ਪਬਲਿਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ
ਪਬਲਿਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜਾਂ ਜਨਤਕ ਪੁਸਤਕਾਲਾ ਉਹ ਕਿਤਾਬ ਘਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਟੈਕਸਾਂ ਵਰਗੇ ਜਨਤਕ ਸਰੋਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਅਨ ਅਤੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਪੈਰਾ ਪ੍ਰੋਫੈਸ਼ਨਲ ਸੰਚਾਲਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਸਿਵਲ ਸੇਵਕ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਜਨਤਕ ਪੁਸਤਕਾਲਾ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਬੁਨਿਆਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਈਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ: ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਟੈਕਸਾਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਚਲਦੀਆਂ ਹਨ (ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਥਾਨਕ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਪੱਧਰ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ); ਇਹ ਜਨਤਕ ਹਿੱਤਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਇੱਕ ਬੋਰਡ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ; ਇਹ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਮਿਊਨਿਟੀ ਦੇ ਹਰ ਮੈਂਬਰ ਦੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੈ-ਇੱਛੁਕ ਹਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਦੇ ਵੀ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ; ਅਤੇ ਇਹ ਮੁਢਲੀਆਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਫੀਸ ਦੇ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।[1]
ਜਨਤਕ ਪੁਸਤਕਾਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਪੜ੍ਹੇ-ਲਿਖੀ ਅਤੇ ਸਾਖਰ ਆਬਾਦੀ ਦਾ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਅੰਗ ਮੰਨੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਨਤਕ ਕਿਤਾਬ ਖਾਣੇ, ਵਿਦਿਆਲੀ ਕਿਤਾਬ ਘਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੁਸਤਕਾਲਾ ਤੋਂ ਮਕਸਦ ਪੱਖੋਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਕਸਦ ਕਿਸੇ ਖ਼ਾਸ ਸਕੂਲ, ਸੰਸਥਾ ਜਾਂ ਖੋਜੀ ਵਰਗ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਰੂਰਤਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਨਤਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਮੁਫਤ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪੂਰਵ-ਸਕੂਲ ਸਟੋਰੀ ਟਾਈਮਜ਼ ਤਾਂ ਜੋ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਲਈ ਸ਼ਾਂਤ ਅਧਿਐਨ ਅਤੇ ਕਾਰਜ ਖੇਤਰ, ਜਾਂ ਬਾਲਗਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਿਤ ਦੀ ਸਮਝ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਬੁੱਕ ਕਲੱਬਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨਾ। ਜਨਤਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਵਰਤੋਂਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਮੱਗਰੀ ਉਧਾਰ ਲੈਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਰਥਾਤ, ਲੋਕ ਅਸਥਾਈ ਤੌਰ ਤੇ ਕਿਤਾਬ ਬਗੈਰ ਬਾਹਰ ਲੈ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਹਵਾਲਾ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤਾਂ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸੰਖੇਪ ਜਾਣਕਾਰੀ
ਸੋਧੋ
ਪ੍ਰਿੰਟਿੰਗ ਪ੍ਰੈਸ, ਚੱਲਣਸ਼ੀਲ ਟਾਈਪ, ਕਾਗਜ਼, ਸਿਆਹੀ, ਪਬਲੀਕੇਸ਼ਨ ਅਤੇ ਵੰਡ ਵਿੱਚ ਸਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਉੱਨਤੀਆਂ ਦੀ ਸਿਖਰ, ਇੱਕ ਵਧ ਰਹੀ ਜਾਣਕਾਰੀ-ਇੱਛਕ ਮੱਧ ਵਰਗ, ਵਪਾਰਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਅਤੇ ਖਪਤ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ, ਨਵੇਂ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਵਿਸ਼ਾਲ ਜਨਸੰਖਿਆ ਵਿਸਫੋਟ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਾਖਰਤਾ ਦਰਾਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਜਨਤਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜੋ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ।
ਇਤਿਹਾਸ
ਸੋਧੋ
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋ- ↑ Rubin, Richard E. Foundations of Library and Information Science (3rd ed). 2010. Neal-Schuman Publishers: New York.