕ ਮੰਦਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ਗਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਅਭਿਆਸ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਹੈ।[1]
ਕੁੜੀਆਂ ਦੇਉਕੀ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਵਲੋਂ ਅਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਪਿੱਛੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇਹ ਉਮੀਦ ਲੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰੱਬ ਤੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਕਿਰਪਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇਗੀ ਤਾਂ ਇਸ ਲਈ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਮਾਂ-ਬਾਪ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਅਮੀਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਚ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।[2] ਗਰੀਬ ਪਰਿਵਾਰ ਜੋ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਤੋਂ ਅਹੁਦਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀਆਂ ਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਧਿਆਨ ਦਾ ਬਲੀਦਾਨ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਬੇਟੀਆਂ ਲਈ ਪਤੀ ਲੱਭਣ ਦੇ ਬੋਝ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।[3]
ਲੜਕੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਨਾ ਤਾਂ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਜੋੜੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖਰੀਦਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਦੇਉਕੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਧੂ ਸੰਪਰਕ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਦੇ ਨਾ-ਲਾਇਕ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਰਪਿਤ ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਕੋਈ ਪੈਸਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਦੇਉਕੀਆਂ ਨੂੰ ਮੰਦਰ ਦੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਮੌਨਿਕ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਰਹਿਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਲੋਕਧਾਰਾ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੁਆਰਾ ਇੱਕ ਦਿਉਕੀ ਨਾਲ ਕਾਮ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ ਪਾਪਾਂ ਤੋਂ ਮੁਕਤੀ ਮਿਲਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਕਿਸਮਤ ਵੀ ਦਸਤਕ ਦਿੰਦੀ ਹੈ,ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਦੇਉਕੀਆਂ ਉੱਤਰਜੀਵੀ ਕਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਤਰਜੀਵੀ ਕਾਮ, ਵੇਸਵਾਗਮਨੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਿੰਗ ਦਾ ਮੂਲ ਵਪਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਆਸਰਾ ਵਰਗੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਅਧਾਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਜੇਕਰ ਨੇਪਾਲੀ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਵਾਲਾ ਪਿਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਦੇਉਕੀ ਦੀ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦੇਵੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਕਦੀ ਵੀ ਨੇਪਾਲ ਦੀ ਨਾਗਰਿਕ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮਾਜਿਕ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਮੰਨਣ 'ਤੇ, ਕਈ ਦੇਵੀਆਂ ਦੇਉਕੀਆਂ ਬਣ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ 2006 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਵਿਧਾਨਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੇ ਦੇਉਕੀਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨਾਗਰਿਕਤਾ ਲੈਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਆਸਾਨ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੇ ਉਹ ਇਹ ਸਾਬਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਿਤਾ ਨੇਪਾਲੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਟਰੀਲੀਨੀਅਲ ਪੂਰਵਜ ਬੇਪਛਾਣ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।[4]
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋਰਵਾਇਤੀ, ਦੇਉਕੀ ਕੁੜੀਆਂ ਦੀ ਪੰਜ ਜਾਂ ਛੇ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ–ਜਦਕਿ ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੱਕ "ਸ਼ੁੱਧ" ਸਨ– ਉਹ ਪਵਿੱਤਰ ਮੰਦਰ ਦੀ ਗੁਲਾਮ ਜਾਂ ਮੰਦਰ ਨ੍ਰਿਤਕੀਆਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੰਦਰ ਲਈ ਕਈ ਸੇਵਾਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ, ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਤੱਕ ਉਹ ਜਵਾਨੀ 'ਚ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੁਰਸ਼ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਭਗਤਾਂ ਲਈ ਜਿਨਸੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ।[5]
ਅੱਜ ਦੀ ਦੇਉਕੀ
ਸੋਧੋਨੇਪਾਲੀ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਦੇਉਕੀ ਦੇ ਅਭਿਆਸ ਨੂੰ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਖਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੱਥ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਕੁੜੀਆਂ ਲਗਾਤਾਰ ਦੇਉਕੀਆਂ ਬਣ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। 1990 ਦੇ ਨੇਪਾਲ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸਕਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਨੂੰ ਧਰਮ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜਾਣਿਆ ਅਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਨੂੰਨ ਪਾਸ ਕੀਤੇ, ਜੋ ਕਿ ਦੇਉਕੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਾਲਾਂਕਿ, 1992 ਤੋਂ 2010 ਦੇ ਵਿੱਚ ਦੇਉਕੀ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਅੱਜ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਅਸਲ ਗਿਣਤੀ ਲੜਾਈ ਯੋਗ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਹੀ ਅੰਕੜੇ ਉਪਲੱਬਧ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਅੰਦਾਜ਼ਾ 2,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ 30,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀ ਅਨਿਸ਼ਚਿਤਤਾ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ
ਸੋਧੋਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Anti-Slavery Society: Child Hierodulic Servitude in India and Nepal
- ↑ Global Press institute:Women Sacrificed to Gods Struggle to Rehabilitate, deuki Tradition Wanes in Nepal
- ↑ Whisnant, Rebecca; Stark, Christine (2004). Not for sale: feminists resisting prostitution and pornography. North Melbourne, Victoria: Spinifex Press. ISBN 9781876756499.
- ↑ Carolyn M. Elliott (2008). Global Empowerment of Women: Responses to Globalization and Politicized Religions. Routledge, New York, NY.
- ↑ Kathmandu Press: Tiny Hands On Offer Archived 2014-11-12 at the Wayback Machine.