ਫੂਲ ਮਾਤਾ ਬੀਮਾਰੀ ਦੀ ਇੱਕ ਹਿੰਦੂ ਦੇਵੀ ਹੈ, ਇਕੋ ਜਿਹੇ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨਾਲ ਸੱਤ ਭੈਣ ਦੇਵੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਹੈ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਸੀਤਲਾ ਮਾਤਾ, ਬੜੀ ਮਾਤਾ, ਪੰਨਸਾਹੀ ਮਾਤਾ, ਗੁਸੁਲੀਆ ਮਾਤਾ, ਕੰਕਰ ਮਾਤਾ, ਅਤੇ ਮਾਲਬਲ[1] ਹਨ। ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ' ਸਨ, ਅਤੇ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਮਿੱਟੀ ਦੀਆਂ ਗੇਂਦਾਂ ਦੁਆਰਾ ਦਰਸਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ।[2][3] ਫੂਲ ਮਾਤਾ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਟਾਈਫਾਈਡ ਬੁਖਾਰ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।[4]

ਫੂਲ ਮਾਤਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਅਤੇ ਪੁਰਾਣਿਕ ਹਿੰਦੂ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।[5] ਉਹ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਤੌਰ ’ਤੇ ਜਾਣੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਬ੍ਰਹਮ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਰੂਪ ਹੈ, ਪਰ ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਬੁਰੇ ਇਰਾਦਿਆਂ ਅਤੇ ਬਿਮਾਰੀ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸੱਤਾਂ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ’ਤੇ ਬੀਮਾਰੀ ਦਾ ਅਸਰ ਹੋਵੇਗਾ।[6]

ਹਵਾਲੇ ਸੋਧੋ

  1. Commissioner, India Census (1902). Census of India, 1901 (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ).
  2. Indian studies: past & present (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). 1970.
  3. Hastings, James (1928). Encyclopaedia of Religion and Ethics (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Scribner.
  4. Economic and Political Weekly (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Sameeksha Trust. 1989.
  5. Jordan, Michael (2014-05-14). Dictionary of Gods and Goddesses (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Infobase Publishing. ISBN 9781438109855.
  6. Stutley, Margaret (2006). Hindu Deities: A Mythological Dictionary with Illustrations (in ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ). Munshiram Manoharlal Publishers. ISBN 9788121511643.