ਨੂਰਜਹਾਂ ਮੁਰਸ਼ਿਦ
ਨੂਰਜਹਾਂ ਮੁਰਸ਼ੀਦ ( née ਬੇਗ ; 22 ਮਈ 1924 – 1 ਸਤੰਬਰ 2003) ਇੱਕ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਤੇ ਅਧਿਆਪਕ, ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀ, ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕਾਰਕੁਨ ਸੀ।[1]
ਨਿੱਜੀ ਜੀਵਨ ਸੋਧੋ
ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਦਾ ਜਨਮ 22 ਮਈ 1924 ਨੂੰ ਤਾਰਾਨਗਰ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਨੂਰਜਹਾਂ ਬੇਗ ਵਜੋਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ 1948 ਵਿੱਚ ਖਾਨ ਸਰਵਰ ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕੀਤਾ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਾਰ ਬੱਚੇ ਸਨ: ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਖਾਨ ਅਹਿਮਦ ਸਈਦ ਮੁਰਸ਼ਿਦ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਤਜ਼ੀਨ ਮੁਰਸ਼ਿਦ, ਸ਼ਰਮੀਨ ਮੁਰਸ਼ਿਦ, ਅਤੇ ਕੁਮਾਰ ਮੁਰਸ਼ਿਦ[2]
ਸਿੱਖਿਆ ਸੋਧੋ
ਜਨਾਬ ਅਯੂਬ ਹੁਸੈਨ ਬੇਗ ਅਤੇ ਬੀਬੀ ਖਾਤਿਮੁਨਨੇਸਾ ਦੀਆਂ ਸੱਤ ਧੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਚੌਥੀ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੀ ਮੁਢਲੀ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ, ਪੁਲਿਸ ਮੁਖੀ, ਦਰੋਗਾ, ਲਾਲਗੋਲਾ, ਮੁਰਸ਼ਿਦਾਬਾਦ ਵਿੱਚ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪੁਲਿਸ ਸੇਵਾ ਅਧੀਨ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਚਾਚਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਹੁਸਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਘਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਉਦੀਨ ਬੇਗ, ਜੋ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ ਦੇ ਬਾਰੀਸਲ ਵਿੱਚ ਬੀ.ਐਮ. ਕਾਲਜ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ, ਕਲਕੱਤਾ ਵਿਖੇ ਫਸਟ ਡਿਵੀਜ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸੈਕੰਡਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਪੂਰੀ ਕੀਤੀ। ਉਸਨੇ ਕਲਕੱਤਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ[3]
ਕੰਮ ਸੋਧੋ
ਉਹ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਰੇਡੀਓ ਲਈ ਪ੍ਰਸਾਰਕ ਸੀ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਉਹ ਇਸ ਸਥਾਪਨਾ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤ ਸੀ। ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ, ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ, ਰੇਡੀਓ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨਿਰਮਾਤਾ ਬਣ ਗਿਆ ਜਿਸਨੇ ਉਸਨੂੰ ਸ਼ਮਸੁਲ ਹੁਦਾ, ਲੈਲਾ ਅਰਜੁਮੰਦ ਬਾਨੋ, ਲੈਲਾ ਸਮਦ, ਅਤੇ ਕਮਲ ਲੋਹਾਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ। ਉਹ ਬਾਰੀਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਯਦੁਨਨੇਸਾ ਗਰਲਜ਼ ਹਾਈ ਸਕੂਲ ਦੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਬਣੀ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਇਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੁਮਰੂਨਨੇਸਾ ਸਕੂਲ, ਵਿਕਾਰੁਨਨੀਸਾ ਨੂਨ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਅਤੇ ਹੋਲੀ ਕਰਾਸ ਕਾਲਜ।[3]
ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ ਜੋ 1954 ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਮੋਰਚੇ ਦੀ ਟਿਕਟ 'ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਬੰਗਾਲ ਦੀ ਸੂਬਾਈ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੁਣੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਮੁਜੀਬਨਗਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਡਿਪਟੀ ਵਜੋਂ ਉਸਨੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲੜਾਈ ਲਈ ਸਮਰਥਨ ਜੁਟਾਉਣ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਮਾਨਤਾ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ। ਇਸਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਫੌਜੀ ਜੰਟਾ ਨੂੰ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ 14 ਸਾਲ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਕੈਦ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਆ। ਆਜ਼ਾਦ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ, ਉਸਨੂੰ 1972 ਵਿੱਚ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਭਲਾਈ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹ 1973 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸੰਸਦ ਲਈ ਚੁਣੀ ਗਈ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸ਼ੇਖ ਮੁਜੀਬੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਅਤੇ 1975 ਵਿੱਚ ਜਲਾਵਤਨੀ ਵਿੱਚ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਤਾਜੁਦੀਨ ਅਹਿਮਦ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਸਈਅਦ ਨਜ਼ਰੁਲ ਇਸਲਾਮ ਸਮੇਤ ਚਾਰ ਮੁੱਖ ਕੈਬਨਿਟ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੀ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਾਜਨੀਤੀ ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ[3]
1985 ਵਿੱਚ, ਉਸਨੇ ਏਕਲ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਬੰਗਲਾ ਪੱਤਰਿਕਾ ਕੱਢੀ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਸੰਪਾਦਕ ਬਣ ਗਈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਈਦੇਸ਼ ਏਕਲ ਦਾ ਨਾਮ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ, ਇਸਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਔਰਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ, ਸਗੋਂ ਹਿੰਸਾ, ਪ੍ਰਤੀਨਿਧਤਾ, ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਅਤੇ ਜਮਹੂਰੀ ਘਾਟੇ ਸਮੇਤ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਦਰਪੇਸ਼ ਵਿਭਿੰਨ ਸਮਾਜਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਮੁੱਦਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ। ਜਰਨਲ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਵਿਚ ਲੇਖਕ ਨੀਰਦ ਚੌਧਰੀ, ਇਕ ਵਾਰ ਕ੍ਰਿਸ਼ਕ ਪ੍ਰੋਜਾ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਏ.ਕੇ. ਫਜ਼ਲੁਲ ਹੱਕ ਦੇ ਨਿੱਜੀ ਸਕੱਤਰ, ਕਵੀ ਸ਼ਮਸੁਰ ਰਹਿਮਾਨ ਅਤੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਕਮਰੂਲ ਹਸਨ ਵਰਗੀਆਂ ਸ਼ਖਸੀਅਤਾਂ ਦੀਆਂ ਇੰਟਰਵਿਊਆਂ ਦੀ ਲੜੀ ਸੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਤਫਾਕਨ ਦੇ ਕਵਰ ਪੇਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਜਰਨਲ. ਨੂਰਜਹਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, 1988 ਦੇ ਵੱਡੇ ਹੜ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੱਧ ਵਰਗ ਦੁਆਰਾ ਦਰਪੇਸ਼ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਵਿੱਤੀ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਥਕਾਵਟ ਦੇ ਕਾਰਨ, 1991 ਵਿੱਚ ਜਰਨਲ ਨੂੰ ਫੋਲਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।[3]
ਉਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਮਹਿਲਾ ਸਮਿਤੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਅਜ਼ੀਮਪੁਰ ਲੇਡੀਜ਼ ਕਲੱਬ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਪ੍ਰਧਾਨ, ਅਗਰਾਣੀ ਬਾਲਿਕਾ ਵਿਦਿਆਲੇ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ, ਬਰਡੇਮ ਡਾਇਬੀਟਿਕ ਕਲੀਨਿਕ ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਮੈਂਬਰ, ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਆਈਨ-ਓ-ਸ਼ਾਲੀਸ਼ ਕੇਂਦਰ ਦੀ ਸਪਾਂਸਰ, ਦੀ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੀ। ਸ੍ਰੀਯੋਸ਼ੀ, ਢਾਕਾ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਕਲੱਬ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਅਹਾਤੇ ਦੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ ਨੂੰ ਸੀਲ ਕਰਨ ਲਈ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਬੇਨਤੀ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਨੇ 26 ਮਾਰਚ 1971 ਨੂੰ ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਸਰਚਲਾਈਟ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਨੂਰ ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਈ।[3] ਉਹ 1949 ਵਿੱਚ ਪੂਰਬੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਬੰਗਾਲੀ ਮੁਸਲਿਮ ਔਰਤ ਸੀ[3]
ਮੌਤ ਸੋਧੋ
ਮੁਰਸ਼ਿਦ ਨੂੰ 2002 ਵਿੱਚ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ 1 ਸਤੰਬਰ 2003 ਨੂੰ ਢਾਕਾ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।[3]
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- ↑ Hossain, Md Mukbil (2012). "Murshid, Nurjahan". In Islam, Sirajul; Jamal, Ahmed A. (eds.). Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (Second ed.). Asiatic Society of Bangladesh. Retrieved 18 May 2018.
- ↑ Amin, Sonia (2 September 2010). "Noorjehan Murshid". The Daily Star. Retrieved 9 December 2012.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 Murshid, Tazeen. "Noor Jehan Murshid, or a power woman". The Daily Star. Retrieved 9 December 2012.