ਪਾਚਾਮਾਮਾ
ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਐਂਡੀਜ਼ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਤਿਕਾਰਤ ਇੱਕ ਦੇਵੀ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ/ਸਮੇਂ ਦੀ ਮਾਂ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੰਕਾ ਦੀ ਮਿਥਿਹਾਸ ਵਿਚ, ਪਾਚਾਮਾ ਇੱਕ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ ਜਿਹੜੀ ਬਿਜਾਈ ਅਤੇ ਵਾਢੀ ਕਰਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਭੁਚਾਲਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਇੱਕ ਸਦਾ-ਮੌਜੂਦ ਅਤੇ ਸੁਤੰਤਰ ਦੇਵੀ ਵੀ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਜੀਵਨ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਅਤੇ ਰਚਨਾਤਮਕ ਸ਼ਕਤੀ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਮੰਦਰ ਪਵਿੱਤਰ ਚੱਟਾਨਾਂ, ਜਾਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਦਰੱਖਤਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਹਨ, ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਲੂ ਅਤੇ ਕੋਕਾ ਪੱਤੇ ਦੇ ਬਾਲਗ਼ ਦੀ ਕਾਬਲੀਅਤ ਵਾਲੀਆਂ ਫਸਲ ਸਮਝਿਆ ਹੈ। ਚਾਰ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡਲ ਕਿਊਚੂਆ ਸਿਧਾਂਤ - ਪਾਣੀ, ਧਰਤੀ, ਸੂਰਜ, ਅਤੇ ਚੰਦਰਮਾ - ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਢਲੇ ਮੂਲ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਬਲੀਆਂ ਲਾਮਾਸ, ਕੁਇ (ਗਿਨਿਆ ਸੂਰ) ਅਤੇ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ, ਛੋਟੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਕੱਪੜੇ ਸਾੜਦੇ ਹਨ। ਸਪੇਨ ਦੁਆਰਾ ਜਿੱਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਜਿਸ ਨੇ ਰੋਮਨ ਕੈਥੋਲਿਕ ਧਰਮ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਵਰਜਿਨ ਮੈਰੀ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਪਾਚਾਮਾਮੇ ਨਾਲ ਇੱਕਠਾ ਹੋਇਆ। ਪੂਰਵ-ਹਿਸਪੈਨੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਵਿੱਚ, ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੇਵੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਦੇ ਬਲੀਦਾਨ ਇਕੱਠੇ ਕਰਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਐਂਡੀਜ਼ ਦੀਆਂ ਸੱਭਿਆਚਾਰਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਵੀ ਲਾਭਕਾਰੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਪ੍ਰੰਨਤਾ ਦਾ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਨਾਮ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਦੱਖਣੀ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਮੱਸਿਆ ਉਦੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੈ ਰਹੇ ਹਨ।
| ਪਾਚਾਮਾਮਾ | |
|---|---|
ਧਰਤੀ, ਜੀਵਨ, ਉਪਜ, ਖੇਤੀਬਾੜੀ, ਖੇਤ, ਜਣਨ | |
 Representation of Pachamama in the cosmology, according to Juan de Santa Cruz Pachacuti Yamqui Salcamayhua (1613), after a picture in the Sun Temple Qurikancha in Cusco | |
| ਹੋਰ ਨਾਮ | ਮਾਮਾ ਪਾਚਾ, ਮਦਰ ਅਰਥ, ਧਰਤੀ ਮਈਆ, ਰਾਣੀ ਪਾਚਾਮਾਮਾ |
| ਖੇਤਰ | ਐਂਡੀਜ਼ ਪਰਬਤ (ਇੰਕਾ ਸਾਮਰਾਜ) |
| Consort | ਪਾਚਾ ਕਾਮਾਕ |
| ਬੱਚੇ | ਇੰਟੀ ਮਾਮਾ ਕਿੱਲਾ |
ਨਿਰੁਕਤੀ
ਸੋਧੋਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਅਸਲੀ ਅਨੁਵਾਦ "ਵਿਸ਼ਵ ਮਾਤਾ" (ਅਯਾਮਾਰ ਅਤੇ ਕਿਚੂਆ ਵਿਚ) ਹੋਵੇਗਾ। ਇਨਕਾ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰੀਕਿਆਂ ਸੰਬੋਧਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰ ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਮੁੱਖ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਮਾਮਾ ਪਾਚਾ, ਲਾ ਪਾਚਾਮਾਮਾ, ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹਨ। 'ਲਾ ਪਾਚਾਮਾਮਾ' ਪਾਚਾਮਾਮਾ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ "ਲਾ" ਦੇ ਨਾਲ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਕੁਦਰਤ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੇਵੀ ਬਣਦਾ ਹਹੈ ਜਦਕਿ "ਲਾ" ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਇਕੱਲਾ ਦੇਵੀ ਹੀ ਬਣਦਾ ਹੈ।
ਹਵਾਲੇ
ਸੋਧੋਬਾਹਰੀ ਕੜੀਆਂ
ਸੋਧੋ