ਪੈਰਾਡਾਇਜ਼ ਲੌਸਟ
ਪੈਰਾਡਾਇਜ਼ ਲੌਸਟ ਇੱਕ ਮਹਾਕਾਵਿ ਹੈ, 17 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵੀ ਜੌਨ ਮਿਲਟਨ (1608-1674) ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਖਾਲੀ ਆਇਤ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। ਪਹਿਲਾ ਵਰਜਨ, 1667 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਵਿੱਚ ਦਸ ਕਿਤਾਬਾਂ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਈਨਾਂ ਵਾਲੀ ਆਇਤ ਸੀ। 1674 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੂਜਾ ਐਡੀਸ਼ਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਬਾਰਾਂ ਪੁਸਤਕਾਂ (ਵਰਜਿਲ ਦੇ ਏਨੀਡ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਅਨੁਸਾਰ) ਵਿੱਚ ਵਿਵਸਥਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।[1][2] ਇਸ ਨੂੰ ਆਲੋਚਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਮਿਲਟਨ ਦਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕੰਮ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਵਜੋਂ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਵੱਕਾਰ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ।[3]
| ਲੇਖਕ | ਜੌਨ ਮਿਲਟਨ |
|---|---|
| ਦੇਸ਼ | ਇੰਗਲੈਂਡ |
| ਭਾਸ਼ਾ | ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ |
| ਵਿਧਾ | ਮਹਾਕਾਵਿ, ਮਸੀਹੀ ਮਿਥਿਹਾਸ |
| ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ | ਸੈਮੂਅਲ ਸਿਮੰਸ |
ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਬਾਈਬਲ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੀ ਪਤਝੜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ: ਡਿੱਗ ਹੋਏ ਦੂਤ ਸ਼ਤਾਨ ਦੁਆਰਾ ਆਦਮ ਅਤੇ ਹੱਵਾਹ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਅਤੇ ਅਦਨ ਦੇ ਬਾਗ਼ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬਰਖਾਸਤਗੀ ਬਾਰੇ ਹੈ। ਮਿਲਟਨ ਦਾ ਮਕਸਦ, ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, "ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਨੂੰ ਜਾਇਜ਼ ਠਹਿਰਾਉਣਾ" ਹੈ।[6]
ਰਚਨਾ ਸੋਧੋ
ਪੈਰਾਡਾਇਜ਼ ਲੌਸਟ ਦੇ ਪੈਨਗੁਇਨ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਵਿੱਚ, ਮਿਲਟਨ ਵਿਦਵਾਨ ਜੌਨ ਲਿਓਨਡ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, "ਜੌਨ ਮਿਲਟਨ ਲਗਭਗ 65 ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਸੀ ਜਦ 1667 ਵਿੱਚ ਪੈਰਾਡਾਇਜ਼ ਲੌਸਟ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। [ਲੇਖਕ] ਜੌਨ ਔਬਰੀ (1626-97) ਸਾਨੂੰ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਵਿਤਾ 1658 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ 1663 ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਹਿੱਸੇ ਲਗਭਗ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਹਿਲਾਂ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਿਲਟਨ ਦੀ ਨੌਜਵਾਨੀ ਵਿੱਚ ਹਨ।" ਲਿਯੋਨਾਰਡ ਇਹ ਵੀ ਨੋਟ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿਲਟਨ ਦੀ "ਪਹਿਲਾਂ ਕਿਸੇ ਬਿਬਲੀਕਲ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨਹੀਂ ਸੀ।"
ਢਾਂਚਾ ਸੋਧੋ
ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ "ਪੁਸਤਕਾਂ" (ਦਸ ਅਸਲ ਵਿੱਚ, 1674 ਦੇ ਮਿਲਟਨ ਦੇ ਸੰਸ਼ੋਧਿਤ ਸੰਸਕਰਣ ਵਿੱਚ ਬਾਰਾਂ) ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰੇਕ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਮੁੱਖ 'ਤੇ ਆਰਗੂਮਿੰਟ (ਸੰਖੇਪ ਵਰਨਣ) ਪਹਿਲੇ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਮੁਢਲੇ ਛਾਪ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।[7]
ਵਿਆਖਿਆ ਅਤੇ ਆਲੋਚਨਾ ਸੋਧੋ
ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਆਲੋਚਕ ਸੈਮੂਅਲ ਜੌਨਸਨ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਪੈਰਾਡਾਇਜ਼ ਲੌਸਟ "[ਮਿਲਟਨ ਦੀ] ਅਚੰਭੇ ਦੀ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸ਼ਕਤੀ" ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ "[ਮਿਲਟਨ] ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਦੂਜਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਦਿਲ ਵਾਲੇ: ਵਿਸ਼ਾਲ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਰੌਸ਼ਨੀਆਂ, ਭਿਆਨਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨੀਆਂ, ਉਦਾਸੀ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਭਿਆਨਕ ਤਣਾਅ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ।"[8]
ਕਵਿਤਾ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਸੰਪਾਦਕਾਂ ਨੇ ਇਹ ਦਲੀਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਰਾਜਸ਼ਾਹੀ ਦੇ ਮਿਲਟਨ ਦੀ ਆਲੋਚਨਾ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਸਟੂਅਰਟ ਰਾਜਤੰਤਰ ਤੇ ਨਿਰਮਿਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਨਾ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਉੱਤੇ।[3]
ਨੋਟਸ ਸੋਧੋ
- ↑ Milton, John (1674). Paradise Lost; A Poem in Twelve Books (II ed.). London: S. Simmons. Retrieved 8 January 2017 – via Internet Archive.
- ↑ "Paradise Lost: Introduction". Dartmouth College. Archived from the original on 24 ਮਈ 2019. Retrieved 26 March 2010.
{{cite web}}: Unknown parameter|dead-url=ignored (|url-status=suggested) (help) - ↑ 3.0 3.1 "John Milton". Poetry Foundation. 19 April 2018.
- ↑ John Milton. Paradise Lost, Book I, l. 26. 1667. Hosted by Dartmouth Archived 2019-05-27 at the Wayback Machine.. Accessed 13 December 2013.
- ↑ Milton 1674, 1:26.
- ↑ Milton's original line read "...justifie the wayes of God to men."[4][5]
- ↑ Teskey, Gordon (2005). "Introduction". Paradise Lost: A Norton Critical Edition. New York: Norton. pp. xxvii–xxviii. ISBN 978-0393924282.
- ↑ Johnson, Samuel. Lives of the English Poets. New York: Octagon, 1967.
ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ
- Gustave Doré Paradise Lost Illustrations Archived 2015-04-29 at the Wayback Machine. from the University at Buffalo Libraries
- Major Online Resources on Paradise Lost
Paradise Lost public domain audiobook at LibriVoxLibriVox Paradise Lost public domain audiobook at LibriVox
- Anderson, G (ਜਨਵਰੀ 2000), "The Fall of Satan in the Thought of St. Ephrem and John Milton", Hugoye: Journal of Syriac Studies, 3 (1), archived from the original on 26 ਫ਼ਰਵਰੀ 2008
{{citation}}: Unknown parameter|deadurl=ignored (|url-status=suggested) (help) - Biberman, M (January 1999), "Milton, Marriage, and a Woman's Right to Divorce", SEL: Studies in English Literature, 39 (1): 131–153, doi:10.2307/1556309, JSTOR 1556309
- Black, J, ed. (March 2007), "Paradise Lost", The Broadview Anthology of British Literature, vol. A (Concise ed.), Peterborough, Ontario: Broadview Press, pp. 998–1061, ISBN 978-1-55111-868-0, OCLC 75811389
- Blake, W. (1793), , London.
- Blayney, B, ed. (1769), , Oxford: Oxford University Press
- Bradford, R (July 1992), Paradise Lost (1st ed.), Philadelphia: Open University Press, ISBN 978-0-335-09982-5, OCLC 25050319
- Broadbent, John (1972), Paradise Lost: Introduction, Cambridge University Press, ISBN 9780521096393
- Butler, G (February 1998), "Giants and Fallen Angels in Dante and Milton: The Commedia and the Gigantomachy in Paradise Lost", Modern Philosophy, 95 (3): 352–363
- Carter, R. and McRae, J. (2001). The Routledge History of Literature in English: Britain and Ireland. 2 ed. Oxon: Routledge.
- Carey, J; Fowler, A (1971), The Poems of John Milton, London
{{citation}}: CS1 maint: location missing publisher (link) - Doerksen, D (December 1997), "Let There Be Peace': Eve as Redemptive Peacemaker in Paradise Lost, Book X", Milton Quarterly, 32 (4): 124–130, doi:10.1111/j.1094-348X.1997.tb00499.x
- Eliot, T.S. (1957), On Poetry and Poets, London: Faber and Faber
- Eliot, T. S. (1932), "Dante", Selected Essays, New York: Faber and Faber, OCLC 70714546.
- Empson, W (1965), Milton's God (Revised ed.), London
{{citation}}: CS1 maint: location missing publisher (link) - John Milton: A Short Introduction (2002 ed., paperback by Roy C. Flannagan, Oxford: Wiley-Blackwell, ISBN 978-0-631-22620-8; 2008 ed., ebook by Roy Flannagan, Massachusetts: Wiley-Blackwell, ISBN 978-0-470-69287-5)
- Forsyth, N (2003), The Satanic Epic, Princeton: Princeton University Press, ISBN 978-0-691-11339-5
- Frye, N (1965), The Return of Eden: Five Essays on Milton's Epics, Toronto: University of Toronto Press
- Harding, P (January 2007), "Milton's Serpent and the Pagan Birth of Error", SEL: Studies in English Literature, 47 (1): 161–177, doi:10.1353/sel.2007.0003
- Hill, G (1905), Lynch, Jack (ed.), Samuel Johnson: The Lives of the English Poets, 3 vols, Oxford: Clarendon, OCLC 69137084, archived from the original on 2012-02-18, retrieved 2018-05-30
- Kermode, F, ed. (1960), The Living Milton: Essays by Various Hands, London: Routledge & Kegan Paul, ISBN 0-7100-1666-2, OCLC 17518893
- Kerrigan, W, ed. (2007), The Complete Poetry and Essential Prose of John Milton, New York: Random House, ISBN 978-0-679-64253-4, OCLC 81940956
- Lehnhof, K. (Summer 2004), "Paradise Lost and the Concept of Creation", South Central Review, 21 (2): 15–41, doi:10.1353/scr.2004.0021
- Leonard, John (2000), "Introduction", in Milton, John (ed.), Paradise Lost, New York: Penguin, ISBN 9780140424393
- Lewalski, B. (January 2003), "Milton and Idolatry", SEL: Studies in English Literature, 43 (1): 213–232, doi:10.1353/sel.2003.0008
- Lewis, C.S. (1942), A Preface to Paradise Lost, London: Oxford University Press, OCLC 822692
- Lyle, J (January 2000), "Architecture and Idolatry in Paradise Lost", SEL: Studies in English Literature, 40 (1): 139–155, doi:10.2307/1556158, JSTOR 1556158
- Marshall, W. H. (January 1961), "Paradise Lost: Felix Culpa and the Problem of Structure", Modern Language Notes, 76 (1): 15–20, doi:10.2307/3040476, JSTOR 3040476
- Mikics, D (2004), "Miltonic Marriage and the Challenge to History in Paradise Lost", Texas Studies in Literature and Language, 46 (1): 20–48, doi:10.1353/tsl.2004.0005
- Miller, T.C., ed. (1997), The Critical Response to John Milton's "Paradise Lost", Westport: Greenwood Publishing Group, ISBN 978-0-313-28926-2, OCLC 35762631
- Milton, J (1674), (2nd ed.), London: S. Simmons
- Rajan, B (1947), Paradise Lost and the Seventeenth Century Reader, London: Chatto & Windus, OCLC 62931344
- Ricks, C.B. (1963), Milton's Grand Style, Oxford: Clarendon Press, OCLC 254429
- Stone, J.W. (May 1997), ""Man's effeminate s(lack)ness:" Androgyny and the Divided Unity of Adam and Eve", Milton Quarterly, 31 (2): 33–42, doi:10.1111/j.1094-348X.1997.tb00491.x
- Van Nuis, H (May 2000), "Animated Eve Confronting Her Animus: A Jungian Approach to the Division of Labor Debate in Paradise Lost", Milton Quarterly, 34 (2): 48–56, doi:10.1111/j.1094-348X.2000.tb00619.x
- Walker, Julia M. (1998), Medusa's Mirrors: Spenser, Shakespeare, Milton, and the Metamorphosis of the Female Self, University of Delaware Press, ISBN 978-0-87413-625-8
- Wheat, L (2008), Philip Pullman's His dark materials—a multiple allegory: attacking religious superstition in The lion, the witch, and the wardrobe and Paradise lost, Amherst, N.Y.: Prometheus Books, ISBN 978-1-59102-589-4, OCLC 152580912
ਆਨਲਾਈਨ ਲਿਖ਼ਤ ਸੋਧੋ
- Paradise Lost Archived 2010-04-07 at the Wayback Machine. XHTML version at Dartmouth's Milton Reading Room
- Project Gutenberg text version 1
- Project Gutenberg text version 2
- Paradise Lost PDF/Ebook version with layout and fonts inspired by 17th century publications.
- paradiselost.org has the original poetry side-by-side with a translation to plain (prosaic) English
ਹੋਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸੋਧੋ
- darkness visible – comprehensive site for students and others new to Milton: contexts, plot and character summaries, reading suggestions, critical history, gallery of illustrations of Paradise Lost, and much more. By students at Milton's Cambridge college, Christ's College.
- Selected bibliography at the Milton Reading Room – includes background, biography, criticism.
- Paradise Lost learning guide, quotes, close readings, thematic analyses, character analyses, teacher resources